از کلاه ساسانی تا طرح عیلامی
لباس مردانه لُرهای بختیاری یکی از لباس های قدیمی اقوام ایرانی است. لباس زنانه و مردانه اقوام ایرانی شباهت های زیادی با هم دارند، اما تفاوت های آنها هم مشخص و معلوم است. لباس مردان بختیاری آن قدر قدیمی و اصیل است که ممکن است گاه با دیدن نقش های هخامنشی، ساسانی و مادی به یاد این لباس بیفتید. همچنین این لباس با لباس های دوره اشکانی مناسب بسیار دارد.
لباس مردان بختیاری از چهار بخش اصلی تشکیل شده است. نخست کلاه لُری، که به آن خسروی می گویند.نمونه این کلاه در حجاری های تنگ چوگان کازرون و مرودشت و نقش رستم بر سر بزرگان دیده می‌شود. کلاه خسروی در رنگ های مشکی، قهوه ای روشن و تیره و سفید وجود دارد. در گذشته خوانین کلاه سفید خسروی به سر می‌گذاشتند. این کلاه همان طور که از نامش پیداست،طرحش از کلاه خسروان، پادشاهان ساسانی است که این خود نشان دهنده قدمت تاریخی فرهنگ لُر است. لُرها از این کلاه برای اندازه گیری غله هم استفاده می‌کنند. از یاد نبریم که طرز گذاشتن کلاه در طوایف لُر حامل پیام است و لُرها در شرایط روحی گوناگون آن را به عقب و جلو و چپ و راست هم خم می کنند و منظوری را می رسانند.
چوقا یا چوغا شاید معروف ترین لباس اقوام ایرانی باشد. چوقا پوششی است با دو رنگ سیاه و سفید. معمولاً بلندی چوقا باید به حدی باشد که تا زیر زانو برسد. نقش چوقا همواره دارای شکلی ثابت است و در آن خطوط سیاه به صورت عمودی وارد خطوط سفید می شوند. ترکیب رنگهای دیگر چوقا کرم- آبی، کرم – سرمه ای و یا کرم – قهوه‌ای است. آستین کوتاه چوقا بیشتر حالت نمایشی دارد و به عنوان جیب نیز می‌توان از آن استفاده کرد.خطوط چوقا به طوری است که خط های سفید نماد سپنتا مینو (فرشته نیک) از پایین به بالا می آیند و خطوط سیاه نماد انگره مینو (اهریمن)از بالا به پایین می‌آیند و بیانگر پیروزی‌های نهایی خوبی ها بربدی هاست. همچنین برخی طرح آن را برگرفته از معبد چغازنبیل، بزرگترین معبد عیلامیان می‌دانند. زیر چوغا لباسی می پوشند که به آن جو می گویند. یعنی جامه. لباس مردان بختیاری درگذشته قبا هم داشته است. قبا بالاپوشی بود که از کنار چاک داشت و آستین‌های فراخی داشت. این لباس که پوشش سران قبایل بود، بعد از تخت قاپوی رضاخان از رسم افتاد.
مردان بختیاری معمولا شلواری مشکی رنگ به پا دارند که به شلوار دبیت معروف است. نام دبیت نامی جدید و کارخانه‌ای انگلیسی تولید پارچه است. در زبان لُری به آن شولار می گویند.خصوصیت بارز و متمایز کننده این شلوار دمپای بسیار گشاد آن است، به طوری که جلوه ویژه‌ای به این لباس می دهد؛ عرض دمپای این شلوار معمولاً بالای ۵۰ سانتی متر است. دبیت در تابستان خنک و در زمستان گرم است. پوشیدن شلوار دبیت با کت نیز مرسوم است. معمولاً اگر شلوار دبیت را با کت بپوشند، یک دوال (کمربند) چرمی که پهنای بالای هفت سانتی متر و چفت رزه ای (سگکی) ساده دار، را محکم به کمر شلوار می بندند و اگر شلوار دبیت را همراه چوقا به تن کنند، دوالی چرمی با پهنای کم بر روی کمر شلوار آویزان می‌کنند. شال هم پارچه ای به رنگ سفید است. پارچه شال را دور هم پیچیده و سپس به جای کمربند دور کمر می پیچند تا شلوار دبیت را نگه دارد. شال، نمای زیبایی به لباس می دهد. پای افزار مردان لُری اغلب گیوه است. به رنگ سفید و سیاه است و کاملا دست دوز است. از جنس پنبه با رویه و زیر بافته شده. درباره گیوه در شماره سوم استایل بیشتر بخوانید .
