بررسی‌های یک مطالعه در سه منطقه با آلودگی بالا، متوسط و پایین در ایران نشان داد که سطوح بالاتر ذرات معلق در هوا می‌تواند با کاهش ضریب هوشی کودکان مرتبط باشد.
آلودگی هوا عامل اصلی بسیاری از بیماری‌ها، از جمله بیماری‌های قلبی عروقی و تنفسی و بیماری‌های عصبی در سراسر جهان است و به عنوان عامل بالقوه مرگ‌ومیر و بیماری‌های حاد و مزمن شناخته شده است. سازمان جهانی بهداشت در سال ۲۰۱۹ آلودگی هوا را به عنوان تهدید بزرگ زیست‌محیطی جهان اعلام کرد.
در سال‌های اخیر اثرات نامطلوب آلودگی هوا بر سلامت مغز و مشکلات رفتاری کودکان، موضوع داغی در میان محققان بوده است. مطالعات اپیدمیولوژیک نشان داده است که محیط زندگی و آلودگی هوا می‌تواند بر روی وزن هنگام تولد و الگوهای رشد در دوران کودکی تاثیرگذار باشد. کودکان در مراحل اولیه رشد مغز، به دلیل ایمنی پایین‌تر، تکثیر سلولی بالاتر، توانایی سم‌زدایی و ترمیم DNA کم‌تر، بیشتر در معرض آسیب‌ها هستند. پاسخ‌های التهابی در پاسخ به مواجهه با ذرات معلق با وزن کم هنگام تولد، ضریب هوشی (IQ) پایین و پر فشاری خون همراه است.
مطالعه‌ای که اخیراً گروهی از پژوهشگران پژوهشکده محیط زیست دانشگاه علوم پزشکی تهران که با همکاری دانشگاه علوم پزشکی بوشهر و اداره حفاظت از محیط زیست منطقه ویژه اقتصادی عسلویه انجام دادند، حاکی از آن است که قرار گرفتن در معرض ذرات معلق کوچک‌تر ۲.۵ و ۱۰ میکرون، با کاهش ضریب هوشی در کودکان مرتبط است.
ذرات معلق در میان آلاینده‌های هوا یک نگرانی بزرگ بهداشت جهانی است. ذرات معلق محیطی به‌ویژه ذرات معلق با اندازه ۲.۵ میکرون و کوچک‌تر (PM۲.۵) می‌توانند به دستگاه تنفسی نفوذ کنند، وارد جریان خون شوند و باعث سکته مغزی، نارسایی قلبی و مشکلاتی در سلامت روان شوند. همچنین مواجهه با ذرات معلق در طولانی مدت در مناطق شهری، عوارضی همچون واکنش‌های التهابی در بدن ایجاد کنند و می‌توانند به سیستم عصبی مرکز آسیب برسانند.
ضریب هوشی توانایی‌های گسترده شناختی مانند توجه، حل مسئله، استدلال، دانش، برنامه‌ریزی و خلاقیت را نشان می‌دهد و یک مطالعه هم‌گروهی (کوهورت) در ایالات متحده در سال ۲۰۰۰ نشان داده که افزایش یک واحد ضریب هوشی، می‌تواند حدود ۵۵ تا ۶۵ میلیارد برای این کشور به ارمغان بیاورد. در حالی که توانایی‌های شناختی تا حدی وراثتی هستند، عوامل محیطی مانند آلودگی هوا و ذرات معلق می‌توانند بر IQ اثر بگذارند. کودکان کوچک‌تر مستعدترین گروه سنی در برابر ضریب هوشی هستند. بنابراین بسیاری از تحقیقات بر روی ارتباط بین IQ و ذرات معلق در کشورهای توسعه یافته از جمله کشورهای اروپایی، آمریکا و چین متمرکز
