استان خراسان شمالی در هنر و صنعتگری توجه یونسکو (UNESCO) را به خود جلب کرده و 4 هنر بافندگی سفره کردی، چاروق، چادرشب بافی و گردنبند سنگهای قیمتی خود را به تأیید این سازمان رسانده است. این نشان میدهد که یونسکو هنوز راه زیادی برای شناخت لطافت طبع و ظرافت نگاه خراسانیها را در پیش دارد.
آبنبات بجنورد سوغات لذیذ خراسان شمالی
این تکههای کوچک بهشتی را تنها در بجنورد پیدا میکنید. این آبنباتهای لذیذ بیش از 100 سال پیش یار چای و رقیب قند بوده است. آبنبات قیچی شاید معروفترین نوع در این استان باشد، به شرطی که شکرپنیر را نادیده بگیریم که البته کاری ناممکن به نظر میرسد. آبنبات در خراسان شمالی در طعمها و رنگهای متنوع تهیه میشود.
صنایع دستی فاخر استان خراسان شمالی
فرش دو رو
خراسان شمالی موطن فرهنگها و نژادهای بسیار است. ترکمنها از دیرباز در این خاک زیستهاند. زنان ترکمن روستای دویدوخ علیا، از توابع شهرستان راز و جرگلان در این استان به بافت فرش دوروی ترکمنی شهرت دارند. فرشهایی بافته شده با نخ ابریشم که در هر سمت نقشی متفاوت را در بر چهره دارد.
فرشهایی بس فاخر که در بازار جهانی به نام Double-sided carpets شناخته میشوند و هرساله گردشگران زیادی را برای خرید و تماشای هنر زنان ترکمن به این خطه میکشانند.
چاروق دوزی
چاروق یا کفش سوغات دیگری از خاک استان خراسان شمالی است. پایافزاری که از پوست کوبیدهشده دوخته شده و به کمک ریسمانهایی محکم به پای پوشیده میشود. اگر گذرتان به بخش شمال شرقی استان بیفتد به طور حتم مردمان بسیاری را چاروق بر پای میبینید. این کفش بخشی از جامه سنتی این دیار است.
چوخه بافی
در کنار چاروقها، لباسی سنتی نیز در مرزهای خراسان بافته میشود، که چوخه نام دارد. این تن پوش از پشم و برای کشتی، چوپانی بافته میشود. این لباس پشمی در برابر کشیدگی مقاوم است و از این رو به عنوان بهترین لباس برای کشتی شناخته میشود. مردان این جامه را در زمستان برتن میکنند.
چادر شب بافی
چادر شب بافی هنر زنان روستایی روئین است و بیش از 150 سال از بافت نخستین چادر شب در این دیار میگذرد.این چادرهای شب پارچهای در رنگهای متنوع هستند که برای بستن به دور کمر استفاده میشود. این پارچه الوان معمولاً در رنگ قرمز و در ابعاد 2 در 2 متر بافته میشود. در گذشته تار و پود این پارچه ابریشم بود، اما این روزها از پنبه برای بافت این پارچه استفاده میشود.
ابریشم بافی
مردم خراسان شمالی پیوندی لطیف با ابریشم دارند و از دیرباز از آن در فرشبافی و پارچهبافی بهره بردهاند. مردم این مرزو بوم از ابریشم برای بافت روسری، دستمال یقه، لبه یقه، سرآستین و لباسهای مجلل استفاده میکنند.در خراسان شمالی مردمان راز و جرگلان راز پیچ و تاپ ابریشم را به خوبی میدانند و ابریشم بافان ماهری را در بین خود دارند.
سفره کردی
بخش عمدهای از مردمان خراسان شمالی را عشایر کرد تشکیل میدهند. زنان این قوم دست در بافت گلیمهایی دارند که به سفره کردی معروف است. زنان کرد در شیروان، فاروج، اسفراین، بجنورد و مانه با استفاده از پشم برداری که روی زمین قرار دارد سفرههایی در اندازههای متفاوت میبافند. در گذشته این سفرهها بهترین محل برای نگهداری از نان بود، چرا که در برابر نم و رطوبت مقاوم است. اما این روزها سفره کردی بیشتر به عنوان گلیم و زیرانداز کاربرد دارد.
زیور آلات خراسان شمالی
ترکمنهای این دیار ظرافت خاصی در ساخت زیورآلات با استفاده از مهرههای عقیق، نگینهای شیشهای، یشم، نقره و طلا دارند. زیورآلاتی که به دست ترکمنها ساخته میشود، نمایانگر ریشههای فرهنگی و بومی آنهاست و با ذوق و سلیقه بینظیری خلق میشوند.
در خراسان شمالی در هر روستا و آبادی زنی را مییابید که در حال بافت است و مردی که در حال تهیه نخ و دوک هست. کلاه کرکی، نمد مالی، رو دوزی گوشهای دیگر از هنر زنان سرزمین است. مردان نیز سر به نواهای سنتی داده و دست در ساخت سازهایی چون دوتار، سهتار، سرنا، دهل و کمانچه از چوب افرا، توت، سنجد و گردو دارند.