به فصل زیبای بهار، فصل زایش و زندگی نو نزدیک می‌شویم و این روزها شاهد تکاپوی مردم هستیم تا خود و خانه‌هایشان را برای استقبال از بهار آماده کنند. یکی از نمادهای باشکوه نوروز ما ایرانیان سفره هفت سین است که در این بخش به تعریف هریک از اجزای آن می‌پردازیم.
آماده کردن «هفت سین» احتمالاً رسم بسیار کهنی نیست. در یک دوبیتی که به طور واضحی معاصر است، ریشه این سنت را از زمان کیانیان و در اصل به صورت «هفت شین» بیان می‌کند:
روز نوروز در زمان کیان
می‌نهادند مردم ایران
شهد و شیر و شراب و شکر ناب
شمع و شمشاد و شایه اندر خوان
ایده هفت‌شین توسط بعضی ایرانیان پشتیبانی می‌شود که از جمله می‌گویند به دلیل باورهای اسلامی بعد از ورود و پذیرش دین اسلام توسط ایرانیان، شراب جایش را به سرکه داده و هفت شین به هفت سین تبدیل شده است. البته این نظریه به دلیل این‌که نام اجزا را به عربی می‌آورد و از اجزای ویژه‌ای چون سمنو نام نمی‌برد، رد شده است.
در بعضی ریشه‌یابی‌های دیگر، هفت سین را به هفت «سینی» ربط داده‌اند، یا اصلش را «هفت میم» دانسته‌اند، یا آن را از ریشه «هفت چین» به معنی هفت چیدنی نامیده‌اند که این ریشه‌یابی نیز از سوی محققان جدی گرفته نمی‌شود.
ولی جدا از یک مورد اشاره مبهم و مشکوک به این سفره در منبعی منتسب به دوره صفوی، از هفت سین حتی در نوشته‌های مورخان و سیاحان قرن نوزدهم میلادی هم اثر چندانی نیست. تنها هاینریش بروگش که در سال ۱۸۶۰ میلادی از تهران بازدید کرده است، می‌نویسد که ایرانیان برای نوروز گل‌هایی می‌کاشتند که نامشان با سین آغاز می‌شده است. اما از طرف دیگر، اگر عناصر دیگر سفره را هم در نظر بگیریم، می‌توان به طریقی آسان‌تر، سفره نوروزی را (منهای «هفت» شین یا سین آن) به سنت‌ها و باورهای ایرانی متصل کرد.
امشاسپندان و نمادهایشان در این سفره حضور دارند (شیر به نشانه وهومن، سپند و بیدمشک به نشانه سپندارمذ، ظرف آب و سمنو به نشانه آناهیتا، و…). مثلاً سمنو را که تقویت‌کننده قوای بدنی شمرده می‌شده، تنها به این دلیل نباید نشانه آناهیتا دانست، بلکه می‌توان به این نکات نیز توجه کرد که در مراسم آئینی تهیه سمنوی نوروزی، فقط زنان باید حضور داشته باشند و مردان راهی به آن ندارند. یا این‌که در تغییرات جدیدتر آئین سمنوپزان، سمنو به فاطمه زهرا (ع) تقدیم می‌شود که نه تنها جایگزین ایزدبانوهای زن در آئین‌های شیعی است، بلکه حتی نام «زهرا» به سیاره ناهید که نماد دیگری از آناهیتاست اشاره دارد.
دیگر این‌که در آئین نوروزی ساسانیان، عدد «هفت» اهمیت داشته است. مثلاً در کتاب المحاسن و الاضداد (به زبان عربی، منسوب به جاحظ)، آمده است که ساسانیان در نوروز هفت دانه را بر هفت ستون می‌کاشتند یا نانی می‌پختند از مخلوط هفت غله مختلف؛ ولی «هفت سین» را پدیده پیوسته‌ای بازمانده از دوران پیش از اسلام دانستن، در حالی که اشاره‌ای به آن در دوران اسلامی (چه در میان فارس‌ها و مسلمانان و چه در میان کردها و زرتشتیان) تا قرن بیستم میلادی باقی نیست، ادعایی بی‌مدرک است.
در مجموع، هر چند عناصر سفره نوروزی باستانی و معنادار هستند و ریشه در سنت‌های ایرانی دارند، مشخصاً ایده «هفت» جزء آغازشونده با «سین» جدید است و احتمالاً در قرن بیستم میلادی به کمک رسانه‌های جمعی پا گرفته و فراگیر شده است. سفره هفت سین نماد یک زندگی کامل است. به عنوان یک ایرانی، بد نیست با برخی از نمادهای هفت سین آشنا شویم.ام «زهرا» به سیاره ناهید که نماد دیگری از آناهیتاست اشاره دارد.
