محققان دریافتند که نوعی نانوذرات از جنس یک فلز خاکی نادر در مواد کنتراست ام آر آی (MRI) می‌تواند به بافت کلیه نفوذ کند و گاهی اوقات باعث ایجاد عوارض جانبی شدید شود.
به گزاش از تارنمای مدیکال ایکس پرس، گادولینیوم، عنصری که عملکرد بیولوژیکی ندارد، می‌تواند باعث فیبروز سیستمیک نفروژنیک شود، که یک بیماری دردناک شود که بر پوست و اندام‌ها تأثیر می‌گذارد و اغلب کشنده است.
پزشکان به طور معمول تزریق مواد حاوی گادولینیوم را برای تقویت اسکن تجویز می‌کنند، اما شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد نانوذرات این فلز به سلول‌های کلیوی نفوذ می‌کند که گاهی اوقات باعث ایجاد عوارض جانبی شدید می‌شود.
در یک مطالعه جدید که در گزارش‌های علمی منتشر شده است، تیمی به سرپرستی برنت واگنر دانشگاه نیومکزیکو در آمریکا با استفاده از میکروسکوپ الکترونی اقدام به بررسی ذخایر ریز گادولینیوم در کلیه افرادی کرده بود که به آنها از عوامل کنتراست‌دهنده تزریق شده بود. آنها مقادیری از این ذرات گادولینیوم را در کلیه افراد مشاهده کردند. واگنر گفت: این مواد قابل مشاهده نانوذرات هستند که در داخل این سلول‌ها تشکیل می‌شوند.
وی افزود: عوامل کنتراست مبتنی بر گادولینیوم برای اولین‌بار در دهه ۱۹۹۰ معرفی شدند زیرا مطالعات ام آر آی MRI مشخص تر شد. گادولینیوم با میدان مغناطیسی قدرتمند یک اسکنر دستگاه ام آر آی تراز می‌شود و تصاویر واضح‌تری را ایجاد می‌کند، اما به دلیل سمیت آن، این فلز باید محکم به مولکول‌های کلاتین متصل شود تا بتواند از طریق کلیه‌ها فیلتر شده و از بین برود اما محققان دریافتند که برخی از اتم‌های گادولینیوم می‌توانند از مواد کنتراست به کلیه‌ها و سایر بافت‌ها نفوذ کنند.
واگنر در این زمینه توضیح داد که این اثر در هر دو نمونه جوندگان و انسانی یافت شد.
وی تصریح کرد: عوامل کنتراست حاوی گادولینیوم در حدود ۵۰ درصد از اسکن‌های ام آر آی استفاده می‌شود. به نظر می‌رسد که احتمال ابتلا به بیماری با قرار گرفتن در معرض بیشتر در برابر ماده کنتراست و رسوبات گادولینیوم در بافت‌ها افزایش می‌یابد.
این محقق همچنین گفت: هنوز مشخص نیست که چگونه برخی از گادولینیوم از مولکول‌های کلات جدا می‌شوند.
واگنر که مدیر انستیتوی کلیه دانشگاه نیومکزیکو و رئیس بخش کلیه برای سیستم مراقبت‌های بهداشتی این دانشگاه است، یادآور شد: سوال بزرگ این است که چگونه این عامل کنتراست، گادولینیوم را آزاد کرده و وارد سلول می‌کنند.
وی ضمن ابراز نگرانی در مورد استفاده گسترده از عوامل کنتراست مبتنی بر گادولینیوم گفت که تحقیقات نشان می‌دهد که بسیاری از پزشکان ممکن است از خطرات آن آگاه نباشند. نگرانی اضافی این است که به نظر می‌رسد گادولینیوم راه خود را به محیط زیست می‌رساند.
این محقق خاطرنشان کرد: از آنجا که ماده کنتراست در دستگاه ام آر آی از طریق ادرار دفع می‌شود، آن را به سیستم فاضلاب می‌رساند، اما کارخانه‌های تصفیه فاضلاب برای از بین بردن آن مجهز نیستند.
