رهبری می‌فرمایند: رمضان ماه توبه است، ماه انابه است. توبه یعنی بازگشت از یک راه غلط، از یک کار غلط، از یک فکر غلط. انابه یعنی رجوع الی اللَّه، بازگشت به سمت خدا. این توبه و انابه، به طور طبیعی یک معنائی را در خودش مندرج دارد.
به گزارش خبرنگار حوزه اندیشه خبرگزاری هیچ یک، ماه مبارک رمضان یعنی عجین شدن روح و جسم با حقیقت توحید عالم. در این ایام، حال و هوای حیات و زندگی، رنگ دیگری دارد و انسان به راستی درک می‌کند که در فضای خاص و استثنایی قرار گرفته است. در ادامه سخنان رهبر معظم انقلاب، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای را در این باره می‌خوانیم.
ماه توبه است، ماه انابه است. توبه یعنی بازگشت از یک راه غلط، از یک کار غلط، از یک فکر غلط. انابه یعنی رجوع الی اللَّه، بازگشت به سمت خدا. این توبه و انابه، به طور طبیعی یک معنائی را در خودش مندرج دارد. وقتی می‌گوییم از راه خطا برگردیم، معنایش این است که نقطه خطا را، راه خطا را شناسائی کنیم، این خیلی مهم است. ما همین طور که داریم حرکت می‌کنیم، غالباً اینجور هستیم که از کار خودمان، از خطای خودمان، از تقصیری که می‌کنیم، غفلت می‌کنیم، توجه نمی‌کنیم به اشکالی که در کار خودمان وجود دارد.
این خود، هم خود شخصی است، هم خود جماعی، ملت خودمان، حزب خودمان، جریان خودمان، جناح خودمان. هرچه که به خود انسان ارتباط پیدا می‌کند، عیوب آن غالباً مورد غفلت قرار می‌گیرد، لذا دیگران عیب ما را باید به ما بگویند. اگر خودمان می‌فهمیدیم و اصلاح می‌کردیم، نوبت نمی‌رسید به دیگران، احتیاج نبود که دیگران به ما بگویند. این توبه و انابه که فرمودند، قدم اوّلش این است که به عیب کار توجه کنیم، بفهمیم کجای کار ما اشکال دارد؛ خطامان کجاست، گناهمان کجاست، تقصیرمان کجاست. از شخص خودمان هم شروع کنیم، تا بعد برسیم به دایره‌های جماعی وسیع‌تر.
اول شخص خود را محاسبه کنیم، ببینیم کجا اشتباه کردیم، این وظیفه همه است. از ما آدم‌های معمولی که تقصیر و گناه و خطا در کارمان زیاد است، بگیرید تا انسان‌های برجسته، تا بندگان صالح خدا، حتّی تا اولیاءاللَّه؛ آنها هم همین جورند، آنها هم احتیاج به استغفار دارند، آنها هم احتیاج به توبه دارند. روایتی است از نبی مکرم اسلام (صلّی اللَّه علیه و اله و سلّم)، که این حدیث را هم شیعه نقل کرده‌اند، هم اهل سنت نقل کرده‌اند. از قول حضرت نقل شده است که فرمود: «انّه لیغان علی قلبی»؛ دل من را غبار می‌گیرد، ابر می‌گیرد. «یغان»، «غین» به معنای «غیم» است؛ یعنی ابر. مثل روی خورشید را، روی ماه را که ابر بپوشاند، یک حالت تیرگی نسبی، جلوگیری از آن درخشش. فرمود: «لیغان علی قلبی»؛ گاهی دل مرا آن حالت ابرآلودگی و مه‌آلودگی فرا می‌گیرد. «و انّی لأستغفر اللَّه کلّ یوم سبعین مرّة»؛ در هر روزی من هفتاد مرتبه استغفار می‌کنم.
پیغمبر این جمله را می‌فرماید؛ آن روح ملکوتی، آن ذات پاک. در یک روایت دیگر که این از طرق ماست دارد که «کان رسول اللَّه صلّی اللَّه علیه و اله یتوب الی اللَّه فی کلّ یوم سبعین مرّة». اینجا دیگر تعبیر توبه دارد. از قول امام صادق (علیه السّلام) نقل شده است که پیغمبر روزی هفتاد مرتبه توبه می‌کرد، «من غیر ذنب»؛ بدون اینکه گناهی کرده باشد. خوب، پیغمبر که معصوم است؛ از چی توبه می‌کند؟ مرحوم فیض (رحمة اللَّه علیه) می‌گوید: «انّ ذنوب الأنبیاء و الأوصیاء علیهم السّلام لیس کذنوبنا بل انّما هو ترک دوام الذّکر و الاشتغال بالمباحات». ممکن است در کوچه و بازار و زندگی معمولی برای نبی و ولی لحظه غفلتی پیش بیاید؛ آن چیزی که اکثریت زندگی ما را تشکیل می‌دهد، برای او ممکن است یک لحظه‌ای پیش بیاید، مشغول و سرگرم به یک امر مباحی بشود، خود همین برای پیغمبر استغفار دارد. بنابراین، این مخصوص ما نیست، این برای همه است.( ۱۳۸۹/۰۵/۲۷)
