فناوری mRNA، یک فناوری مهم در زمینه ساخت واکسن‌ها است که توسط محققان داخلی بومی‌سازی شده است. کارآزمایی بالینی واکسن کرونای مبتنی بر این فناوری، اتفاق خوبی بود که در سال 1401 رقم خورد.
گروه علم و پیشرفت خبرگزاری هیچ یک؛ شاید بتوان گفت مهم‌ترین اتفاقی که جهان در چند سال اخیر به خود دید، همه‌گیری کرونا بود. اتفاقی که در ایران با خلق حماسه تولید واکسن‌های بومی در سریع‌ترین زمان ممکن همراه بود. این همه‌گیری همچنین باعث شد برخی رویکردها و روش‌ها در حوزه فناوری‌های سلامت و پزشکی دچار تغییر و تحول شود.
گسترش ویروس کرونا و ضرورت پیشگیری از آن، بسیاری از کشورها از جمله ایران را ناگزیر به تولید واکسن کرد. واکسن‌هایی که برای پیشگیری از این ویروس تولید می‌شوند، از سازوکارهای مختلفی برای مقابله با این ویروس استفاده می‌کنند؛ برخی از آنها ویروس ضعیف‌شده و یا کشته‌شده کووید 19 هستند و برخی از آنها نیز از طریق سازوکارهای پروتئینی با کووید مقابله می‌کنند.
mRNA، فناوری نوین ساخت واکسن
یکی از واکسن‌های تولیدشده ایرانی برای پیشگیری از این ویروس، واکسن کرونای مبتنی بر فناوری mRNA است. این واکسن پس از ورود به بدن باعث تولید پروتئین می‌شود و این پروتئین، هنگام ورود ویروس به بدن پاسخ ایمنی (آنتی‌بادی) ایجاد و از بروز عفونت و بیماری در بدن ممانعت می‌کند.
آنچه این واکسن را از سایر واکسن‌های ساخته‌شده متمایز می‌کند، فناوری به کار رفته در آن است. یکی از نتایج استفاده از این فناوری، کاهش زمان تولید واکسن به دو ماه از زمان شیوع بیماری است. سالی که گذشت، سال خوبی برای این فناوری بود. واکسن مبتنی بر mRNA با نام تجاری کرناپسین در سال 1401 موفق به کسب مجوز کارآزمایی بالینی شد و توانست همگام با شرکت‌های پیشرو و انحصاری در زمینه تولید واکسن مبتنی بر این فناوری در دنیا گام بردارد.
فناوری mRNA از جمله مهم‌ترین فناوری‌های دنیا در زمینه سلامت است که تمام مراحل توسعه آن از طراحی تا تولید، توسط یک مجموعه دانش‌بنیان داخلی بومی‌سازی شده است.
فناوری ایرانی، همگام با شرکت‌های پیشرو دنیا
وحید خدامی، مدیرعامل شرکت دانش‌بنیان «رناپ» در مصاحبه‌ای گفته بود: در زمینه اقدامات پیشگیرانه در دوران همه‌گیری کرونا، یک پلتفرم یا سکوی دارویی جدید معرفی شد که تا پیش از این به حوزه بالینی نیامده بود و آن واکسن مبتنی بر mRNA نام داشت. در آغاز دو شرکت معروف آمریکایی یعنی فایزر و مدرنا توانستند واکسن کرونا را مبتنی بر این پلتفرم دارویی تولید کنند.
وی افزود: ما توانستیم این فناوری را بومی‌سازی کرده و مراحل آزمایشی مختلف آن را طی کنیم؛ لذا تاثیرات واکسن‌های مبتنی بر mRNA را در فاز پیش بالینی آزمایش کرده‌ایم و نتایج درخشان آن در نشریه Vaccines مجله Nature منتشر شده است.
مدیرعامل شرکت دانش‌بنیان رناپ ادامه داد: از ابتدای توسعه این فناوری بیش از ۱۰۰ نفر از محققان برجسته کشور به توسعه این فناوری کمک کرده‌اند که در حال حاضر ۶۵ نفر از آنها در شرکت ما مشغول به فعالیت هستند که در حوزه‌های مختلف از گروه فنی مهندس گرفته تا گروه های شیمی، مهندس ژنتیک، ایمونولوژی، ژن‌درمانی، ویروس‌شناسی، تضمین و پایش کیفی در حال فعالیت هستند.
او همچنین در مورد اهمیت این فناوری خاطرنشان کرده بود: واکسن‌های مبتنی بر mRNA در حوزه‌های متفاوت کاربرد دارند. علاوه بر حوزه واکسن‌های پیشگیرانه، ما با این فناوری جدید می‌توانیم در حوزه توسعه دارو و درمان انواع بیماری‌های صعب‌العلاج مانند سرطان و نقائص ژنتیکی گام‌های بلندی برداریم که نیازهای کشور و حتی منطقه را در حوزه سلامت هم پوشش دهیم.
