تبریز، کلان‌شهری غنی از فرهنگ و تمدن که علاوه بر طبیعتی سرسبز و چشم‌نواز، آثار تاریخی ارزشمند و متعددی را در خاک خود جای داده است.
تبریز، مهد شعر و ادب، سرزمینی قرار گرفته در شمال غربی ایران است که می‌توان جاذبه‌های گردشگری متعددی را در آن یافت؛ به همین دلیل، این ناحیه از کشور، همواره میزبان جمع زیادی از گردشگران داخلی و خارجی است تا لحظاتی خاطره‌انگیز را برایشان رقم بزند. لحظه‌هایی ناب که آکنده از عطر طبیعتی سرسبز است و می‌توان بوی نم تاریخ را در آثار باستانی آن استشمام کرد.
۱. ارگ تبریز (ارگ علیشاه)
آدرس: تبریز، ضلع جنوبی تقاطع امام خمینی و خیابان فردوسی، نزدیکی محدوده میدان ساعت
ارگ تبریز، عمارتی تاریخی و متعلق به قرن هشتم هجری قمری است که بنای اولیه آن طی ۱۸ سال و به‌منظور ایجاد آرامگاهی بزرگ در صحن مسجد علیشاه احداث شد. این بنای تاریخی، حوادث تاریخی متعددی را نظاره‌گر بوده و امروزه نیز یکی از جاذبه‌های گردشگری و جاهای دیدنی تبریز محسوب می‌شود.
۲. مسجد جامع تبریز
آدرس: تبریز، خیابان شهید مطهری، انتهای بازار تبریز
مسجد جامع تبریز، بنایی باقی‌مانده از عصر حکومت سلجوقیان است که به مسجد جمعه و جامع کبیری نیز شهرت دارد. این عمارت از جمله قدیمی‌ترین ساختمان‌های تاریخی این شهر است که معماری و تزیینات صورت گرفته در آن همانند دیگر بناهای تاریخی این شهر، ستودنی است.
۳. موزه قاجار (خانه امیر نظام گروسی)
آدرس: تبریز، محله ششگلان، جنب بیمارستان کودکان، پشت مدرسه شیخ عطار
خانه امیرنظام گروسی، بنایی بازمانده از دوران سلطنت قاجاریان است که اکنون به همت سازمان میرات فرهنگی تبریز، تغییر کاربری داده و به‌عنوان موزه مورد استفاده قرار می‌گیرد. این عمارت به‌دلیل بهره‌مندی از معماری زیبای قجری، بسیار تماشایی بوده و یکی از مکان‌های گردشگری شهر تبریز است.
۴. کاخ و موزه شهرداری
آدرس: تبریز، خیابان امام، میدان ساعت
قطعا می‌توان کاخ شهرداری تبریز را یکی از زیباترین عمارات قدیمی این شهر نامید. ساختمانی متعلق به دوران پهلوی اول است، که پروسه ساخت آن از سال ۱۳۱۴ تا ۱۳۱۸ به‌طور انجامید. ساعتی بر این عمارت تعبیه شده است و مردم محلی به آن میدان ساعت می‌گویند. این بنای تاریخی نزدیک به یک دهه است که به موزه شهرداری تبریز تبدیل شده است که در نوع خود اولین نمونه در سراسر کشور است.
۵. مقبره الشعرا
آدرس: تبریز، خیابان ثقه الاسلام
یکی از گورستان‌های تاریخی شهر تبریز به مقبره الشعرا شهرت یافته است که در گذشته به نام‌های مختلفی از جمله حظیره‌الشعرا و قبرستان سرخاب نیز شناخته می‌شد. وجه تسمیه این منطقه به مقبره‌الشعرا، به‌دلیل حضور بیش از ۴۰۰ پیکر شاعر، عارف و مردان سرشناس داخلی و خارجی است که در آن دفن شده‌اند و باعث اهمیت یافتن این مکان شده است. اکنون این محل یکی از مکان‌های گردشگری تبریز است که میزبان مسافران داخلی و توریست‌های بسیاری است.
۶. ائل گلی (شاه گلی)
آدرس: تبریز، آزادراه کنارگذر جنوبی تبریز، ایستگاه مترو ائل گلی
در شهر تبریز، استخری بزرگ و وسیع به نام ائل‌گلی قرار دارد که احتمالا در دوران آق‌قویونلوها ایجاد و در زمان صفویان گسترش یافته است. از نکات قابل‌توجه این مکان وجود عمارت کلاه‌فرنگی با معماری زیبا و چشم‌نواز در مرکز آن است که زیبایی آن محوطه را دو چندان کرده است. البته به نظر می‌رسد که شهرداری در سال ۱۳۴۶، این ساختمان زیبا را بر بنایی قدیمی و خشتی احداث کرده است. میراثی که امروزه به‌عنوان تفرجگاهی دوست‌داشتنی و زیبا مورد استفاده قرار می‌گیرد.
۷. بازار قدیمی تبریز
آدرس: تبریز، بازار بزرگ تبریز
بزرگ‌ترین بازار سرپوشیده جهان، در شهر تبریز وجود دارد که از آن به بازار قدیم یاد می‌شود. این مکان که در فهرست میراث جهانی یونسکو نیز به ثبت رسیده است، در حدود ۳۰۰ سال پیش بازسازی شده است. البته مدارک قابل‌توجهی که بتوان به استناد آن‌ها، تاریخ دقیق احداث این بازار را مشخص کرد، وجود ندارد؛ ولی طبق برخی مدارک تاریخی به نظر می‌رسد که از قرن چهارم هجری این مکان دایر بوده است.
۸. کوه عون بن علی
آدرس: تبریز، اتوبان پاسداران
در رشته‌کوه سرخاب، کوهی به نام عون بن علی قرار دارد که از آن به عینالی نیز یاد می‌شود. طبق اسناد تاریخی، این کوه، مدفن دو تن از فرزندان حضرت علی (ع) به نام‌های «عون بن علی» و «زین بن علی» است. محل قرارگیری این کوه در شمال تبریز است و آرامگاهی به قدمت دوران ایلخانان در آن احداث شده است. به نظر می‌رسد که این مقبره پیش از اسلام آتشکده و کلیسا بوده است که پس از اسلام، آن را به مسجد تبدیل کرده‌اند. در سال‌های اخیر تله‌کابین این مجموعه نیز به بهره‌برداری رسیده است.
۹. مسجد کبود (مسجد جهانشاه)
آدرس: تبریز، خیابان امام خمینی روبه‌روی کوچه صدر جنب پارک خاقانی
مسجد کبود تبریز، مسجدی است بازمانده از قرن نهم هجری قمری و دوران قراقویونلوها که به مسجد جهانشاه نیز شهرت دارد. معماری انجام شده در این بنا، به‌ویژه کاشی‌کاری بی‌نظیر آبی‌رنگ و معرق، سبب شده است که این عمارت تاریخی را فیروزه جهان اسلام لقب دهند. از دیگر نکات قابل‌توجه در این مسجد، کشف دو مقبره خالی است که احتمالا متعلق به جهانشاه و همسر وی است.
۱۰. خانه مشروطه تبریز
آدرس: تبریز، خیابان شهید مطهری، روبه‌روی مسجد جامع، خانه مشروطه
مشهورترین و پرافتخارترین عمارت تاریخی در تبریز، خانه مشروطه است که در اوج انقلاب مشروطه، مکانی برای اخذ تصمیم‌گیری‌های مهم و ارزشمند توسط بزرگان مشروطه بوده است. بنایی قدیمی و متعلق به سال ۱۲۴۷ هجری که توسط حاج ولی معمار از معماران مشهور تبریزی ساخته شده است. این ساختمان تاریخی به‌دلیل معماری زیبا و چشم‌نواز و نیز وجود عکس‌ها، مجسمه‌ها و وسایل بزرگان تاریخ از جمله ستارخان، دارای اهمیت بسیار است و به‌عنوان یکی دیگر از جاذبه‌های گردشگری تبریز، شناخته می‌شود.
۱۱. روستای کندوان
آدرس: شهرستان اسکو، بخش مرکزی، دهستان سهند، روستای کندوان
بدون شک، یکی از مشهورترین و محبوب‌ترین جاذبه‌های گردشگری شهر تبریز، روستای صخره‌ای کندوان است که از شهرتی جهانی نیز برخوردار است. این روستا، یکی از سه روستای صخره‌ای در جهان است که به‌دلیل شکل ظاهری آن که شبیه به کندوی عسل است، به این نام شهرت یافته و زیبایی منحصربه‌فرد و خیره‌کننده آن، باعث جذابیتی مثال‌زدنی شده است. از نکات برجسته و بی‌نظیر این روستا، می‌توان به معماری سنتی خانه‌ها که نمی‌توان در ایران نمونه دیگری از آن را بیان کرد و نیز جاری بودن زندگی که باعث حیرت جهانیان شده است، اشاره کرد. به نظر می‌رسد که قدمت این منازل به قرن هفتم هجری بازمی‌گردد.
۱۲. باغ گلستان تبریز (باغ ملی)
آدرس: تبریز، خیابان امام
به گزارش وب گاه کجارو، باغی با مساحت ۵۳,۰۰۰ متر مربع و متعلق به ۶۰ سال پیش، بر قبرستانی قدیمی در شهر تبریز ساخته شده است که امروزه به‌عنوان یکی از تفرجگاه‌های این شهر محسوب می‌شود. حضور استخرها و حوض‌های متعدد از ویژگی‌های این باغ است که با درختان و چمن‌ها محصور شده و منظره‌ای زیبا را به وجود آورده است.
