مدتی است که موزهها و گالریها با توسل به فناوری، سعی در یافتن جایگزینهایی برای ثمربخشی روشهای سنتی دارند؛ در ابتدا، هدف بسیار ساده بود، تلاش برای افزایش مقدار محتوای اضافی، قابل دسترسی از طریق استفاده از ابزارهایی مانند کدهای QR یا با جایگزینی راهنماهای صوتی کلاسیک با برنامههایی که در گوشیهای هوشمند دانلود میشدند. بعدها، اتاقهای تعاملی برای ارائه تجربیات در تماس مستقیم با موزه متولد شدند و استفاده از ابزارهای فناوری آغاز شد و موزههای تعاملی را ایجاد کردند.با این حال، به نظر میرسد که آزمایش بین هنر و فناوری بسیار کند پیش میرفت تا اینکه در اوایل دهه ۲۰۲۰ موزهها که دیگر قادر به ارائه امکان بازدید فیزیکی از نمایشگاهها را نداشتند، روشی جایگزین را توسعه دادند. واکنش فوری به این مشکل، افزایش محتوا در رسانههای اجتماعی و باز شدن کانالهای دیگر بود (بارزترین نمونه ورود گالری اوفیتزی به تیک تاک بود که عمدتا توسط نوجوانان استفاده میشد) اما خیلی زود ثابت شد که این موارد کافی نیستند.با افزایش نیاز به فناوریها و راهحلهای پیشرفتهتر، هوش مصنوعی در موزههای دیجیتال با اهداف متعدد سرعت بخشیدن به کار کارکنان، غنیسازی تجربه بازدیدکنندگان و ارائه اطلاعات بیشتر به محققان، کار خود را آغاز کردند.
موزهها و بحران جهانی
از ابتدای همهگیری کووید-۱۹ برای همه مشخص شد که باید جایگزینهایی برای گردشگری فرهنگی سنتی پیدا شود، بنابراین واضح بود که این رویداد جهانی با آنچه قبل و بعد از آن اتفاق میافتد، از جمله تجربه بازدیدکنندگان، آغاز خواهد شد.
این مورد را دادههای یونسکو در نشریه «تامل در بحران: مکانهای میراث جهانی، موزهها و تفسیر میراث» نشان داد و گزارش کرد در سال ۲۰۲۰ دسترسی عمومی به سایتهای میراث جهانی در ۹۰ درصد کشورها بهطور کامل یا جزئی بسته شد.گزارش منتشر شده در ماه مه ۲۰۲۰ نشان داد که ۹۰ درصد از ۹۵هزار موزه در سراسر جهان تحت تاثیر تعطیلی موقت قرار گرفتهاند، از جمله موارد مرتبط با سایتهای میراث جهانی بود که این موزهها عمدتا به درآمد حاصل از بازدیدکنندگان وابسته بودند و نمیتوانستند بازگشایی شوند.به همین دلیل است که املاک میراث جهانی رویکردهای نوآورانه را در پاسخ به بحران بهداشت جهانی توسعه دادهاند که شامل وب سایتها و رسانههای اجتماعی راهاندازی شده است.وقتی مردم متوجه شدند که دوره قرنطینه طولانی میشود، یک معکوس ضروری بود، فرآیندهای فنیسازی که مدتی در جریان بود، تسریع شد تا جایگزینی سریع برای حضور فیزیکی در نمایشگاهها پیدا شود؛ دیگر این کاربر نیست که به موزه میرود، بلکه موزه مستقیما به خانه میآید.گردشگری دیجیتال به کمک گسترش موزههای مجازی و پلتفرمهای دیجیتالی که امکان دیدن آثار بر روی گوشیهای هوشمند، بازدید از گالریهای آنلاین با رایانه شخصی و حتی حرکت آزادانه در داخل موزه را مستقیما از روی کاناپه ممکن میسازد، رونق قابل توجهی یافت.
جوانب مثبت و منفی تجربیات دیجیتال
در موزهها
بدیهی است که ثمره مشاهده از راه دور جنبههای مثبت و منفی به همراه دارد مثلا نمیتوان آنچه را که والتر بنیامین در کتاب خود «اثر هنری در سده باز تولید مکانیکی» تعریف میکند را درک کرد با این حال، امکان دیدن نمایشگاهی به صورت آنلاین، با آسایش از خانه، تعداد کاربران احتمالی را افزایش میدهد که ایجاد موزههای مجازی ممکن است انگیزهای برای ارتباط با هنر برای آنان باشد.مطمئنا تفاوت اصلی بین موزه آنلاین و سنتی، عدم تحسین اثر هنری اصلی و پرداختن به بازتولید آن است اما، اگرچه دیدن آثار اصلی در موزهها کار روزمره ماست در گذشته همیشه اینطور نبود بنابراین، همانطور که خواهیم
دید، استفاده از هوش مصنوعی در موزهها میتواند ابزاری برای نزدیکتر کردن مردم به هنر باشد که ثمربخشی «فیزیکی» را حذف نمیکند اما راههای جدیدی برای تقویت آن ارائه میدهد.
واقعیت مجازی برای حرکت در موزه
اگرچه واقعیت مجازی از قبل اولین گامهای خود در بخش هنر برداشته اما با قرنطینه مرتبط با همهگیری جهانی، رشد زیادی داشته است. چگونه میتوان بازدیدکننده را آزادانه در سالنهای مختلف نمایشگاه حرکت داد در همان حال راحت در خانه بماند؟ با استفاده از واقعیت مجازی، یعنی شبیهسازی واقعی، واقعیتی که وجود ندارد، امکان ایجاد تورهای مجازی ۳۶۰ درجه وجود دارد. تور مجازی به شما این امکان را میدهد همانطور که در واقعیت این کار را انجام میدهید در میان آثار حرکت کنید و به توضیحات راهنمای صوتی گوش دهید. از جمله موسساتی که برای اولین بار تصمیم به سرمایهگذاری در واقعیت مجازی گرفتند، موزه تئاتر دالی است که از هوش مصنوعی و یادگیری ماشینی برای ایجاد یک محیط واقعیت مجازی استفاده کرد. با استفاده از پلتفرم Matterport، میتوان وارد موزه مجازی شد و آزادانه رفت و آمد کرد و از اطلاعات عمیق و کنجکاوی آثار لذت برد.
چت بات و گیمیفیکیشن برای تورهای راهنما
راهنما در داخل موزه وظیفه تشریح آثار را برای بازدیدکنندگان، کنجکاو کردن آنها و پاسخ به سوالات بر عهده دارد و اگر همه اینها توسط یک ربات چت انجام شود چه میشود؟ این ایدهای است که InvisibleStudio برای موزه ل کاس در میلان داشت. جولیانو گایا، بنیانگذار استفانیا بویانو از InvisibleStudio گفت که برخلاف سایر چتباتهای موزه، ربات ما منحصرا یک بازی است و در مجموعهها گنجیابی میکند. از این نظر، این چت بات است که از بازدیدکنندگان سوال میپرسد، بازدیدکنندگان مجبور میشوند که به دقت مجموعهها را مشاهده کرده و جزئیات غیرمنتظره را
کشف کنند.