رشد ایران و تثبیت جایگاه چهارم علمی جهان در زمینه علم نانو، از افتخارات ایران در 2 دهه اخیر است. نگاه به بازار نانوفناوری در ایران نشان می‌دهد بیشترین محصولات نانویی در حوزه عمران و ساختمان کاربرد دارد.
گروه علم و پیشرفت ؛ حدود 65 سال از روزی که فاینمن اعلام کرد «در آن پایین، فضای زیادی وجود دارد»، می‌گذرد. از آن زمان تا کنون، انسان با دنیایی وسیع در اندازه کوچک نانو آشنا شد که با دنیای اطرافش متفاوت است. علم نانو به فناوری نانو تبدیل شد و در این مدت توانست تقریبا همه صنایع را به وسیله سبد متنوع محصولات خود با انقلاب مواجه کند.
تثبیت رتبه علمی ایران در جایگاه چهارم نانوفناوری
علم و فناوری نانو در ایران، طول عمری نزدیک به دو دهه دارد و توجه اساسی به این حوزه و مطالعات راهبردی در خصوص آن، در سال 1380 شروع شد. در نهایت کشور ایران در این دو دهه توانست جایگاه چهارم در علم نانو را برای خود تثبیت کند. در طول رشد و پیشرفت نانوفناوری در ایران، ضرورت تبدیل علم به ثروت نیز در بین مردم و متخصصان این حوزه حس می‌شد.
تعداد انتشارات علمی ایران در زمینه علم نانو و رتبه آن در دو دهه اخیر
نگاه به وضعیت نانوفناوری ایران نشان می‌دهد که در سال 2021، تعداد 307 اختراع مرتبط با نانو که در دفاتر ثبت پتنت آمریکا و اروپا ثبت شده است، ایرانی هستند. این عدد نشان می‌دهد به ازای هر 1000 مقاله رسمی نانویی، 4.6 پتنت مرتبط با نانو وجود دارد.
نگاهی به بازار نانوفناوری ایران
بازار نانوفناوری طبق تعریف استاندارد، شامل بازار کالاها، تجهیزات و خدمات نانویی است. حجم این بازار در ایران نیز مانند تعداد مقالات در این دو دهه با رشد صعودی مواجه بوده است. بر اساس آمار موجود، میزان کل فروش داخلی و صادرات بازار نانو در ایران، از 11 هزار میلیارد تومان عبور کرده است.
حجم بازار نانوفناوری ایران در سال‌های مختلف
نانوپوشش‌ها، نانوکاتالیست‌ها و نانوکامپوزیت‌ها، به ترتیب بیشترین حجم فروش در بازار فناوری نانو در ایران را به خود اختصاص می‌دهند. همچنین حوزه‌های «ساخت و ساز»، «نفت، گاز و پتروشیمی» و «خودرو»، سه حوزه‌ای است که بیشترین شرکت‌های مرتبط با نانوفناوری را به خود اختصاص می‌دهد.
میزان فروش شرکت‌های فعال در بازار نانوفناوری ایران، به تفکیک حوزه کاربرد (میلیارد ریال – سال 1399)
بر اساس آخرین آمارها تا پایان فروردین‌ماه سال ۱۴۰۲، تعداد ۳۴۶ شرکت در حوزه فناوری نانو فعالیت داشته‌اند که این شرکت‌ها ۱۱۹۱ محصول و ۲۴۱ تجهیز نانو را تولید و به بازار عرضه کرده‌اند. در میان حوزه‌های موضوعی که شرکت‌ها در تولید محصولات و تجهیزات فعالیت داشته‌اند، حوزه عمران و ساختمان سهم بالاتری را به خود اختصاص داده است، به طوری که یک پنجم تولیدات این حوزه در عرصه نانوفناوری به این حوزه اختصاص یافته است.
گفتنی است حجم فروش حدود 20 درصد از شرکت‌های فعال در حوزه نانوفناوری، بیش از 90 درصد بازار نانوفناوری ایران را تشکیل می‌دهند.
