با توجه به برخی رویدادهای مهم مانند بحران روسیه و اوکراین و مذاکرات سقف بدهی و تاثیر آنها بر نوسانات دلار، اصل دلارزدایی در بخش‌هایی از جهان مطرح شده است.
به گزارش شبکه اطلاع‌رسانی طلا و ارز، سایت «اینوستینگ» در یادداشتی به بررسی دلایلی پرداخت که تحت آن دلارزدایی اتفاق می‌افتد:
برخی رویدادها همچون رقابت با چین، پیامدهای بحران در روسیه و اوکراین و کشمکش دوباره در واشنگتن بر سر سقف بدهی ایالات متحده، نظارت جدیدی را بر وضعیت دلار به‌عنوان ارز غالب جهان، رقم زد.
نفی تحریم‌های روسیه از سیستم‌های مالی جهانی در سال گذشته نیز به این گمانه‌زنی دامن زد که متحدان غیرآمریکایی از دلار دور خواهند شد.
در زیر به دلایلی پرداخته می‌شود که چرا اصولأ دلارزدایی اتفاق می‌افتد یا چرا ممکن است این اتفاق نیفتد.
سهم دلار در معاملات
بر اساس داده‌های صندوق بین‌المللی پول، سهم دلار از ذخایر رسمی فارکس FX در سه ماهه‌ی چهارم سال 2022 به کمترین میزان در 20 سال گذشته یعنی 58 درصد کاهش یافت.
استفان جن، مدیرعامل شرکت یوروزون کپیتال لیمیتد، با اشاره به تغییر زمانی نرخ ارز، بیان کرد: «آنچه در سال 2022 اتفاق افتاد، کاهش شدید سهم دلار در شرایط واقعی بود. این موضوع باعث شد تا در کشورهایی مانند عربستان سعودی، چین، هند و ترکیه در مورد تنوع‌بخشیدن به ارزهای دیگر تجدید نظر شود.
گرفتن نمای طولانی‌تر
با مروری بر سابقه‌ی حرکت قیمت ارز ایالات متحده می‌توان به وضوح دید که سهم دلار از ذخایر خارجی بانک‌های مرکزی در سه ماهه‌ی پایانی سال 2022 به پایین‌ترین حد در دو دهه‌ی گذشته رسید، اما این حرکت تدریجی بوده و اکنون تقریباً معادل سطح سال 1995 قرار دارد.
بانک‌های مرکزی در صورت نیاز به افزایش نرخ ارز در طول بحران‌های اقتصادی، بودجه‌ی روزهای بارانی را به دلار اختصاص می‌دهند. از این رو، اگر یک ارز در برابر دلار بسیار ضعیف شود، نفت و سایر کالاهای معامله‌شده با ارز ایالات متحده نیز گران می‌شوند و هزینه‌های زندگی، و به تبع آن، تورم را نیز افزایش می‌دهند. بسیاری از ارزها، از دلار هنگ‌کنگ گرفته تا بالبوآ پاناما، به دلایل مشابه در برابر دلار ثابت هستند.
سیستم بسیار پیچیده
دلارزدایی به شبکه‌ی گسترده و پیچیده‌ای از صادرکنندگان، واردکنندگان، معامله‌گران ارز، صادرکنندگان بدهی و وام‌دهندگان نیاز دارد تا به طور مستقل تصمیم بگیرند که از ارزهای دیگر استفاده کنند. البته بعید است.
بر اساس داده‌های BIS، دلار همواره در یک طرف تقریباً 90 درصد تراکنش‌های فارکس جهانی قرار داشته است که نشان‌دهنده‌ی حدود 6.6 تریلیون دلار در سال 2022 است.
به گفته‌ی BIS، علاوه بر آنکه حدود نیمی از کل بدهی‌های فراساحلی به دلار است، نیمی از کل تجارت جهانی نیز به دلار صورت می‌گیرد.
بری آیچنگرین، استاد اقتصاد و علوم سیاسی برکلی، بر این باور است که همه‌ی کارکردهای دلار یکدیگر را تقویت می‌کنند و در واقع، هیچ سازوکاری وجود ندارد که بانک‌ها، شرکت‌ها و دولت‌ها را وادار به تغییر رفتارهای خود در قبال ارز ایالات متحده، آن هم در یک زمان کند.»
آینده‌ای تکه‌تکه‌شده
در حالی که ممکن است جانشینی برای دلار وجود نداشته باشد، جایگزین‌های قارچ‌گونه می‌توانند دنیایی چندقطبی ایجاد کنند.
بانک‌های مرکزی جهانی به دنبال طیف گسترده‌تری از دارایی‌ها هستند، از جمله بدهی شرکت‌ها، دارایی‌های مشهود مانند املاک و مستغلات و سایر ارزها.
مارک تینکر، مدیر عامل توسکافاند در هنگ‌کنگ معتقد است که دلار کمتر در سیستم جهانی استفاده خواهد شد.
یک مبنای تزلزل‌ناپذیر
از آنجایی که سپرده‌های بزرگ بانکی همیشه بیمه نمی‌شوند، کسب و کارها از اوراق قرضه‌ی دولتی به عنوان جایگزین نقدی استفاده می‌کنند. بنابراین، دلار غالبأ در حمایت بازار 23 تریلیون دلاری خزانه‌داری ایالات متحده است که به عنوان یک پناهگاه امن برای پول در نظر گرفته می‌شود.
برد ستسر، یکی از اعضای شورای روابط خارجی که جریان‌های ارزی فرامرزی را ارزیابی می‌کند، می‌گوید: «عمق، نقدینگی و امنیت بازار خزانه‌داری دلیل بزرگی است که به صراحت بیان می‌کند چرا دلار یک ارز ذخیره‌ی پیشرو است.»
دارایی‌های بین‌المللی خزانه‌داری گسترده‌اند و هنوز هیچ جایگزین معتبری وجود ندارد. بازار اوراق قرضه‌ی آلمان نسبتاً کوچک و کمی بیش از 2 تریلیون دلار است. ممکن است تولیدکنندگان کالا مبادلات خود را با چین به یوآن انجام دهند، البته بازیافت پول نقد در اوراق قرضه‌ی دولتی چین به دلیل مشکلات بازکردن حساب‌ها و عدم اطمینان نظارتی، قدری دشوار است.
گالوین چیا، استراتژیست بازارهای نوظهور ناتوست مارکتز اظهار داشت: «می‌توانید به یک اپلیکیشن دسترسی داشته باشید و اوراق خزانه را از هر جایی معامله کنید».
