اهدای خون؛ از فواید و توصیه‌ها تا شرایط و محدودیت‌ها
برای خیلی از ما وقت نداشتن و مشغله‌های زیاد از دغدغه‌های همیشگی است، بنابراین عجیب نیست که خیلی از افراد وقت ندارند تا برای اهدای خون مراجعه کنند. اما این مسئله واقعاً ناخوشایند و تلخ است؛ زیرا تنها اهدای یک واحد خون می‌تواند جان سه نفر را نجات دهد.
گروه هیچ یک زندگی – اهدای خون فواید زیادی دارد که شاید ندانید. دانستن این فواید باعث می‌شود انگیزه بیشتری برای اهدای خون پیدا کنید. از طرفی همهٔ افراد هم نمی‌توانند خون اهدا کنند و باید شرایط لازم را داشته باشند. در ادامه به هر دو مورد می‌پردازیم.
فواید اهدای خون
به نفع قلبتان است
اهدای خون به‌صورت منظم برای سلامت قلبتان مفید است. زیرا اهدای خون باعث کاهش غلظت خون می‌شود و در نتیجه خون در بدنتان راحت‌تر به گردش می‌افتد و سریع‌تر به قلبتان می‌رسد. مطالعات نشان داده‌اند افرادی که به طور منظم خون اهدا می‌کنند، ۸۸ درصد کمتر احتمال دارد دچار حمله قلبی شوند.
در واقع اگر هموگلوبین شما بالا باشد، اهدای خون به کاهش ویسکوزیته خون و به‌تبع آن تشکیل لخته‌های خون، حملات قلبی و سکته مغزی کمک می‌کند. این مزایا در مردان نسبت به زنان قابل‌توجه‌تر است و شاید دلیلش این باشد که دوره‌های قاعدگی در زنان این کار را به طور طبیعی بدون اهدای خون انجام می‌دهد.
وزن کم می‌کنید
چگونه؟ یافته‌ها نشان داده‌اند اهدای یک واحد خون چیزی بین ۶۰۰ تا ۶۵۰ کالری می‌سوزاند. خون شما ۷ درصد از وزن بدنتان را تشکیل می‌دهد و با حذف مقداری از این خون، ترازویتان عدد کمتری را نشان خواهد داد. البته یادتان باشد اهدای خون هرگز نمی‌تواند جایگزین برنامه شما برای کاهش وزن اضافی‌تان شود.
ریسک سرطان را کاهش می‌دهید
مطالعه‌ای نشان داده اهدای خون می‌تواند از میزان آهنی که در بدن دارید کم کند. درست است که شما برای زنده‌ماندن به آهن نیاز دارید؛ اما آهن زیاد می‌تواند احتمال ابتلا به سرطان را افزایش دهد. طبق یافته‌ها، کسانی که به طور منظم خون اهدا می‌کنند کمتر در معرض سرطان‌های کبد، ریه، کولون، معده و حلق هستند.
البته توجه به این نکته مهم است که این یافته‌ها برای همه صدق نمی‌کند. بیماران باید در مورد سطح آهن و اهدای خون با پزشک مشورت کنند.
رایگان چکاپ می‌شوید
وقتی برای اهدای خون به مرکزی مراجعه می‌کنید، یک معاینهٔ کلی از شما به عمل می‌آید. پیش از اینکه مجاز به اهدای خون باشید، علائم حیاتی شما چک می‌شود تا مطمئن شوند که به‌اندازه کافی برای اهدای خون سالم هستید. این معاینه ممکن است مشخص کند که نیاز به بررسی پزشکی خاصی دارید، مثلاً فشارخون بالا یا یک آریتمی قلبی مثل فیبریلاسیون دهلیزی. ضمناً از جهت بیماری‌های عفونی که ممکن است داشته باشید اما ندانید نیز غربالگری می‌شوید.
اگر طی معاینات مشکلی در سلامتی‌تان پیدا شود، شما را به پزشک ارجاع می‌دهند تا مورد بررسی دقیق‌تر پزشکی قرار بگیرید. ضمناً اگر نوع خونتان نادر باشد با این غربالگری مشخص می‌شود و این اطلاعات درصورتی‌که عمل جراحی برایتان پیش بیاید یا در موقعیت اورژانسی خاصی قرار بگیرید که نیاز به تزریق خون داشته باشید کاملاً به کارتان خواهند آمد. البته از اینکه می‌دانید خون اهدایی شما مورداستفاده کسانی خواهد بود که مثل شما نوع خون نادری دارند احساس رضایت و خوشحالی خواهید کرد.
زندگی شادتر و طولانی‌تری خواهید داشت
یک واحد خون اهدایی شما می‌تواند جان سه نفر را نجات دهد. افراد معمولاً خون اهدا می‌کنند؛ چون از کمک به دیگران احساس خوبی دارند و علم هم بارها ثابت کرده که کمک‌های داوطلبانه و انسان‌دوستانه اثرات خوبی بر سلامتی دارد، از جمله کاهش احتمال افسردگی و افزایش طول عمر. اهدای خون راه بسیار خوبی برای کمک به جامعه و انسان‌های دیگر است.
توصیه‌هایی برای اهدای خون
اگر قصد اهدای خون دارید:
. زیاد آب بنوشید. هیدراته و سیراب نگه‌داشتن بدن باعث می‌شود رگ‌هایتان نمایان‌تر شده و زودتر پیدا شوند و بعد از اهدای خون دچار سرگیجه نشوید.
. قبل از اهدای خون غذا بخورید. حتماً آن روز صبحانه بخورید و حتماً اسنک یا میان‌وعده‌ای که در مرکز به شما می‌دهند را بخورید. این تغذیه کمکتان می‌کند فرایند خون‌دهی را خوب تحمل کنید.
. پیش از اهدای خون می‌توانید ورزش کنید؛ اما بعد از آن خیر. اشکالی ندارد قبل از اهدای خون باشگاه بروید و ورزش کنید؛ اما بعد از اهدای خون بهتر است ورزش نکنید تا دچار سرگیجه نشوید. در واقع روزی که خون می‌دهید ورزش خود را کرده‌اید!
. قرص آهن بخورید. افرادی که مرتباً خون اهدا می‌کنند بهتر است مکمل آهن یا مولتی‌ویتامین همراه با آهن مصرف کنند. به‌طورکلی توصیه می‌شود اهداکنندگان خون که در سنین نوجوانی و جوانی هستند مکمل آهن مصرف کنند؛ زیرا ممکن است بعد از اهدای خون دچار کمبود آهن شوند.
شرایط اهدای خون چیست؟
اگر از سلامت خوبی برخوردار باشید، وزنتان حداقل ۵۰ کیلوگرم باشد و ۱۸ سال به بالا دارید، واجد شرایط اهدای خون هستید.
شما واجد شرایط اهدای خون نیستید اگر:
. سابقه مصرف مواد مخدر تزریقی داشته‌اید
. هپاتیت داشته‌اید
. در گروه پرخطر ابتلا به ایدز قرار دارید یا PrEP مصرف می‌کنید
. فشارخونتان خیلی بالاست: تا زمانی که فشار خونتان در زمان اهدای خون کمتر از ۱۸۰ سیستولیک و ۱۰۰ دیاستولیک است می‌توانید خون بدهید. مصرف داروهای فشارخون مانعی برای اهدای خون نیستند.
. اخیراً پیرسینگ کرده‌اید: اگر در عرض یک سال گذشته پیرسینگ زبان، ناف، بینی یا دستگاه تناسلی داشته‌اید نمی‌توانید خون بدهید. سوراخ‌کردن گوش مانعی ندارد. از آخرین تتویی که زده‌اید نیز باید یک سال گذشته باشد.
. سرماخورده‌اید یا آنفلوانزا گرفته‌اید: اگر تب دارید یا سرفه خلط دار می‌کنید صبر کنید. به‌طورکلی اگر روز اهدای خون حالتان خوب نیست چند ساعتی صبر کنید و اگر حالتان بهتر شد مراجعه کنید. اگر تحت درمان با آنتی‌بیوتیک هستید باید صبر کنید تا دارودرمانی‌تان تمام شود.
. دیابت کنترل نشده دارید: اگر دیابت کنترل شده باشد؛ چه دارو مصرف شود چه نشود، مانعی برای اهدای خون نیست.
. باردار هستید یا در دوران شیردهی به سر می‌برید.
. کمتر از ۸ هفته از آخرین اهدای خون شما گذشته است.
. حداقل سطح هموگلوبین برای اهدای خون را ندارید. سطح هموگلوبین کمتر از ۱۲.۰ گرم در دسی‌لیتر برای زنان و کمتر از ۱۳.۰ گرم در دسی‌لیتر برای مردان
. اخیراً به مناطقی مسافرت کرده‌اید که در آن‌ها عفونت‌های منتقله از طریق پشه مانند عفونت‌های مالاریا، دنگی و ویروس زیکا بومی هستند. در این صورت اهدا به تعویق می‌افتد.
آیا خون بلافاصله بعد از اهدا قابل تزریق است؟
خیر، خون اهدایی باید تست و پردازش شود که حدوداً سه روز کاری زمان می‌برد.
چقدر طول می‌کشد تا خونی که اهدا کرده‌اید در بدنتان جایگزین شود؟
به گزارش وب گاه تبیان، بدن فوراً برای جایگزین‌کردن خونی که ازدست‌داده وارد عمل می‌شود. مایعات ذخیره شده در بافت‌ها وارد جریان خون می‌شوند و سرعت تولید گلبول‌های قرمز خون بالا می‌رود؛ بنابراین حجم خون اهدا شده در عرض یکی دو ساعت جبران می‌شود.
