محمدعلی مراتی دبیر شانزدهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران، درباره جزئیات این رویداد موسیقایی که برای نخستین بار در پنج منطقه و دو بخش برگزار می شود، توضیحاتی ارائه کرد.
به گزارش پایگاه خبری هیچ یک _ محمدعلی مرتی دبیر شانزدهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران، گفت: امسال مقرر شد که جشنواره شانزدهم موسیقی نواحی با هدف تعالی و بهینهتر شدن و همچنین استفاده از ظرفیت سایر استانها و فراگیری آن در پنج منطقه برگزار شود. روند انتخاب استانها برای برگزاری جشنواره موسیقی نواحی تقریبا یک سال به طول انجامیده است.
مرتی بر این موضوع تاکید داشت که: انتخاب محل برگزاری جشنواره با طرح «ساتراپی» وزارت کشور که ایران را به پنج منطقهی اجتماعی تقسیم کرده است، هماهنگ است. این جشنواره باحضور استانهای تهران، قزوین، مازندران، خراسان شمالی، سمنان، گلستان، البرز، و قم با برگزاری در استان گلستان بعنوان منطقه اول، استانهای اصفهان، فارس، بوشهر، چهارمحال و بختیاری، کهگیلویه و بویراحمد و خوزستان با برگزاری در استان چهارمحال و بختیاری بعنوان منطقه دوم، استانهای آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، اردبیل، زنجان و گیلان با برگزاری در استان آذربایجان شرقی بعنوان منطقه سوم، استانهای کرمانشاه، ایلام، لرستان، همدان، مرکزی و کردستان با برگزاری در استان کرمانشاه بعنوان منطقه چهارم، استانهای خراسان رضوی، خراسان جنوبی، کرمان، یزد، سیستان و بلوچستان و هرمزگان با برگزاری در استان کرمان بعنوان منطقه پنجم صورت خواهد پذیرفت.
او ادامه داد: در این طرح که در یک گسترۀ ملی به همت دفترموسیقی معاونت امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، توسط انجمن موسیقی ایران و با همکاری ادارات کل فرهنگ و ارشاد استانهای سراسر کشور بهصورت غیررقابتی برگزار خواهد شد، دیگر قرار نیست جشنواره صرفا در یک استان برگزار شود و برگزاری آن با توجه به هزینههایی که اداره کلها برای تقویت موسیقی منطقهشان تخصیص میدهند، به صورت گردشی صورت میگیرد و یک منطقه به عنوان نماینده انتخاب و از کمک استانهای دیگر هم استفاده میشود. در این طرح همان طور که در بالا گفته شد، مسئول برگزاری منطقهی یک استان گلستان، منطقهی دو استان چهارمحال و بختیاری، منطقهی سه استان آذربایجان شرقی، منطقهی چهار استان کرمانشاه و منطقهی پنجم استان کرمان است.
این موسیقیدان همچنین توضیح داد: در این طرح ممکن است این سوال پیش بیاید که این مناطق الزاماً به لحاظ اشتراکات فرهنگی طراحی نشدهاند اما ما در موسیقی شناسی معاصر، موسیقیهای مختلف این مناطق را در یک حوزه میبینیم. برای مثال در حوزهی موسیقی خراسان شمالی، کردها، ترکها و قومیتهای دیگری را داریم که با همدیگر موسیقی «بخشی» و «عاشقی» را تشکیل میدهند. به نظر من وجود این اختلافهای موسیقایی و تنوع فرهنگی راهحلهای خود این اقوام برای ساختن یک ملت بوده است.
وی افزود: در این جشنواره این ظرفیت وجود دارد که موسیقی اقوام مختلف که مانند زنجیر و حلقههای مختلف فرهنگی به هم ارتباط دارند، در کنار همدیگر شنیده شوند. برای مثال ما در موسیقی خراسان ساز دوتار را داریم و در قزاقستان ساز دمره را داریم که بسیار به دوتار شبیه است و سنت موسیقایی خراسان و قزاقستان شباهت بسیار زیادی به همدیگر دارند که میتوانند در بخش ملی – بینالمللی جشنواره، کنار همدیگر شنیده بشوند. نکته مهم این است که جشنواره موسیقی نواحی اصلا رقابتی نیست. به این دلیل که در جشنوارههای نواحی نمیشود که ارزش موسیقیدانان مختلف را با هم مقایسه کرد.
او در پاسخ به این پرسش که امسال بخش پژوهش موسیقی در جشنواره داریم وجود دارد؟ گفت: بله؛ قطعا ما هرساله بخش پژوهش را داریم و آن را بخش موثر و مفیدی میدانیم. تابهحال هم مقالههای خوبی دریافت کردهایم. در سال جاری هم در این پنج استانی که در جشنواره موسیقی نواحی شرکت دارند، بخش پژوهشی وجود دارد. درخصوص ادامه داشتن بخش پژوهش در جشنوارهی امسال، برای اولین بار سراغ استان قم و محقق قمی ارزشمندی که در موضوع نقارهنوازی مذهبی فعالیت میکند، رفتهایم. در مورد موسیقی تعزیه هم برای اولین بار امسال از استان قزوین گروههای تعزیه شرکت خواهند کرد و یک محقق هم در گروه تعزیه استان قزوین وجود دارد. بنابراین سعی کردهایم که امسال آن بخش پژوهشی را که در سه روز جشنواره، صبحها در هر منطقه برگزار میشود را مورد توجه قرار بدهیم.
دبیر جشنواره در پاسخ به این پرسش که اجراها در سالن و یا در فضای باز برگزار میشوند نیز گفت: براساس تجربه بنده که در جشنوارههای مختلف موسیقی در ایران و اروپا و افریقا حضور داشتهام، جشنوارههای موسیقی که در فضاهای باز برگزار میشوند از کیفیت صوتی مناسبی برخوردار نیستند و بنده موافق برگزاری جشنواره در فضای باز نیستم. با توجه به سالنهای مناسبی که در نقاط مختلف کشور وجود دارد، انتخاب برگزاری جشنواره در سالنهای سرپوشیده قطعا کیفیت بهتری را به شنونده ارائه میدهد. حتی سازهای ایرانی مانند دوتار و کمانچه که از سیمهای ظریفی برخوردارند و با توجه به آکوستیک این سازها، فضای باز شرایط مناسبی را برای شنید صوت این سازها فراهم نمیکند. مسئولان برگزاری جشنواره هم به مقوله کیفیت صدا توجه ویژهای دارند.
این اتنوموزیکولوگ اضافه کرد: با توجه به شعار وحدت در کثرت جشنواره، گروههای قومیتی مختلفی در جشنواره موسیقی نواحی شرکت میکنند. برای مثال قومهای کتولی، قزلباش، ترکمن، قزاق و دیگر قومیتها در این جشنواره حضور خواهند داشت. در چیدمان هیئت انتخاب از افراد استانهای مختلف استفاده شده و موسیقیدانهای استانهای مختلف به این امر کمک کردهاند. هدف ما این است که تمام اقوام با توجه به ظرفیت اجرای موسیقیشان در این جشنواره شرکت کنند.در عین حال که امسال جشنواره موسیقی نواحی به صورت منطقهای برگزار میشود اما همچنان مسئلهی پررنگ بودن هر قومیت را در نظر گرفتهایم و میخواهیم هر قومی نماینده خودش را در جشنوارهی امسال داشته باشند و حضور اقوام مختلف فراتر از حضور اقوام در جشنوارهی سال گذشته باشد. در جشنوارهی موسیقی نواحی امسال به ویژگیهایی مثل اجرا، اصالت، نخبه بودن و ویژگیهای هنری هر منطقه هم توجه کردهایم و این موارد مطمئنا برای مخاطب رنگ آمیزی خیلی زیبایی را دارد.