۱۲۸۶ معدن کوچک‌مقیاس در مدت ۴ سال احیا شد

«عباس جرجانی» در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی هیچ یک  افزود: طرح احیاء معادن کوچک‌مقیاس از سال ۹۷ کلید خورد و در عمل، عملیات اجرایی آن از ابتدای سال ۹۸ آغاز شد.

وی بیان‌داشت: تا پایان سال گذشته یک‌هزار و ۲۸۶ معدن کوچک‌مقیاس و محدوده معدنی احیاء شد یا توسعه یافت و علاوه بر کاهش معادن غیرفعال، پروانه‌های جدید بهره برداری نیز صادر شد.

مدیر اجرایی طرح احیاء معادن کوچک‌مقیاس در تشریح عملکرد این طرح خاطرنشان‌کرد: در سال ۹۸ تعداد ۱۴۶ معدن، سال ۹۹ تعداد ۲۳۵ معدن، سال ۱۴۰۰ تعداد ۴۵۳ معدن و در سال گذشته تعداد ۴۳۴ معدن کوچک‌مقیاس، احیا یا توسعه داده شد.

جرجانی خاطرنشان‌کرد: یکی از اقدامات اساسی انجام شده در دولت سیزدهم در این حوزه، ارائه بسته های پیشنهاد سرمایه‌گذاری بود که تاثیر زیادی در تسریع فرآیند احیاء به دنبال داشت.

وی ادامه‌داد: به طور کلی، محدوده‌های معدنی وقتی تک‌تک به مزایده گذاشته می‌شود به دلیل عدم صرفه اقتصادی با استقبال خوبی از سوی سرمایه‌گذاران مواجه نمی‌شود، اما در این شیوه محدوده‌ها به صورت تجمیعی و پکیج عرضه می‌شود که با توجه به بزرگ‌تر شدن ابعاد معادن و وسیع‌تر شدن پهنه‌ها، سرمایه‌گذاران اقبال بیشتری به عملیات اکتشافی خواهند داشت و همچنین سرمایه‌گذاران بزرگتری برای حضور در محدوده‌ها استقبال می‌کنند.

مدیر اجرایی طرح احیاء معادن کوچک‌مقیاس خاطرنشان‌کرد: به این ترتیب، شرکت های با امتیاز بالاتر در مناطق حضور می‌یابند و از دلالی جلوگیری می‌شود.

وی گفت: در ابتدای این طرح، مشاور مربوطه اقدام به تعریف پنج بسته سرمایه‌گذاری کرد که در پنج استان به مزایده گذاشته شد، همچنین برخی استان‌ها به دلیل فراوانی یک نوع خاص ماده معدنی، راسا بسته هایی معرفی کردند.

جرجانی اظهار داشت: از ابتدای امسال تاکنون، کارگروه احیا معادن کوچک‌مقیاس در ۱۵ استان برگزار و با استقبال بسیار خوب استان‌ها مواجه شده است و به این شیوه می‌توان بسیاری از محدوده‌های معدنی را دوباره به چرخه تولید بازگرداند. هرچند همچنان نیازمند اطلاع رسانی بیشتر در این زمینه به استان‌ها و معرفی بسته‌های سرمایه‌گذاری هستیم.

۹۸.۳ درصد معادن کشور، کوچک یا متوسطند

وی تاکید کرد: به این ترتیب می‌توان با انجام سرمایه‌گذاری‌های کوچک، ظرفیت‌های اقتصادی مغفول مانده در مناطق مختلف را احیا کرد که ارزش آفرینی و اشتغال‌زایی را به دنبال خواهد داشت. زیرا ۹۸.۳ درصد از معادن کشور، کوچک یا متوسط هستند که ظرفیت‌های بسیار خوبی در آنها نهفته است.

این مقام مسوول بیان‌داشت: امسال علاوه بر موارد یاد شده، شرکت های دانش‌بنیان نیز پای کار آورده شده‌اند و حتی از ظرفیت معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری استفاده شده است تا در خصوص مسائلی همچون بازاریابی و بازار رسانی، افزایش ارزش افزوده در معادن با ایجاد چرخه‌های فرآوری و غیره به یاری مجریان طرح بشتابند.

وی اظهار داشت: برای امسال احیای ۴۰۰ محدوده معدنی و معرفی دست‌کم ۳۰ بسته سرمایه‌گذاری جدید برنامه ریزی شده است.

دلایل اصلی راکد شدن معادن

جرجانی، همچنین از احصا و بررسی مشکلات معادن با کمک خانه معدن ایران و سازمان نظام مهندسی معادن خبر داد و گفت: بزرگترین معضل در این بخش، کمبود ماشین‌آلات معدنی است؛ هرچند با تمهیدات اندیشیده شده از سوی دولت و ارائه مصوبه‌ها و بخشنامه‌ها شرایط بسیار بهتری نسبت به دو سال قبل وجود دارد.

وی به موضوع بازار به عنوان دومین مشکل فراروی راکد و غیرفعال شدن معادن کوچک‌مقیاس اشاره کرد و گفت: به طور کلی معدن‌کاران در موضوع بازاریابی ضعیف هستند؛ این در حالی است که برخی شرکت های بزرگ ایرانی در سطح جهانی به انجام عملیات بازاریابی و فروش محصولات معدنی می‌پردازند که در حال استفاده از ظرفیت و توان آنها و معرفی‌شان به مدیران معادن هستیم.

مدیر اجرایی طرح احیاء معادن کوچک‌مقیاس، به نقدینگی به عنوان سومین معضل در این حوزه و راکد ماندن معادن اشاره کرد و افزود: در این زمینه با استفاده از پتانسیل صندوق بیمه سرمایه‌گذاری و فعالیت‌های معدنی دست‌کم ۷۰ درصد مشکلات حل شده است و علاوه بر تامین نقدینگی مورد نیاز واحدها، به تهیه ماشین‌آلات برای آنها می‌پردازد.

وی ادامه‌داد: در این زمینه شاهد کاهش چشمگیر زمان تامین نقدینگی برای واحدها و معادن از حداقل ۶ ماه به حداکثر ۴۵ روز هستیم.

جرجانی بیان‌داشت: در صورتی که فعال معدنی قصد واردات ماشین آلات صفر کیلومتر تا پنج سال کارکرد را داشته باشد، ۸۰ درصد مبلغ را صندوق تامین خواهد کرد (بقیه از محل آورده نقدی متقاضی) و برای ماشین‌آلات با عمر بیش از پنج سال، به تامین ۷۰ درصد مبلغ خواهد پرداخت.

وی در ادامه به فاصله زیاد برخی مراکز فرآوری از محل استقرار واحدهای به عنوان دیگر مشکل اشاره کرد که سبب افزایش هزینه‌های حمل و نقل و در نتیجه غیرفعال شدن معادن شده است و اظهار داشت: برای رفع این مشکل به دنبال سرمایه‌گذاران جدید هستیم.

لزوم ایجاد واحدهای فرآوری کاشی و سرامیک در غرب کشور

این مسوول به طور مثال، ظرفیت سازی گسترده برای تولید کاشی در استان یزد در سال‌های گذشته را یادآور شد و ادامه‌داد: اکنون واحدها تولیدکننده در این استان با کمبود خاک و مواد اولیه مواجهند و حتی به خرید از خراسان، کرمان و مناطق غربی کشور روی آورده‌اند.

وی خاطرنشان‌کرد: این در حالی است که به دلیل محدود بودن نیاز کشور در این زمینه، عمده کاشی‌های تولیدی به ترکیه، عراق، اقلیم کردستان، افغانستان و سایر کشورها صادر می‌شود. در این زمینه ایجاد واحدهای فرآوری در استان‌های یاد شده می‌تواند به کاهش هزینه تامین مواد اولیه و کاهش هزینه‌های حمل و نقل بیانجامد.

جرجانی همچنین از پای کار آوردن دو سرمایه‌گذار برای ایجاد مراکز فرآوری در مناطق مرزی عراق و ترکیه خبر داد و گفت: به طور مثال در استان‌های غربی کرمانشاه، کردستان و ایلام ۵۳ واحد برای تولید بیتومین فعالیت می‌کنند و همچنین در استان مرکزی به دنبال ایجاد شهرک تخصصی مواد معدنی هستیم تا بخش خصوصی هرچه بیشتر به فعالیت بپردازد.

لزوم کاهش هزینه‌های تولید

وی تصریح‌کرد: دلیل تعطیلی بسیاری از واحدها و معادن، بالا بودن هزینه‌های تولید است و در این زمینه باید هزینه‌ها را کاهش دهیم.

این مسوول اظهار داشت: طی سال‌های گذشته، بسیاری معدن‌کاران ما به فکر استخراج و اکتشاف نبودند و همین مساله دلیل تعطیلی بسیاری از معادن است، اما امروز و با ارائه طرح بسته‌های سرمایه‌گذاری می‌توانند ضمن افزایش اکتشافات در حوزه خود، حتی به مواد و عناصر جدید نیز برسند.

وی، از ورود به مقوله تامین زیرساخت‌ها در جهت احیای معادن کوچک و کمک به راه‌اندازی آنها خبر داد و گفت:‌ به طور مثال، در نسبت به جاده سازی در محدوده‌ای به طول ۱۲ کیلومتر استان ‌هرمزگان اقدام کردیم تا به احیای معادن و محدوده‌های غیرفعال گچ بپردازیم.

مدیر اجرایی طرح احیاء معادن کوچک‌مقیاس، همچنین به مشکل فرآوری به عنوان دیگر دلیل تعطیلی واحدها و معادن کوچک اشاره کرد و ادامه‌داد: در مناطق مرزی کشور در زمینه گرانیت و سنگ های نرم، به دلیل نبود واحدهای فرآوری شاهد خام فروشی هستیم، همچنین همان‌طور که اشاره شد به‌منظور تامین مواد اولیه مورد نیاز صنعت کاشی و سرامیک، در استان‌های غربی کشور به دنبال ایجاد واحدهای فرآوری هستیم.

وی در همین زمینه اظهار داشت: بیش از ۷۰ درصد محدوده‌های معدنی سنگ کشور با اینکه از تنوع بالایی برخورداند، بله دلیل نبود واحدهای فرآوری، تعطیل هستند.