عضو انجمن تغذیه ایران گفت: جایگزین کردن آب و الکترولیتهای مناسب و متعادل برای بدن یک اقدام مهم و ضروری در روزهای گرم سال است، مصرف مواد غذایی حاوی پتاسیم باعث برقراری این تعادل دما در بدن می شود.
سعید قوام زاده در گفت و گو باپایگاه خبری هیچ یک افزود: در فصل گرما با افزایش دما، بدن اقدام به تعریق می کند بخصوص که در خارج از منزل یا مقابل نور خورشید باشیم. در این شرایط بدن مقدار فراوانی آب، سدیم ، پتاسیم، الکترولیتها را از دست می دهد. دریافت منابع غذایی پر پتاسیم باید در برنامه غذایی قرار گیرد.
وی اظهارداشت: خوردن میوه هایی مانند گرمک، طالبی، خربزه، موز و سیب زمینی حاوی پتاسیم هستند، در فصل گرما توصیه می شود زیرا نیاز بدن به آب را در گرما تامین می کنند.
قوام زاده ادامه داد: برخی نوشیدنی ها مانند چای و قهوه ، نوشابه های گازدار و انرژی زا باید در فصل گرما کمتر مصرف شوند، این نوشیدنی ها دمای بدن را بالا می برد و همین موجب احتیاج به مکانیسم تعریق برای کاهش دما خواهند شد.
این متخصص تغذیه اضافه کرد: مایعات خنک نیز موجب شوک دادن به سیستم ایمنی می شود، باید غذاهای حاوی پروتئین موجب تولید اوره بیشتر در بدن شده و به همین خاطر دمای بدن را افزایش می دهد و موجب دفع بیشتر آب از بدن نیز می شود.
به گفته قوام زاده ، میوه های سرشار از فیبرهای نامحلول و بویژه انواع محلول، بهتر است بیشتر استفاده شود، خوردن سالاد و سبزی خوردن، گوجه فرنگی و خیار، انبه، هندوانه و خربزه می تواند بصورت متعادل آب و الکترولیتها را به بدن برساند زیرا این خوراکی ها موجب نگهداری حجم بالایی از آب و الکترولیت ها در لوله گوارشی می شود.
الکترولیتها مواد معدنی مانند سدیم، پتاسیم و منیزیم هستند. آنها در بافت، خون و سایر مایعات بدن وجود دارند و برای عملکرد اعصاب و عضلات، تنظیم فشار خون و آبرسانی بسیار مهم هستند. برخی از نوشیدنیها به طور طبیعی غنی از الکترولیت هستند، در حالی که برخی دیگر برای تهیه الکترولیتها فرمولاسیون خاصی دارند. الکترولیتها موادی با بار الکتریکی هستند. بسیاری از عملکردهای بدن به جریان الکتریکی کوچکی که الکترولیتها تأمین می کنند، تکیه دارند. مصرف مواد غذایی یا نوشیدنیهای الکترولیتی به ایجاد تعادل این الکترولیتها در بدن کمک میکند.
بر اساس آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی، علائم شدید گرمازدگی، نیاز فوری به درمانهای اورژانسی دارند تا متخصصان اورژانس بلافاصله شروع به درمان فرد گرمازده کنند. این درمانها شامل هیدراتاسیون وریدی و درمانهای دیگر است.
اما اگر ما با شخصی که دچار گرمازدگی شدید شده است برخورد داریم، اولین کاری که باید انجام دهیم این است که لباسهای او را جدا کرده و فرد را به مکان خنک و سایه انتقال دهید. استفاده از حولههای مرطوب یا بستههای یخ در قسمتهای مهمی از بدن مانند کشاله ران، زیر بغل، پشت و گردن نیز مهم است.
رفع کامل علائم گرمازدگی شاید چند روز طول بکشد ولی اگر علائم درمان نشوند، به مغز، عضلات، کلیهها و سایر ارگانهای بدن آسیب میرسد.
برای جلوگیری از گرمازدگی، مهمترین اقدام این است که به میزان کافی مایعات خنک بنوشید. آب بهترین نوشیدنی است؛ اما، نوشیدنیهای ورزشی کم قند بویژه برای ورزشکاران میتواند مفید باشد. این نوشیدنیها میتوانند جایگزین الکترولیتهای از دست رفته ناشی از تعریق بیش از حد شوند.
اگر در هوای گرم ورزش میکنید، این کار را به قبل یا بعد از طلوع خورشید موکول کنید. توصیهها بر این است که در داغترین ساعات روز یعنی بین ساعت ۱۱ تا ۳ بعد از ظهر، از خانه بیرون نیایید و اگر قرار است از خانه خارج شوید حتما لباسهای خنک، کلاه و عینک آفتابی به همراه داشته باشید.
اگر دچار بیماریهای مزمن مانند آسم، بیماری مزمن انسدادی ریه، نارسایی احتقانی قلب و بیماری عروق کرونر هستید، باید مراقب باشید؛ چراکه در معرض خطر بیشتر برای ابتلا به گرمازدگی قرار دارید.
اگر در خانه هستید جلوی ورود نور خورشید به خانه را بگیرید. دقت کنید که پردههای فلزی و پردههای تاریک منجر به گرمای اتاق میشوند؛ بنابراین از پردههای رنگی استفاده کنید و آنها را بسته نگه دارید. حمام رفتن و استفاده از دوش آب سرد نیز کمک کننده است.
تهوع، سرگیجه، کاهش سطح هوشیاری از از علائم گرمازدگی شدید است، همچنین در اغلب موارد فرد گرمازده را مخصوصاً در محیط های بسیار گرم بیهوش پیدا می کنند.
در صورتیکه با فرد گرمازده روبرو شدید بایستی سریعاً با اورژانس تماس گرفته و بیمار را به محل خنک و دور از آفتاب منتقل نموده و سپس لباس های بیمار را درآورده و سعی کنید با قرار دادن تکه های یخ و یا پارچه مرطوب در زیر بغل، کشاله ران و گردن دمای بدن بیمار را تا رسیدن نیروهای امدادی پایین بیاورید.
توصیه می شود در هوای گرم از مایعات خنک و آب میوه استفاده و از نوشیدن چای، قهوه و دیگر نوشیدنی های حاوی کولا خودداری شود زیرا که این مواد باعث دفع بیشتر آب بدن می شوند.