نگاهی به فراز و نشیب حق پخش تلویزیونی لیگ برتر فوتبال

به گزارش پایگاه خبری هیچ یک _ حق پخش تلویزیونی به عنوان یکی از راه‌های درآمدزایی باشگاه‌های فوتبال در دنیا شناخته می‌شود که سالانه سود سرشاری را نصیب باشگاه‌های ورزشی لیگ‌های معتبر می‌کند. فدراسیون فوتبال ایران نیز چند سالی است در کشاکش با صداوسیما به دنبال گرفتن حق پخش خود بوده است، اما تاکنون این موضوع به نتیجه نرسیده است.

در ماه‌های گذشته برخی از باشگاه‌های لیگ برتری به همراه سازمان لیگ فوتبال باتوجه به نادیده گرفته شدن حق پخش تلویزیونی فوتبال در برنامه هفتم توسعه اقتصادی و اجتماعی، با نوشتن نامه‌های مختلفی به رئیس مجلس شورای اسلامی و اعضای کمیسیون تلفیق مجلس خواستار تجدید نظر در موضوع حق پخش رقابت‌های لیگ برتر شده‌اند.

*نقطه شروع جدال بر سر حق پخش تلویزیونی

مردادماه سال گذشته بود که باشگاه استقلال تهران در اطلاعیه‌ای اعلام کرد که «به منظور احقاق حق باشگاه استقلال از درآمدزایی مرتبط با محتوا و هماهنگی به عمل آمده با سازمان لیگ، از این پس امکان حضور دوربین‌های تلویزیونی جهت تصویربرداری از مسابقات خانگی (به استثنا پخش زنده مسابقه) و نشست‌های خبری پیش و پس از مسابقاتی که استقلال میزبان آن‌هاست، وجود ندارد».

همچنین مصطفی آجورلو و رضا درویش مدیرعامل‌های وقت دو باشگاه استقلال و پرسپولیس نیز در نامه‌ای مشترک خطاب به پیمان جبلی رئیس سازمان صداوسیما، خواستار جلوگیری از پخش خلاصه بازی‌ها و گل‌های به ثمر رسیده دو تیم در بخش‌های خبری و برنامه‌هایی مثل فوتبال برتر و شب‌های فوتبالی شدند.

در همان زمان مصطفی محمدی رئیس مرکز طرح، برنامه و بودجه صداوسیما نیز در مورد داستان حق‌پخش تلویزیونی دیدارهای لیگ‌برتر فوتبال گفت: تمام درآمدهایی که ناشی از پخش تلویزیونی ایجاد می شود، دو وجه دارد. در حوره تبلیغات بازرگانی یک بحث به نام اعتبار تبلیغاتی و یک بحث نقدینگی تبلیغاتی داریم. صداوسیما از شفافیت ضرر نمی‌کند؛ باشگاه‌های فوتبال اعتبارات تبلیغاتی را با درآمد تبلیغاتی اشتباه گرفته‌اند.

*6 منبع مالی برای اداره فوتبال در نظر گرفته شده

اخیرا مهدی تاج رئیس فدراسیون فوتبال در یک برنامه «ورزش و مردم» در خصوص موضوع حق پخش تلویزیونی، با بیان اینکه 6 منبع مالی برای اداره فوتبال در نظر گرفته شده، گفته است: بر اساس قوانین روز فوتبال و طبق بند F01 قراردادهای حرفه‌ای آمده است که باید از حقوق شناخته‌شده فوتبال، این ورزش را اداره کرد. یکی از این منابع حق پخش تلویزیونی است که سهم قابل توجهی دارد و منابع دیگر شامل تبلیغات دور زمین، تبلیغات روی پیراهن، ترانسفر بازیکن و درآمد روز مسابقه است اما در ایران بیشتر منابع از طریق اسپانسرها تامین می‌شود که فیفا هم اعلام کرده امسال دفاتر مالی فوتبال ایران تایید می‌شود ولی ممکن است سال آینده چنین اتفاقی نیفتد.

او همچنین از لزوم حل شدن این موضوع از مجاری قانونی نیز گفته است: بر این اساس فدراسیون فوتبال الزام قانونی دارد که از حق پخش، مدیریت فوتبال را انجام دهد ولی این را هم قبول داریم که باید در مجلس شورای اسلامی، مسئله را حل کنیم. مقرر شده بود صدا و سیما درآمد خود از بخش تبلیغات را به حساب وزارت ورزش و جوانان واریز کند و این وزارتخانه هم سهم فوتبال را بدهد که گفته شده حدود 10 تا 15 میلیارد تومان بوده است که این مقدار برای کل ورزش ایران در نظر گرفته شده ولی روشن است که فوتبال با این ارقام اداره نمی‌شود.

*فدراسیون فوتبال از بودجه دولتی دست می‌کشد؟

رئیس فدراسیون فوتبال همچنین با بیان اینکه اگر این منابع تامین شوند، فدراسیون فوتبال از بودجه دولتی دست می‌کشد افزوده است: در صورت تحقق چنین مسئله‌ای، عدالت هم بیشتر رعایت می‌شود. قوانین جهانی فوتبال در اختیار فدراسیون فوتبال ایران نیست و زمانی که فشار می‌آورند که باشگاه‌ها باید برای مجوز حق پخش با صدا و سیما قرارداد داشته باشند، این مسئله حتما موجب بروز مشکلاتی می‌شود؛ اگر اعداد صوری ثبت شود نوعی سندسازی است که یک بار موجب محرومیت فوتبال کشورمان شد، بنابراین امسال چنین کاری نکردیم و بعضی باشگاه‌هایمان هم به همین دلیل حذف شدند.

سید تقی سهرابی معاون حقوقی و امور مجلس رسانه ملی نیز در رابطه با موضوع حق پخش تلویزیونی گفت: باید به دنبال راهکاری قانونی برای حل مسئله باشیم. بنابراین پیشنهاد می‌کنم در حال حاضر که برنامه هفتم در مجلس در حال بررسی است، این دغدغه ورزش و فوتبال کشور را هم برطرف کنیم و راهکاری عملیاتی برای آن بیندیشیم. صدا و سیما بارها به مسئله ورود کرده و از ابعاد مختلف قانونی، آن را بررسی کرده ولی به خاطر مسائل گوناگون از جمله عدم شفافیت درآمد در باشگاه‌های فوتبال و نیز مسائلی که وزارت ورزش و جوانان با آن درگیر است، نتیجه‌بخش نبوده است.

رسانه ملی از محل پخش مسابقات فوتبال، درآمدی کسب نمی‌کند

معاون حقوقی و امور مجلس صداوسیما همچنین با بیان اینکه قانون، بخشی از بودجه صداوسیما را از محل درآمدها تخصیص داده که حدود 50 درصد است گفت: رسانه ملی از محل پخش مسابقات فوتبال، درآمدی کسب نمی‌کند و زمانی هم که بحث آگهی بازرگانی مطرح می‌شود، این در واقع همان درآمدهای اختصاصی صداوسیما است.

به طور کلی در فضای فوتبال جهان دو نوع حق پخش تلویزیونی اعمال می‌شود. در برخی کشورها حقوق پخش توسط سازمان لیگ به فروش می‌رسد و درآمد حاصل از حق پخش تلویزیون توسط سازمان لیگ، طبق جدولی خاص براساس میزان مخاطب و بازدهی مالی میان باشگاه‌ها توزیع می‌شود. در نوع دوم که کمتر مرسوم است، هر باشگاه به شکل اختصاصی حقوق پخش بازی‌هایش را به فروش می‌رساند. این مورد عموماً از سوی باشگاه‌هایی که خود را پرمخاطب‌ترین و پردرآمد‌ترین تیم‌ها به لحاظ تبلیغاتی می‌دانند مطرح می‌شود.