موفقیت «نگهبان شب» در اسکار ۲۰۲۴ را جدی بگیریم
«نگهبان شب» درحالی به عنوان نماینده سینمای ایران در اسکار نودوششم انتخاب شد که درصورت رسیدن به نظم مطلوب جهانی در حوزه نمایش و حضور در جشنواره‌های جهانی، پتانسیل ورود به فهرست ابتدایی بهترین فیلم‌های بخش بین‌الملل اسکار ۲۰۲۴ را دارد.
به گزارش هیچ یک _ نگهبان شب، درحالی به‌عنوان نماینده سینمای ایران در اسکار نودوششم انتخاب شد که با مجموعه‌ای از بیم و امیدها در ادامه مسیر مواجه است.
نگهبان شب، دهمین فیلم بلند رضا میرکریمی است که حالا به‌عنوان چهارمین فیلم کارگردان، راهی رقابت‌های اسکار می‌شود. میرکریمی، نخستین‌بار در سال ۱۳۸۴ با خیلی دور، خیلی نزدیک، راهی اسکار شد. ۷ سال بعد، فیلم یه حبه قند او به‌عنوان نماینده سینمای ایران انتخاب شد که به دلیل تحریم اسکار، از حضور در این جایزه محروم ماند اما سال بعدش با امروز، راهی رقابت اسکار شد که متاسفانه نتوانست افتخاری را رقم بزند.
حالا میرکریمی با نگهبان شب، راهی بزرگ‌ترین رویداد سینمایی جهان شده است. فیلمی با داستانی خطی و بدون پیچش‌های غلوآمیز دراماتیک که فهم آن را برای طیف گسترده‌ای از مخاطبان با هر گرایش فکری و سلیقه‌ای فراهم می‌آورد.
فیلم داستان پسر جوان ساده‌دلی به نام رسول است که برای نگهبانی در شیفت شب یک ساختمان استخدام می‌شود. او کم‌کم درمی‌یابد که ماجراهایی پشت این ساختمان نهفته است و پیمان‌کار ساختمان، به دنبال پنهان‌کاری نواقص و شانه خالی‌کردن از زیربار مسئولیت‌هاست. در این میان، فرصتی برای رسول مهیا می‌شود تا بر سر دوراهی مادیات و خط قرمزهای اخلاقی‌اش، مسیری را انتخاب کند. رسول که قطب مثبت و اخلاقی فیلم است، به جای قبول پیشنهاد رشوه و همکاری با پیمان‌کار، انتخاب می‌کند تا برای ادامه زندگی و خوشبختی همسرش، زمین اجدادی‌اش را بفروشد ولی زیربار رفتارهای غیراخلاقی نرود.
نگهبان شب به‌مانند سایر ساخته‌های میرکریمی، یک فیلم شریف و اخلاق‌مدار است که وام‌گرفته از شرایط روز جامعه است. بنابراین در چنین فیلمی، هم کلاژی از اجتماع را می‌بینیم که هیچ روتوش دراماتیک و اغراق‌آمیزی ندارد و هم، روابطی اخلاقی و انسانی بر آن حاکم است که این پارادایم، در کمتر فیلم اجتماعی این روزهای سینما قابل مشاهده است. در کلیت کار، با یک فیلم اخلاق‌گرای مساله‌مند مواجه هستیم که بدون هیچ سیاه‌نمایی یا تلاش برای دراماتیزه کردن غیرضروری، داستانگویی کرده و در این مسیر هم به موفقیت‌هایی دست یافته است.
در نگاه نخست، نام فیلم می‌تواند کنجکاوی‌هایی را برای داوران آکادمی برانگیزاند. نگهبان شب، برندی آشنا برای سینمادوستان جهان است؛ عنوانی که تاکنون در چند فیلم آمریکایی علی‌الخصوص نگهبان شب سال ۱۹۷۳ برایان جی هاتن یا نگهبان شب ۱۹۹۷ اوله بورندال تکرار شده و حتی می‌تواند سینمادوستان را به یاد شبگرد دان گیلروی در سال ۲۰۱۴ بیاندازد. نگهبان شب پی‌یر ژولی‌وه محصول فرانسه و نگهبان شب تیمور بکمامبتوف روس، دیگر نمونه‌های قابل‌اتکا این فهرست هستند. البته که نگهبان شب، یادآور خاطرات خوب سریالی به همین نام، محصول کره جنوبی در سال ۲۰۱۴ است. این نام حتی به‌عنوانی آشنا در حوزه کتاب نبر تبدیل شده است به‌گونه‌ای که کتاب نگهبان شب نوشته لوییز اردریک به‌عنوان بهترین کتاب سال آمازون در سال ۲۰۲۰ و بهترین کتاب سال واشنگتن‌پست انتخاب شده است. بنابراین در گام نخست، با فیلمی مواجه هستیم که نام آن، به‌تنهایی می‌تواند وسوسه‌ها و کنجکاوی لازم را در مخاطب برای تماشای فیلم برانگیزاند.
در گام دوم، با کارگردانی مواجه هستیم که آثار او، در طول دو دهه اخیر، افتخارات خوبی را در رویدادهای بین‌المللی رقم زده است و از او به‌عنوان کارگردان نوآر ایرانی نام برده می‌شود که پس از نام‌هایی چون عباس کیارستمی، مجید مجیدی و . . . می‌تواند نماینده‌ای برای نسل میانه سینمای ایران باشد. همچنین رضا میرکریمی در طول ۴ دوره دبیری جشنواره جهانی فیلم فجر و چندین داوری رویدادهای سینمایی جهان، به چهره‌ای نام‌آشنا برای طیفی از داوران آکادمی تبدیل شده که همین می‌تواند امتیاز قابل‌اتکایی برای ادامه راه نگهبان شب در اسکار ۲۰۲۴ محسوب شود.
کفه دیگر، به پتانسیل‌ها و داشته‌های اکتسابی فیلم بازمی‌گردد که شامل پخش‌کننده قدرتمند جهانی، اکران بین‌المللی و موفقیت در جشنواره‌هاست. این مورد، پاشنه آشیل فیلم تا به امروز است. البته آن‌چه که سبب می‌شود تا تصور کنیم نگهبان شب در این موارد نیز توفیقاتی را به دست خواهد آورد، آشنایی با روحیه حرفه‌ای رضا میرکریمی است. کارگردانی که اصول حاکم بر جشنواره‌های جهانی را می‌داند؛ منضبط و خوش‌سلیقه است و قطعا اکنون رازنی‌های گسترده‌ای را برای یافتن یک پخش‌کننده معتبر بین‌المللی و تنظیم اکران جهانی فیلم و حضور در جشنواره‌های کوچک و بزرگ جهانی آغاز کرده است. به این موارد، تجارب چندین دوره حضور در اسکار و دیگر جشنواره‌های مختلف جهانی را هم بیفزائید تا متوجه شویم در فاصله ۳ ماه مانده تا اعلام فهرست ابتدایی نامزدهای بهترین فیلم بخش بین‌الملل، اقدامات روبه‌جلو و کارکردی برای بیشتر دیده شدن فیلم توسط حدود ۱۰ هزار داور آکادمی صورت خواهد گرفت.
بنابراین نماینده سینمای ایران در اسکار ۲۰۲۴، نه‌تنها حریف دست‌وپا بسته‌ای برای تولیدات مهم امسال سینمای جهان نخواهد بود بلکه در صورت رسیدن به یک نظم مطلوب و عقلانی در فهرست جشنواره‌های جهانی، می‌تواند حداقل به فهرست ابتدایی اسکار نیز راه یابد. اتفاقی که سینمای ایران، به آن عادت کرده و امیدواریم که برای امسال نیز کام سینمادوستان از موفقیت‌های بعدی نگهبان شب، شیرین شود.
