هرچند اغلب میشنویم که میگویند «ویروس آنفلوانزا» اما در واقع بیشتر از یک نوع ویروس است که میتواند باعث آنفلوانزا شود. آنفلوانزا علائم گوناگونی دارد؛ اما هر کسی ممکن است علائم متفاوتی از این بیماری را تجربه کند که حتی احتمال مرگ هم دارد. مثلاً تب یک علامت هشداردهنده از آنفلوانزاست اما ممکن است کسی که آنفلوانزا دارد تب نداشته باشد. همچنین اسهال و استفراغ ناشی از آنفلوانزا نیز در بزرگسالان کمتر دیده میشود تا کودکان.
گروه هیچ یک زندگی – راههای انتقال ویروس آنفلوانزا گوناگون است. کارشناسان میگویند آنفلوانزا از طریق ذرات تنفسی وقتی که فرد مبتلا حرف میزند یا سرفه و عطسه میکند یا از طریق تماس دست با سطح آلوده و سپس دستزدن به دهان و بینی و چشمها منتقل میشود؛ بنابراین عجیب نیست که یک سری از عادتها و رفتارها ریسک ابتلا به آنفلوانزا را افزایش بدهند.
ورزش بیش از حد
ورزش میتواند فواید زیادی برای سلامتی داشته باشد، مثلاً کمک به کنترل فشارخون. اما ورزش بیش از حد هم میتواند شما را مستعد ابتلا به آنفلوانزا کند. ورزش منظم و متناسب برای بدن عالی است و سیستم ایمنی را تقویت میکند. اما اگر در آن زیادهروی کنید، بهاحتمال زیاد بدنتان دهیدراته شده و در واقع سیستم ایمنیتان سرکوب میشود و بیشتر مستعد ابتلا به عفونتها خواهید شد.
در مورد ارتباط ورزش و تقویت سیستم ایمنی یک تئوری وجود دارد که میگوید ورزش کمک میکند گلبولهای سفید خون و آنتیبادیها سریعتر در بدن گردش کنند که باعث میشود بهتر از بدن در برابر بیماریها دفاع کنند. آیا این اتفاق میتواند جلوی ابتلای فرد به آنفلوانزا را بگیرد؟ در تئوری شاید؛ اما به مطالعات بیشتری نیاز است.
پس ورزشکردن در فصل آنفلوانزا چگونه باید باشد؟ بستگی به این دارد که در حال حاضر چقدر ورزش میکنید. برای کسی که به طور منظم ورزش میکند، توصیه میشود روتین خود را ادامه داده و شدت و مدت تمرینات خود را افزایش ندهد. کسی که تازه میخواهد ورزشکردن را شروع کند بهتر است با نیم ساعت در روز یا پنجروز هفته شروع کند.
تمیزنکردن گوشی تلفن همراه
گوشی موبایل شما پُر از میکروب و آلودگیهاست اما تمیزکردن آن نیز میتواند سخت باشد؛ زیرا انواع اسپریها و تمیزکنندهها هستند که میکروبها را میکشند؛ اما به گوشی هم آسیب میزنند. اما دلیل نمیشود گوشیتان را تمیز نکنید؛ چون راههای دیگری هم وجود دارد.
گوشی موبایل شما وسیلهای است که همهجا همراهتان است و خیلی وقتها با دستهای آلوده با گوشیتان کار میکنید. شاید خیلی وقتها برای صحبتکردن از اسپیکر یا هندزفری استفاده کنید؛ اما مطمئناً زمانهایی هم هست که گوشی را به صورتتان میچسبانید و حرف میزنید. این کار میتواند باعث انتقال میکروبها به صورتتان شود.
ضمناً وقتی دست به گوشی آلوده میزنید و سپس همین دست را به صورتتان میزنید بهراحتی میکروبها و عوامل بیماریزا را انتقال میدهید.
ضدعفونیکنندههایی برای موبایل وجود دارند که آسیبی به آن نمیزنند و شما میتوانید بهترین پاککننده را برای گوشی خودتان انتخاب کنید.
نخوابیدن بهاندازه کافی
فشار کار زیاد میتواند باعث شود بهاندازه کافی نخوابید و دچار کمبود خواب شوید و در نتیجه احتمال مریضشدنتان بیشتر شود.
سلولهای T بخش مهمی از سیستم ایمنی و عملکرد آن در برابر ویروسها و عوامل بیماریزا هستند. سیتوکینها نیز با تنظیم التهاب در بدن به سیستم دفاعی کمک میرسانند. اما سیتوکین بالاتر از حد نرمال میتواند منجر به التهاب زیاد شود. مطالعات زیادی نشان دادهاند اگر کمبود خواب داشته باشید تعداد سلولهای T کاهش مییابد و سیتوکینهای التهابی افزایش پیدا میکنند و این یعنی مستعد ابتلا به سرماخوردگی و آنفلوانزا خواهید بود.
نوشتن و مدیتیشن قبل از خواب میتواند کمکتان کند راحتتر به خواب بروید.
رعایتنکردن اصول پیشگیرانه در داخل خانه
فرض کنید یک نفر هر وقت از خانه بیرون میرود پروتکلهای بهداشتی را خوب رعایت میکند. او همیشه یادش هست که دستهای خود را ضدعفونی کند، از جمعیت در فضای بسته دوری میکند و… . این فرد وقتی به خانه برمیگردد در کنار خانواده وقت میگذراند و دیگر به مواردی که در بیرون رعایت میکرد اهمیتی نمیدهد.
این فرد هر چند خیلی از کارها را درست انجام میدهد؛ اما آنقدر کافی نیست که جلوی ابتلا به آنفلوانزا را بگیرد. او بیرون از خانه بسیار محتاط اما در خانه بیخیال است. آیا دیگر اعضای خانه هم همینطور هستند؟ اگر این طور باشد پس همگی در معرض ابتلا به آنفلوانزا هستند. طی ماههای زمستان افراد معمولاً بیشتر در خانه هستند و همین میتواند احتمال انتشار و انتقال عوامل بیماریزا در خانه را بیشتر کند.
خیلی مهم است که هوای داخل خانه هر روز تهویه شود. ضمناً همانطور که در بیرون از خانه دستهای خود را مرتباً ضدعفونی میکنید، باید سطوح داخل خانه که مدام با آنها تماس دارید را نیز ضدعفونی کنید.
سیگارکشیدن
کسی که سیگار میکشد بیشتر احتمال دارد به آنفلوانزا دچار شود. چون سیگارکشیدن توانایی بدن برای مبارزه با عوامل بیماریزا را کاهش میدهد.
داخل بینی و ریههای شما ساختارهای ریز و مو مانندی به نام مژک وجود دارد که کمک میکنند سیستم تنفسی شما از ویروسها و دیگر پاتوژنها پاکسازی شوند. سیگارکشیدن در واقع فعالیت مژکها را کاهش میدهد و آنها را ضعیف میکند. دود تنباکو مژکها را تخریب و ضعیف میکند؛ اما اگر سیگار را ترک کنید این آسیب شروع به ترمیمشدن خواهد کرد.
سیگارکشیدن علاوه بر افزایش احتمال ابتلا به آنفلوانزا میتواند بهبودی از این بیماری را نیز سختتر کند. کسی که سیگار را ترک میکند ممکن است با علائمی شبیه علائم آنفلوانزا روبرو شود، مثل سرفه و گلودرد و خستگی که به آن smokers flu میگویند.
نوشیدن الکل
فردی که الکل مینوشد احتمال اینکه دچار آنفلوانزا شود بیشتر است، چون الکل سیستم ایمنی بدن را ضعیف میکند.
باکتریهای درون سیستم گوارش به بدن کمک میکنند سلولهای T ساخته شوند که بخشی از سیستم ایمنی بدن هستند. نوشیدن الکل میتواند سطح این باکتریهای خوب را کاهش دهد و در نتیجه فرد به سلولهای T کمتری مجهز باشد. سلولهای T توسط مغز استخوان نیز تولید میشوند که در واقع به این دسته از سلولها سلولهای B میگویند. سلولهای T و B آنتیبادیهایی میسازند و آنها را وارد بدن میکنند تا عواملی مثل ویروسها را پیدا کرده و آنها را از بین ببرند. درست همانطور که الکل بر تعداد سلولهای T تولید شده توسط باکتریهای روده اثر میگذارد، بر تعداد سلولهای B و T ساخته شده توسط مغز استخوان نیز اثر میگذارد.
یک سیستم ایمنی که بهخاطر مصرف الکل ضعیف شده علاوه بر اینکه احتمال ابتلا به آنفلوانزا را افزایش میدهد، بدن را مستعد دیگر مشکلات سلامتی نیز میکند، مثل پنومونی که یک بیماری خطرناک بوده و میتواند کُشنده باشد و آنفلوانزا یکی از عواملی است که میتواند منجر به پنومونی شود.
رعایتنکردن اصول بهداشتی بعد از ابتلا به آنفلوانزا
فرض کنید یکی از دوستان شما بهتازگی از آنفلوانزا بهبودی پیدا کرده و شما برای ناهار با او قراری دارید و میبینید او حتی سادهترین موارد را رعایت نمیکند. وقتی از او میپرسید میگوید بهتازگی آنفلوانزا گرفته و تا مدتی در امان است. متأسفانه دوست شما خودش را دوباره در معرض بیماری قرار میدهد.
آنفلوانزا انواع و اقسامی دارد. ضمناً خود ویروسهای آنفلوانزا میتوانند تغییر کنند و تبدیل به گونههای جدید شوند؛ بنابراین هر چند بعد از ابتلا به آنفلوانزا تا حدی ایمنی دارید؛ اما این ایمنی قرار نیست از شما در برابر گونههای دیگر ویروس آنفلوانزا محافظت کند. به همین دلیل است که فرد حتی بعد از واکسینه شدن هم ممکن است آنفلوانزا بگیرد. یک واکسن آنفلوانزا قرار است از شما در برابر چند نوع خاص ویروس آنفلوانزا محافظت کند و شما هنوز مستعد ابتلا به گونههای دیگر هستید.
رعایتنکردن اصولی مثل شستن دستها و دوری از جمع، احتمال ابتلای مجدد به آنفلوانزا را بیشتر میکند. دیگر فاکتورهایی که میتوانند باعث شوند دوباره آنفلوانزا بگیرید شامل داروهایی که مصرف میکنید، عوارضی که دارید و هر عاملی میشود که بر سیستم دفاعی بدنتان مؤثرند.