محافظت از آثار باستانی با یک فناوری جدید

به گزارش پایگاه خبری هیچ یک  به نقل از معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان، دستگاه تمیزکاری پلاسمایی آثار باستانی در ابعاد نیمه صنعتی برای نخستین بار در کشور توسط فناوران یک شرکت دانش‌بنیان طراحی و ساخته شد.

سید ایمان حسینی، عضو هیأت علمی دانشکده فیزیک دانشگاه صنعتی شاهرود و مدیرعامل این شرکت دانش‌بنیان گفت: فناوری پلاسما از صنایع غذایی و پزشکی گرفته تا تولید انرژی، زباله سوزی، لایه‌نشانی لایه‌های نازک و نانومتری و تولید قطعات میکروالکترونیک کاربرد دارد و تا کنون ده محصول دانش‌بنیان در این حوزه‌ها تولید کرده‌ایم.

حسینی در خصوص دستگاه تمیزکننده پلاسمایی که برای قطعات میراث فرهنگی و آثار باستانی ساخته شده گفت: آثار باستانی با گذشت زمان به انواع آلودگی‌ها و مواد مختلف آلوده می‌شوند که از بین بردن و پاک کردن آنها با استفاده از  روش‌های سنتی، نیازمند به کارگیری اسیدها یا مواد خورنده شیمیایی است که احتمال دارد به آثار باستانی آسیب برساند. این در حالی است که می توان با کمک فناوری پلاسما و بهره گیری از پلاسمای گاز اکسیژن یا پلاسمای هیدروژن و یا پلاسمای آرگون و بدون استفاده از هیچ گونه ماده شیمیایی، آلودگی‌های سطحی آثار باستانی را از بین ‌برد.

حسینی با اشاره به اینکه قطعاتی مانند فلز، شیشه، محصولات چرم، کاغذ و …، تحمل دمای بالا یا محیط های سخت شیمیایی را ندارند، اظهار داشت: برای از بین بردن آلودگی‌ها و تمیزسازی این‌ قبیل قطعات و نمایان شدن نقش و نگارهایی که روی آثار باستانی و میراث فرهنگی وجود دارد از پلاسمای سرد با استفاده از گازهای هیدروژن، اکسیژن و آرگون بهره می‌گیریم. در واقع مهم‌ترین ویژگی دستگاه تمیز کننده پلاسمایی آثار باستانی، پاکسازی بدون استفاده از مواد شیمیایی و همچنین پاکسازی در دمای اتاق است. به این معنی که با استفاده از این دستگاه، دمای قطعات بالا نمی‌رود و بنابراین می‌توان هر محصولی که در محیط و در فضای عادی قرار دارد را به کمک این روش، مورد پردازش قرار داده و تمیزسازی انجام داد و آسیبی از جهت سوختن یا از بین رفتن متوجه آثار باستانی نمی‌شود.

مدیرعامل شرکت، سومین ویژگی این دستگاه را تولید آن در ابعاد تقریبا نیمه صنعتی دانست و گفت: بنابراین می‌توان قطعات بزرگ و یا صفحات در ابعاد کاغذ A4 و یا تعداد قطعات زیاد فلزی یا شیشه‌ای یا سفالی را در این سیستم قرار داد. همچنین سیستم تحت خلا است و با پلاسمای تحت خلا این پردازش انجام می‌شود و در این سیستم، تقریبا تمام آلودگی‌های محیطی حذف می‌شود.

وی با بیان اینکه قبلا این دستگاه در ابعاد آزمایشگاهی، تولید و به بسیاری از دانشگاه‌های کشور به ویژه دانشگاه علوم‌های پزشکی سراسر کشور عرضه شده بود، اذعان کرد: با این حال دستگاه در ابعاد نیمه صنعتی و در این حجم، برای نخستین بار است که در ایران ساخته می‌شود و البته ساخت دستگاه برای کاربرد خاص میراث فرهنگی، آن را منحصر به فرد کرده است.

تسهیلات بیش از 800 میلیون تومانی برای تولید دستگاه

حسینی در ادامه در خصوص حمایت‌های معاونت علمی ریاست جمهوری و ستاد فوتونیک  از تولید این دستگاه اظهار داشت: این حمایت به صورت تسهیلات به مبلغ بیش از 800 میلیون تومان بوده که از طریق صندوق پژوهش و فناوری دانشگاه تربیت مدرس پرداخت شده است. البته گفته شده که چنانچه در آینده، رضایت مشتری نهایی یعنی سازمان میراث فرهنگی را جلب کند، بخشی از این تسهیلات یا کل آن به عنوان کمک بلاعوض تلقی خواهد شد.

مدیرعامل شرکت حیطه کاری این شرکت را پلاسماهای سرد و گرم دانست و در خصوص سایر محصولات این شرکت گفت: در زمینه پلاسماهای سرد یکی از محصولات دانش بنیان ما، تولید منبع تغذیه‌های مختلف است که می‌توان با آنها پلاسما تولید کرد که منبع تغذیه‌های AC و DC Pulse برای تولید پلاسما از جمله آنهاست. محصول دیگر این شرکت، پلاسمای تخلیه سد دی الکتریک (DBD) است که از آن برای پردازش سطوح پلیمری، منسوجات، چرم و همچنین پردازش بذرهای کشاورزی و پردازش مواد غذایی استفاده می‌شود.

درمان زخم های مزمن پوستی با پلاسما جت

حسینی در ادامه افزود: محصول دیگر این شرکت، پلاسما جت است که از آن برای درمان زخم های مزمن پوستی، درمان سلول های سرطانی و جوان سازی پوست و … استفاده می شود. همچنین این دستگاه در پردازش سطوح پلیمری، مواد غذایی و بذرهای کشاورزی نیز مورد استفاده قرار می گیرد.

وی در خصوص محصول دیگر این شرکت با عنوان دستگاه لایه نشانی بخار شیمیایی پلاسمایی (PECVD)هم اظهار داشت: از این دستگاه برای لایه نشانی نیمه‌هادی‌ها و مواد دی الکتریک در ضخامت‌های نانومتری در دمای اتاق جهت تولید قطعات اپتیکی، الکترونیکی و میکروالکترونیکی استفاده می شود.

مدیرعامل شرکت دانش بنیان در پایان در خصوص میزان اشتغال زایی در این شرکت هم گفت: سه نفر به صورت تمام وقت مشغول به کار هستند و اگر فشار کارها زیاد شود، یک نفر به صورت پاره وقت به جمع ما اضافه می‌شود. به صورت غیر مستقیم هم چهار تا پنج نفر با این شرکت همکاری می‌کنند.