«کیمونو» پوشاک سنتی و زیباترین گنجینه ملی ژاپنی‌ها

ایران و ژاپن در برخی شاخه‌های فرهنگی مانند پوشش‌های اصیل و سنتی مشترکاتی با یکدیگر دارند. کیمونو با نمایش حس زیبایی شناسی ژاپنی‌ها یکی از نمادهای سادگی و زیبایی در فرهنگ مردم این کشور می باشد. تانیزاکی نویسنده مشهور ژاپنی معتقد است در فرهنگ ژاپنی، زیبایی صرفا در شکل و ظاهر نیست بلکه به فضا، سایه، نور، روشنایی، تاریکی و عواملی از این قبیل نیز وابسته است. این نگاه زیبایی شناختی در کیمونوی ژاپنی متبلور است و برخی مولفه های اخلاقی مانند حیاء، سخت کوشی، احترام به خانواده را به خوبی به تصویر می کشد.

لباس محلی اقوام ایرانی هم برگرفته از آداب و رسوم هر منطقه است که به عواملی مانند آب و هوا، منابع موجود برای تهیه لباس و قدمت آن وابسته می باشد. پوشش سنتی و محلی اقوام بیانگر اصالت، تمدن و هویت مردمان آن سرزمین است زیرا براساس فرهنگ، هنر، اعتقادات و باورهای آن قوم طراحی و دوخته شده است.

تاریخچه کیمونو

کیمونو معروف‌ترین و رایج‌ترین لباس سنتی در ژاپن است. این لباس در دوره هِی‌آن (۷۹۴-۱۱۹۳ م.) به شهرت رسید. واژه کیمونو در لغت به معنای چیزی برای پوشیدن است و به طور کلی برای اشاره به لباس استفاده می شود. حدود ۱۵۰ سال پیش، لباس‌های غربی به ژاپن معرفی شد. مفهوم کیمونو به وافوکو تغییر کرد و اکنون به معنای لباس سنتی ژاپنی استفاده می شود.

از دیرباز مردم ژاپن حس زیبایی شناسی خود را در کیمونو به نمایش می‌گذاشتند. در طراحی این لباس سنتی از عناصر طبیعی مانند دریا، کوه، تغییرات چهارفصل استفاده می شود. کیمونو که در طول تاریخ طولانی ژاپن، تغییرات زیادی داشته، یکی از نمادهای سنتی فرهنگ این کشور است که مایه افتخار مردمان آن سرزمین است

با ورود فرهنگ خارجی، کیمونو به تدریج در فرهنگ مردم کمرنگ شد. تا جنگ جهانی دوم، مردان و زنان ژاپنی، اگرچه در شهر لباس و کت و شلوار می‌پوشیدند، اما همچنان در خانه لباس‌های سنتی را ترجیح می‌دادند.

پس از جنگ جهانی دوم وضعیت تغییر کرد؛ کیمونو به لباسی برای مناسبت‌های خاص، مانند شب سال نو یا مراسم عروسی تبدیل شد. بسیاری از جوانان دیگر نمی‌توانند لباس‌های سنتی را به تنهایی بپوشند. آنها به آموزش هایی ویژه نیاز دارند تا بتوانند لباس های سنتی را به صورت صحیح تن کنند.

از دوره جومون‌های اولیه تا دوره‌های یاماتو، آسوکا، نارا، هِی‌آن، موروماچی و اِدو عوامل متعددی بر شکل و طرح پوشاک ژاپنی تأثیرگذار بوده است. شرایط آب و هوایی، سبک زندگی، آداب و رسوم دربار امپراتورها، قوانین و مقررات، توسعه فنون نساجی، سبک رنگرزی و فناوری های جدید در تولید کیمونو از جمله عوامل موثر بر لباس سنتی ژاپنی ها بوده است.

دوره جومون

جومون‌ها ۳۰۰ سال قبل از میلاد فرمانروایی می کردند. لباس های این دوره از کنف تهیه و به صورت آزاد بسته می شد. بین لباس زنان و مردان هیچگونه تفاوتی وجود نداشت.

دوره یاماتو

لباس این دوره از دو بخش بالایی و پایینی تشکیل شده بود. قسمت بالایی آستین هایی چسبان داشت. در این دوره، هنر پرورش کرم ابریشم توسط مهاجران چینی به ژاپنی‌ها معرفی شد. ژاپنی‌ها در این دوره مهارت و تکنیکی در زمینه رنگرزی نداشتند، در نتیجه پارچه‌ها ابریشمی به رنگ سفید باقی می ماند.

دوره آسوکا

در این دوره در شیوه های دوخت و دوز پیشرفت بیشتری حاصل شده بود. لباس‌های بلندتر و گشادتر پوشیده میشد. پوشاک درباری‌ها به سه دسته لباس‌های رسمی، لباس‌های درباری متحدالشکل و لباس‌هایی که رنگشان طبق رتبه و مقام تعیین می شد، تقسیم می شد.

دوره نارا

در اصل، کیمونو کلمه ژاپنی برای لباس بود. در سال‌های اخیر، این کلمه به طور خاص برای اشاره به لباس‌های سنتی ژاپنی استفاده شده است. کیمونو به شکل امروزی در دوره هِی‌آن شکل گرفت. از زمان‌های قدیم و در تمام طول دوره نارا (۷۱۰-م.۷۹۴)، مردم ژاپن معمولا یا از لباس های بالا و پایین جدا (شلوار یا دامن) یا لباس های یک تکه استفاده می کردند.

دوره هِی آن

فرهنگ کیمونو در دوره هی‌آن توسعه یافت و به تدریج با توجه به آب و هوای ژاپن تغییر شکل داد. در این دوره یک تکنیک جدید کیمونو سازی به نام برش مستقیم پدید آمد. این روش شامل بریدن تکه‌های پارچه در خطوط مستقیم و دوختن آنها به یکدیگر است. با استفاده از این تکنیک، سازندگان کیمونو مجبور نبودند به شکل بدن صاحب آن توجه کنند.

کیمونوهای برش مستقیم برای همه نوع آب و هوایی مناسب بود. می‌توان آنها را به صورت لایه‌های مختلف پوشید تا گرما را در زمستان فراهم کند. کیمونوهای دوخته شده از پارچه‌های قابل تنفس مانند کتان در تابستان راحت بودند. این ویژگی‌های کیمونو باعث شد تا به بخشی از زندگی روزمره مردم ژاپن تبدیل شود. رنگ‌ها و طرح های کیمونو بر اساس طبقه اجتماعی متفاوت بود. کیمونوهای رنگارنگ نشان از موقعیت اجتماعی بالا داشت.

با گذشت زمان، در شرایطی که پوشیدن کیمونو به صورت لایه‌ای مد شد، ژاپنی‌ها به رنگ‌های مختلف کیمونو توجه می‌کردند و حساسیت آنها نسبت به رنگ افزایش یافت. به طور معمول، ترکیب رنگ‌ها؛ رنگ های فصلی یا طبقه سیاسی را نشان می دهد. در این زمان بود که آنچه اکنون به عنوان ترکیب رنگ‌های سنتی ژاپنی در نظر گرفته می شود، توسعه یافت.

در اواخر دوره نارا (۷۱۰-۷۹۴م.) و دوره هِی‌آن (۷۹۴-۱۱۸۵م.) لباس‌هایی که مردم می پوشیدند بسته به موقعیت اجتماعی آنها به عنوان یکی از اعضای اشراف یا یک شهروند معمولی شروع به تغییر کرد. اشراف شروع به پوشیدن لباس هایی کردند که دست و پاهای‌شان را می‌پوشاند و به سختی راه می رفتند، در حالی که مردم عادی لباس‌هایی می پوشیدند که بیشتر شبیه لباس های مدرن بود، با آستین های صاف تر، روان تر و تحرک بهتر.

دوره کاماکورا

در دوره کاماکورا (۱۱۸۵-۱۳۳۳م.) و دوره موروماچی (۱۳۳۶-۱۵۷۳م.)، هم مردان و هم زنان کیمونوهای رنگارنگ می پوشیدند. با افزایش قدرت طبقه جنگجو (سامورایی ها)، ژاپنی‌ها با لباس های رنگارنگ که نماینده رهبران شان بود به میدان جنگ می رفتند.

دوره اِدو

در دوره ادو (۱۸۶۷-۱۶۰۳م.)، قبیله جنگجوی توکوگاوا بر ژاپن حکومت می کرد. کشور به قلمروهای فئودالی که توسط اربابان اداره می شد تقسیم شد. سامورایی‌های هر حوزه «لباس های متحدالشکل سامورایی» می‌پوشیدند. این لباس شامل یک کیمونو و یک کامیشیمو بود که روی کیمونو می‌پوشیدند و با الگوهای روی کامیشیمو مشخص می‌شدند. کامیشیمو ترکیبی از لباس رویه بدون آستین است که از کتانی ساخته شده و برای برجسته کردن شانه‌ها بوده و هاکاما، نوعی شلوار دامن مانند است. به موازات توسعه تکنیک های ساخت کیمونو، این لباس به قالبی هنری تبدیل شد. کیمونو ارزش بیشتری پیدا کرد به گونه ای که والدین آنها را به عنوان میراث خانوادگی به فرزندان خود تحویل می دادند.

دوره میجی تا امروز

در دوره میجی (۱۸۶۸-۱۹۱۲م.)، ژاپن به شدت تحت تأثیر فرهنگ های خارجی قرار گرفت. دولت مردم را تشویق کرد که پوشش و عادات غربی را بپذیرند. مقامات دولتی و پرسنل نظامی طبق قانون برای فعالیت های رسمی خود ملزم به پوشیدن لباس های غربی بودند (آن قانون امروز دیگر اجرا نمی شود) از طرف دیگر، شهروندان عادی ملزم بودند در مناسبت های رسمی کیمونویی تزئین شده با نشان خانوادگی خود به نام کامون بپوشند که نشان از پیشینه خانوادگی آنها داشت. به این نوع کیمونو مونتسوکی می گویند. از آن زمان، مونتسوکی به لباس رسمی مردم ژاپن تبدیل شد.

لایه های متعدد کیمونو

بخشی از کیمونو را تزیینات خاص تشکیل می دهد. نکته ای که در مورد کیمونو وجود دارد این است که لایه های زیادی دارد. برای پوشیدن کیمونو به روش ژاپنی چه چیزهایی لازم است؟

ناگاجوبان(Nagajuban): زیر کیمونوی اصلی پوشیده می شود.

اِری شین(Eri-shin): برای گذاشتن یقه استفاده می شود.

کیمونو(Kimono): لباس اصلی

اوبی(Obi): نوعی کمربند یا ارسی است که با اکثر لباس های سنتی ژاپنی، به ویژه کیمونو، پوشیده می شود. دور کمر پیچیده شده و از پشت بسته می شود. سبک های مختلفی از اوبی وجود دارد که از نظر عرض، طول، جنس، الگو و سبک گره متفاوت است. بستن اوبی، از جمله هنرهایی است که به طور سنتی از مادران به فرزندان خود منتقل شده است.

اوبی ایتا(Obi-ita): صفحه ای که در جلو بین لایه های کمربند اوبی قرار می گیرد تا سطح آن صاف شود.

اوبی ماکورا(Obi-makura): یک کوسن کوچک با گره هایی که می توان از آن برای شکل دادن به اوبی به شکل دلخواه استفاده کرد.

اوبی جیمه(Obijime): توری تزئینی است که روی کمربند بسته می شود و کل ساختار را محکم می کند.

اوبیاژ(Obiage): تکه پارچه کوچکی (معمولاً ابریشم) که برای پوشاندن قسمت بالایی اوبی استفاده می شود.

تابی(Tabi): جوراب پنجه، به طور سنتی با صندل زوری پوشیده می شود.

جوری(Jori): کفش سنتی ژاپنی

گتا(Geta): صندل های سنتی ژاپنی است که اغلب با پایه ی چوبی و بندهای پارچه ای ساخته می شود. گتا روی دو تخته چوبی بلند ساخته می شود و راه رفتن در جاده های خاکی را بدون زمین خوردن یا کثیف شدن آسان تر می کند. امروزه اغلب به عنوان اکسسوری استفاده می شود.

طرح های فصلی کیمونو

در فصل بهار لباسهایی با رنگ های روشن و طرح های گل و منظره پوشیده میشود. در پاییز لباسهای ژاپنی رنگ هایی متناسب با حال و هوای آن فصل را دارد؛ برای طراحی کیمونوی پاییزی از طرح و نقش گل داودی و برگ درخت افرا استفاده می شود. ژاپنیها در زمستان به ویژه در آستانه تعطیلات، کیمونوهایی با طرح و نقش درخت کاج، شکوفههای آلو و گیاه بامبو میپوشند که آن را نشانه خوش اقبالی و سعادتمندی می دانند. جنس پارچه ها نیز در هر فصل متفاوت است. در تابستان از پارچههای کتانی و کنفی و در پاییز و زمستان از پارچه های ضخیم یا آستردار برای تهیه کیمونو استفاده می شود.

تاریخچه تولید پارچه کیمونو

ژاپنیها فنون نساجی و رنگرزی را در اصل از کره و چین به عاریت گرفته اند. در قرن هشتم میلادی، هدیه دادن طاقههای پارچه ابریشم، زربافت و ملیلهدوزی شده بین ژاپن و کشورهای همسایه (کره وچین) مرسوم بود. در طول قرنها ژاپنیها این منسوجات را همچون گنجینهای ارزشمند محافظت و در مورد آنها مطالعه و تحقیق میکردند، تا اینکه خودشان اقدام به تولید کردند. مهارت های بی نظیر و حس زیبایی شناسی دقیق ژاپنی‌ها سبب شد پارچه کیمونو به یکی از عالی ترین گنجینه های ژاپن تبدیل شود.

برش و طرح و نقش کیمونو

برش کیمونو شامل چهار تکه (باریکه) اصلی است. دو تکه برای پوشش تنه و دو تکه برای آستینها. البته باریکههای کوچکی را هم برای دوختن یقه و قسمتهای باریک جلوی لباس در نظر میگیرند. به طور معمول کیمونوهایی که دارای طرحهای بافتهشده و نقش های تکرار شونده رنگآمیزی باشد غیررسمی به شمار میآیند. کیمونوی رسمی طرح ساده دارد و تک رنگ است، یا لبههای آن رنگ آمیزی متفاوتی دارد. کیمونوها در اصل شامل چندین ردا با رنگ های متفاوت بودند که تعداد آنها گاهی به ۱۲ هم میرسید.

کیمونوها عموما آستین‌های بزرگی دارد و از شانه ها تا پاشنه پا می‌رسد. کیمونوی مردانه معمولا رنگ‌های ملایم‌تری دارد و از پارچه‌های مات ساخته می‌شود. طرح های کیمونوی زنانه به قدری زیباست که آنها را به آثار هنری تبدیل کرده است. همین موضوع سبب شده مخاطب نسبت به کیمونوی زنانه علاقه بیشتری نشان دهد. کیمونوی زنانه به طور سنتی از ابریشم دوخته می شود، اما امروزه در دوخت آن از پلی‌استر نیز استفاده می شود. تکنیک‌های تزئین شامل گلدوزی، نقاشی یوزن و رنگرزی است.

چرا کیمونو گران است؟

کیمونوی ابریشمی واقعی با دست دوخته می شود. ابریشم، به ویژه ابریشم طبیعی گران است.پارچه کیمونو با دست رنگ می شود. این به طور قابل توجهی بر قیمت نهایی محصول تأثیر می گذارد. خیاط هایی که کیمونو می دوزند آموزش هایی ویژه می بینند و باید توانایی دوختن کیمونو در ۸ ساعت را داشته باشند. دوخت کیمونو هم کاردستی و هم هنر است و نیاز به مهارت و ذوق دارد.

انواع کیمونوی زنانه

کیمونوی بانوان انواع مختلف و متنوعی دارد که هر یک بر حسب سن، فصل و مناسبت پوشیده میشود.

اوچی کاکه(Uchikake)

اوچی کاکه کیمونویی بسیار رسمی است که فقط به عنوان لباس عروس یا در اجراهای سنتی مانند کابوکی استفاده می شود. اوچی کاکه به لایه بیرونی لباس سنتی عروسی برای زنان اطلاق می شود که اغلب از قرمز روشن یا سفید به عنوان رنگ زمینه استفاده می کند و نماد تولد دوباره به عنوان یک همسر است. اوچی کاکه همچنین با گلدوزی آراسته می شود و با استفاده از تکنیک های مختلفی مانند شیبوری (رنگرزی) و سوریهاکو (نقش ورقه طلا یا نقره روی پارچه) تزئین می شود.

این نوع کیمونو روی کیمونوی اصلی پوشیده می‌شود و نیازی به بستن کمربند «اوبی» نیست. نقوش مجللی از طرح ها مانند جرثقیل، لاک‌پشت، ققنوس، درختان کاج، بامبو، شکوفه‌های آلو کل لباس را می‌پوشاند.

نام اوچی کاکه از فعل اوچی کاکرو (پوشیدن) گرفته شده است که به شیوه ای از طبقات حاکم در قرن شانزدهم برای پوشیدن کیمونو بدون کمربند بر روی لباس های دیگر اشاره دارد. اوچی کاکه اولین بار در دوره موروماچی (۱۳۳۶ – ۱۵۷۳م.) ظاهر شد که توسط زنان سامورایی پوشیده می‌شد. در دوره ادو (۱۶۰۳ – ۱۸۶۸م.)، زنان دارای موقعیت های بالاتر در قلعه ادو یا بانوان ارشد دربار در کاخ امپراتوری آن را به صورت روزانه نیز می پوشیدند. در نیمه دوم دوره ادو بود که زنان ثروتمند از آن به عنوان لباس رسمی عروسی استفاده کردند.

شیروموکو (Shiromuku)

شیروموکو یک کیمونوی اوچی کاکه با رنگ سفید خالص می باشد که بر روی آن گلدوزی هایی انجام شده است. این لباس را عروس در مراسم رسمی ازدواج به سبک شینتو می پوشد. این کیمونوی بسیار آراسته و رسمی معتبرترین نوع لباس عروس سنتی ژاپن محسوب می شود. لباس عروس شیروموکو شامل لوازم جانبی مانند کاتسورا (کلاه گیس)، کانزاشی (زیور آلات مو)، سوهیرو (بادبزن تاشو)، هاکوسکو (نوعی کیسه آرایش) و کایکن (خنجر کوتاهی که زنان سامورایی برای دفاع از خود داشتند) است.

در نظام کانجی، شیروموکو به معنای سفید خالص است. از آنجایی که سفید رنگی مقدس بوده که از زمان های قدیم به عنوان «رنگ خورشید» در نظر گرفته شده، این لباس سفید به معنای پاکی و لطافت قلب است. این لباس در دوره موروماچی به عنوان لباس عروس برای زنان سامورایی درنظر گرفته شد. سنت در کنار هم قرار گرفتن شیروموکو با واتابوشی نیز به دوره موروماچی بازمی‌گردد، زیرا زنان برای محافظت از خود در برابر گرد و غبار و سرما، کیمونو را بر روی سر خود قرار می دادند.

فوری سوده(Furisode)

فوری سوده رسمی‌ترین سبک کیمونو است که توسط زنان جوان و اغلب مجرد در ژاپن پوشیده می شود. این کیمونو با آستین‌های آویزان بلندش که بین ۸۰ تا ۱۱۴ سانتی‌متر طول دارد، قابل تشخیص است، اوفوری سود(فوری سوده بزرگ) که طول آستین آن در حدود ۱۱۴ سانتی متر است، اغلب توسط عروس‌ها در مراسم عروسی به عنوان جایگزینی برای ایرو اوچی کاکه پوشیده می شود. طول آستین چو فوری سوده(فوری سوده متوسط حدود ۱۰۰ سانتی متر است.

این کیمونوی رسمی توسط مهمانان مجردی که در مراسم عروسی، مهمانی های رسمی یا سایر انواع مراسم از جمله جشن فارغ التحصیلی شرکت می کنند، استفاده می شود.«هاکاما»؛ لباس شلوار مانندی است که روی کیمونو می پوشند. فوری سوده با الگوهای سنتی و رنگارنگ در سراسر لباس تزئین شده که بیانگر امید به خوشبختی، خوش شانسی و طول عمر است، به همین دلیل در مناسبت های مهم زندگی افراد مورد استفاده قرار می گیرد.

فوری سوده به عنوان یک کیمونو برای زنان جوان در دوره ادو توسعه یافت و نام آن به معنای آستین تاب دار است. نظریه های مختلفی در مورد اینکه چرا آستین های آن تا این حد بلند شده وجود دارد. طبق یک نظریه، پس از ورود ژاپن به یک دوره باثبات، آگاهی مردم از فرهنگ افزایش یافت و بسیاری از زنان جوان شروع به یادگیری رقص کردند. از آنجایی که آستین های بلندتر باعث می شد حرکات هنگام رقص زیباتر به نظر برسد، آستین های کیمونو بلندتر شد.

تومه سوده(Tomesode)

تومه سوده یک کیمونوی بسیار رسمی با آستین‌های متوسط است که معمولا توسط زنان متاهل پوشیده می شود دو نوع تومه سوده وجود دارد: سیاه و رنگی؛ این کیمونو به اصطلاح جمع و جورتر است و طرح و رنگ ساده ای دارد. تومه سوده در ابتدا از کیمونوی فوری سوده ایجاد شد به همین دلیل رنگ ها و الگوهای مختلفی داشت. اما در دوره ادو، پس از اینکه نوعی کیمونو به نام «ادوزوما»رایج شد، همین طرح برای تومه سوده نیز به کار گرفته شد.

کوروتومسوده(Kurotomesode)

رنگ پایه این نوع کیمونو مشکی است که در دوره میجی پذیرفته شد و تحت تأثیر لباس رسمی غربی قرار گرفت. کوروتومسوده رسمی ترین کیمونو برای زنان متاهل است و در مراسم عروسی و پذیرایی توسط بستگان نزدیک زوجی که در حال ازدواج هستند، پوشیده می شود. این کیمونو با ورق طلا و گلدوزی تزئین شده است.

الگوهای سنتی این کیمونو بیانگر آرزوهای شاد در مراسم عروسی است.

ایروتومسوده (Irotomesode)

یک تومسوده با رنگ پایه ای غیر از مشکی است. سطح رسمی بودن لباس به تعداد تاج ها بستگی دارد. با پنج تاج، مانند کوروتومسوده رسمی در نظر گرفته می شود. اگر سه تاج داشته باشد، می‌توان آن را برای مناسبت‌های نیمه رسمی پوشید. در حالی که یک تاج آن را برای رویدادهای غیررسمی مانند جشن‌های ورودی و فارغ‌التحصیلی مناسب می‌کند. ایروتومسوده کیمونویی است که می تواند برای اهداف وسیع تری استفاده شود و پوشیدن آن به زنان متاهل محدود نمی شود.

هومونگی(Homongi)

لباسی نیمه رسمی با طرح‌های رنگارنگ مخصوصا در پشت لباس و آستین‌ها است. هم خانم‌های متاهل و هم خانم‌های مجرد آن را می پوشند. این کیمونو در طیف وسیعی از مناسبت ها؛ از موقعیت‌های غیررسمی گرفته تا مناسبت‌های رسمی‌تر، مانند اجرای تئاتر، مهمانی‌های چای، گردهمایی‌های کلاسی، بازدید از معابد، جشن‌های ورودی یا فارغ‌التحصیلی کودکان مناسب است. انتخاب رنگ و طرح هومونگی با توجه به مناسبت و فصلی که پوشیده می شود، بسیار مهم است. به عنوان مثال کیمونو با رنگ های تند و مجلل و نقش های فرخنده کلاسیک برای مراسم عروسی پیشنهاد می شود؛ در حالی که کیمونو با رنگ‌های روشن و ظریف با طرح‌های ملایم برای رویدادهایی مانند جشن ورود یا فارغ‌التحصیلی کودکان ترجیح داده می‌شود.

تسوکه‌سج (Tsukesage)

کیمونویی است که زنان متاهل و مجرد هردو می پوشند. نسبت به هومونگی از اعتبار کمتری برخوردار است.به طور کلی، الگوهای تسوکه سج معمولی‌تر، کوچک‌تر بوده و به‌طور متعادل‌تر روی سجاف، آستین، سینه و شانه‌ها طراحی می شود. این نوع کیمونو برای موقعیت‌هایی مانند مراسم ورودی و فارغ‌التحصیلی کودکان، گردهمایی‌های کوچک، مهمانی‌های نیمه رسمی، شرکت در یک مراسم تئاتر مانند نمایش کابوکی و سایر رویدادهای نیمه رسمی پیشنهاد می شود.

ایروموجی(Iromuji)

ایروموجی کیمونویی است که به رنگی غیر از سیاه یا سفید رنگ می‌شود و روی آن نقش و نگار یا گلدوزی وجود ندارد. ایروموجی ممکن است در رنگ های یکدست یا با جیمون (الگوی بافته شده در پارچه) باشد و با ظاهری ساده و کم رنگ مشخص می شود. این کیمونو اغلب در مهمانی های چای پوشیده می شود اما می‌توان آن را در انواع مراسم رسمی، نیمه رسمی و غیر رسمی بسته به تعداد تاج و رنگ استفاده کرد.

هنگامی که ایروموجی به عنوان لباس رسمی استفاده می شود با رنگ های روشن مانند صورتی و زرد طراحی می شود. ایروموجی هایی با رنگ های آبی تیره و خاکستری مناسب مراسم تدفین است.

کومون (Komon)

کومون نوعی کیمونو با الگوی تکراری است که با تکنیک رنگرزی شابلون به نام «کاتازوم» ایجاد شده است. کومون به معنای«الگوی کوچک» است، اما اندازه واقعی الگوها می تواند متفاوت باشد. به طور کلی، کومون ها لباس روزانه محسوب می شود، اما مواردی که می توانید این نوع کیمونو را بپوشید بسته به طرح، اکسسوری ها و فضای مراسم تغییر می کند. به عنوان مثال، الگوهای مجلل تر آن برای مهمانی های معمولی، نمایش های تئاتر، مهمانی های شام و مهمانی های چای مناسب هستند. از انواع معمولی‌تر کومون‌ها می‌توان برای شرکت در کلاس‌های موسیقی، مراسم گل آرایی و همچنین گردهمایی با دوستان استفاده کرد.

اوسومونو(Usumono)

در ماه‌های گرم‌ترسال، می‌توانید یک کیمونوی تابستانی به نام «اوسومونو» بپوشید که به معنای واقعی کلمه به معنای «لباس نازک» می باشد زیرا آستر ندارد و شفاف است. به طور معمول، اوسومونو فقط در ماه های جولای و آگوست پوشیده می شود. این نوع کیمونو از پارچه های ابریشمی یا کتانی و کنفی دوخته شده و در تابستان به مخاطبان حس خنکی و سبکی القا می نماید.

یوکاتا (Yukata)

یوکاتا در لغت به معنای«لباس حمام» است، اگرچه استفاده از آنها دیگر محدود به لباس حمام نیست. این لباس معمولی ترین لباس سنتی بدون آستر با آستین کوتاه است که معمولاً از پنبه، کتان یا کنف برای استفاده در تابستان دوخته می شود. یوکاتا را زنان در هر سنی، برای بسیاری از موقعیت‌های غیررسمی می توانند بپوشند. یوکاتا در دوره اِدو رایج شد و از یک کیمونوی ابریشمی تک لایه به آنچه امروز است تبدیل شد.

جونی هیتو(Junihitoe)

این کیمونو نوعی لباس رسمی درباری است که توسط نجیب زادگان و زنان دربار در دوره امپراطوری هِی آن (۷۹۴-۱۱۸۵) پوشیده می شد. جونی هیتو به معنای ۱۲لایه است، اما با وجود نام، تعداد لایه ها می تواند متفاوت باشد. می‌توانست ۲۰ لایه داشته باشد، اما در پایان دوره هِی آن به حدود پنج لایه تقلیل پیدا کرد.

کیمونوی مردان

مردان ژاپنی قبلاً کیمونو را در زندگی روزمره می پوشیدند، ولی امروزه آن را فقط در جشن ها، مراسم و مناسبت‌های ویژه به تن می کنند. طرح این لباس مثل کیمونوی بانوان هم می تواند ساده و هم پر نقش و نگار باشد. طرح های مورد علاقه مردان ژاپنی شامل اژدها، گیاه بامبو، طرح های هندسی و نمادهای کانجی و به طور خلاصه طرح هایی است که نشان دهنده جنس مذکر باشد و زمینه آنها بیشتر به رنگ های آبی، مشکی، قهوهای، خاکستری یا سفید است. آستین کیمونوی مردان برخلاف کیمونوی بانوان کاملا دوخته شده است. هر کیمونو یک کمربند ساشی هم رنگ و هم طرح دارد. البته برای مناسبتهای ویژه کمربندی به نام کاکو یا هِکو مورد استفاده قرار میگیرد.

کیمونوی کودکان

کیمونوی کودکان در اصل نمونه کوچک شده کیمونوی بزرگسالان با همان ریزه کاری ها و اضافات است ولی از نظر نقش و نگار و رنگ روشنتر و شادتر می باشد. این لباس را بچه ها در جشن ها و مناسبت های ویژه ای مثل دیدار از معابد محلی در تعطیلات می پوشند. پوشاندن این لباس به تن یک دختربچه حداقل یک ساعت طول میکشد.

در ژاپن روزی وجود دارد که به نام ۷-۵-۳ معروف است. این روز ۲۴ آبان مصادف با ۱۵ نوامبر می باشد. در این روز پسران ۳ یا ۵ ساله و دختران ۳ یا ۷ ساله کیمونو میپوشند و برای عبادت به معبد میروند.

کودکان خردسال معمولاً لباسی به نام هانتِن می پوشند که از کتان دوخته شده و لایه ای از پلی استر دارد. بسیار شبیه کت پنبه دوزی شده است. هانتن ها مثل کیمونو خوش رنگ و طرح است، ضمن اینکه پوشاندن آن به تن بچه ها به دشواری کیمونو نیست.

دختربچه ها کیمونویی می پوشند که دقیقاً شبیه کیمونوی بزرگسالان بوده و شامل تمام متعلقات مانندکیف، کفش، کمربند، شانه سر و مواردی از این دست می باشد. پسربچه ها کیمونو یا نیم تنه میپوشند. برای مناسبت های رسمی و جشن ها، کیمونویی با کمربند پهن مورد استفاده آنها قرار میگیرد.

توسعه روابط فرهنگی ایران و ژاپن براساس پوشش های سنتی دو کشور

پوشش های قدیمی و سنتی ایران و ژاپن یکی از مولفه های فرهنگی است که می تواند برای توسعه روابط فرهنگی ایران و ژاپن مورد بحث و بررسی قرار گیرد است. بر همین اساس پیشنهاد می شود با توجه به اینکه ژاپنی ها به آشنایی با فرهنگ دیگر کشورها علاقمند هستند. می توان از ظرفیت برنامه روز/هفته/ماه فرهنگی که توسط نمایندگی فرهنگی کشورمان در ژاپن برپا می شود بهره برداری کرده و پوشش محلی اقوام و پوشش های اصیل و سنتی کشورمان را به مخاطبان ژاپنی معرفی کرد یا در زمان برگزاری مناسبت های آیینی مثل نوروز، یلدا، محرم از پوشش اقوام ایرانی استفاده شود. در حین اجرای مراسم شناسنامه کوتاهی از تاریخچه آن پوشش به مخاطبان ارائه شود.

همچنین می‌توان برنامه ریزی برای انجام کار مشترک در زمینه معرفی پوشش های سنتی دو کشور به منظور معرفی فرهنگ و تمدن هر یک از کشورها با استفاده از ظرفیت انجمن های دوستی و موسسات مردم نهاد ژاپنی-ایرانی از دیگر اقدامات فرهنگی است که می تواند جزو دستور کار نمایندگی فرهنگی کشورمان در ژاپن قرار گیرد. علاوه بر آن معرفی سنت ها و پوشش های محلی اقوام ایرانی در حاشیه کلاس های آموزش زبان فارسی به مخاطبان ژاپنی از دیگر اقدامات موثر است. برای نمونه از مدرس زبان فارسی خواسته شود تا در هر جلسه کلاس پوشش یکی از اقوام را به تن داشته و آن را به فارسی آموزان معرفی کرد.

برگزاری تئاتر و نمایش با درون مایه ای که برای اجرایش بتوان از پوشش های اقوام استفاده کرد. تئاتر از جمله هنرهای مورد علاقه ژاپنی هاست که قدمتی طولانی در این کشور دارد. در قالب اجرای تئاتر هم می توان پوشش های اصیل ایرانی را به مخاطب معرفی کرد؛ همچنین برنامه ریزی برای انجام کار مشترک در زمینه مسیقی محلی(آیینی) و اجرای موسیقی با پوشیدن لباس های سنتی اقوام ایرانی از دیگر فعالیت هایی است که می تواند منجر به معرفی فرهنگ غنی کشورمان شود.