«بوی جوی مولیان» حکایت از بیان جادویی رودکی دارد
شاعر افغانستانی با اشاره به اینکه آثار رودکی هنوز هم نو و تازه است گفت: شعر «بوی جوی مولیان» حکایت از بیان جادویی این شاعر دارد و یکی از ساده‌ترین و جذاب‌ترین شعرهای زبان فارسی است.
به گزارش پایگاه خبری هیچ یک _ بزرگداشت مقام رودکی سمرقندی با عنوان «استاد شاعران» شامگاه جمعه- یکم دی ماه- با حضور جمعی از اهالی ادب حوزه ایران فرهنگی با مدیریت علیرضا قزوه شاعر و رئیس مرکز شعر و موسیقی و سرود صدا و سیما و اجرای سیدمسعود علوی تبار به میزبانی گروه بین‌المللی هندیران برگزار شد.
چگونگی آماده شدن سنگ قبر رودکی
در ابتدای این نشست رئیس مرکز شعر و موسیقی و سرود صدا و سیما اظهارداشت: سال‌های حدود ۱۳۷۷ تا ۱۳۷۹ در تاجیکستان بودم و در آن سال‌ها مزار رودکی در حال بازسازی بود و ایران هم کمک می‌کرد و سهمی پرداخت می‌کرد تا این مزار مرمت و ساخته شود و من از طرف رایزنی فرهنگی و سفارت به عنوان ناظر پروژه هم بودم. به این منظور سه روز و سه شبی را در کنار مزار رودکی در روستای کلالی پنج رودِ پنجکنت تاجیکستان گذراندیم و در منزلی در این روستا مهمان بودیم و بر کار ساخت مزار و مقبره رودکی نظارت داشتم.
قزوه افزود: مزار رودکی سنگ قبر هم نداشت و ما تصمیم گرفتیم که سنگ قبری آماده کنیم و بعد که در یک مرخصی از شهر دوشنبه به مشهد و از آنجا عازم تهران بودم، سمیناری ادبی با حضور جمعی از اساتید زبان و ادب پارسی در دانشگاه فردوسی مشهد در حال برگزاری بود. درباره چگونگی آماده کردن سنگ مزار رودکی و نوشته‌های روی آن در نشست به صحبت نشستیم. متنی که از مجموع آرا به این منظور آماده شده بود طبق نظر صاحب نظران و اساتید متن خوبی نشده بود و شبیه ترشی هفت بیجار بود و به من پیشنهاد دادند که متنی یکپارچه را آماده کنم.
وی بیان کرد: گوشه‌ای نشستم و با دقت متنی بسیار ساده، جمع و جور و ادبی را نوشتم که از کلماتی مانند «آرامگاه»، «رودکی سمرقندی» و بیت «هیچ شادی نیست اندر این جهان ؛ برتر از دیدار روی دوستان» از رودکی در آن به کار رفته بود. متن توسط استاد انوشیروان فروغی خوشنویسی شد و توسط استاد رضا نامی که سنگ قبر امام رضا(ع) را هم او تراشیده بود به صورت بسیار نفیس کار و حکاکی شد. سنگ مزار را با خودم به تاجیکستان بردم و کار نصب آن انجام شد.
رئیس مرکز شعر و موسیقی و سرود صدا و سیما گفت: همچنین از استاد امیر عاملی خوشنویس و شاعر قزوینی هم دعوت کردیم که قسمتی از کتیبه‌های مقبره رودکی را خوشنویسی کند و یکی دو هفته‌ای هم استاد عاملی در آنجا مشغول بود.
قزوه افزود: بعدها شنیدم افرادی که علاقه‌مند به زبان و فرهنگ روسی و خط سریلیک بودند قصد برداشتن این سنگ را داشتند. بنده در آن مدتی که در تاجیکستان بودم هم سنگ قبر رودکی را به زبان فارسی آماده کردم و هم سنگ قبر لایق شیرعلی یکی از بزرگان ادبیات معاصر تاجیک و فارس در آسیای مرکزی را که در سال ۱۳۷۹به رحمت خدا رفت را آماده کردم.
امیر عاملی شاعر و خوشنویس که برخی از کتیبه‌های مقبره رودکی با خط ایشان کار شده نیز در این نشست اظهارداشت: یک بار به دعوت علیرضا قزوه برای خوشنویسی بر مزار رودکی به تاجیکستان سفر کردم و یک بار با جمع شعرا از طرف خانه شعر، واقعا مردمان این کشور که پارسی گوی هستند اصیل هستند و شعر برای آنها موزه‌ای و ویترین نیست، با رودکی زندگی می‌کنند، به ابیات او افتخار می‌کنند؛ تو گویی به زمان آدم الشعرا سفر کردی راستی و درستی در ذات و ضمیر این مردمان است.
احاطه کامل رودکی به علم و موسیقی
نغمه مستشار نظامی شاعر و مدیر محافل ادبی کتابخانه‌های عمومی کشور نیز در این نشست گفت: یکی از ویژگی‌هایی که شعر رودکی را از دیگر شاعران پیش از خود و نیز معاصرانش متمایز کرده، احاطه کامل این شاعر به علم و هنر موسیقی است، پیوند دیرینه شعر و موسیقی از دیرباز در مشرق زمین مورد علاقه خاص و عام بوده و رودکی با احاطه بر هر دو حوزه و اجرای اشعارش در قالب سرودها و نغمات خوش آهنگ تاثیرشان را دو چندان کرده است.
رودکی بر قله سرایش شعر زمانه‌اش ایستاده
محمدحسن مقیسه نویسنده و پژوهشگر زبان و ادبیات فارسی نیز در این نشست بیان کرد: اگر بر شعر شاعران پیش از رودکی بنگریم، کسانی همچون حنظله بادغیسی، یا بر رباعی‌های محمود ورّاق، فیروز مشرقی، ابو سلیک گرگانی نظر کنیم یا حتی تمام و تمامت اشعار شهید بلخی را به کنجکاوانگی نگاه کنیم (که رودکی پس از مرگِ این شاعر پیشاهنگ و استاد خود، وی را نه از شمارِ چشم، که از شمار خِرَد دانسته)، درمی‌یابیم که رودکی بر قله سرایش شعر زمانه‌اش ایستاده و اینان بر دامنه‌اش.
وی افزود: شاعری رودکی در این و بدین است که رویه و درونه شعر عصر خود را، با تمام سستی‌هایش شناخت و به حد درک، ذوق و تلاش ذهنی، به اصلاح و تعالی موازنه‌های شعری روزگارش گام برداشت. رودکی به ویژه در قصاید و در توصیف طبیعت ملموس و عینی، چنان نغز شعرهایش را سرود که پیشوای شاعرانِ بعد از خود، به خصوص فرخی سیستانی، منوچهری، انوری و … قرار گرفت.
«بوی جوی مولیان» حکایت از بیان جادویی رودکی دارد
سیدحکیم بینش شاعر افغانستانی نیز گفت: بسیاری از آثار رودکی هنوز هم نو و تازه است و به قدری به زبان امروزی نزدیک است که گویا سروده شاعران معاصر است. مانند شعر «بوی جوی مولیان» که به صورت طنز و جدی مورد استقبال بسیاری از شاعران گذشته و امروز هم قرار گرفته است. این شعر صمیمیت خاص دارد و حکایت از بیان جادویی شاعرش دارد. در واقع یکی از ساده‌ترین و جذاب‌ترین شعرهای زبان فارسی است که هیچ وقت کهنه نمی‌شود و لطف زبان و احساس رودکی را می‌رساند.
وی افزود: این شعر و شعرهای دیگر رودکی نشان می‌دهد که زبان شعر رودکی ساده و روان و به دور از پیچیدگی است. توصیف‌ها و تشبیه‌ها ساده‌اند و مخاطب را درگیر زیبایی خود می‌سازند. اگر خوانندگان معنای بعضی از واژگان کهن را بدانند، در شعر او با هیچ مشکلی مواجه نمی‌شوند.
شعر به واسطه رودکی به کمال رسید
ساعده موافق پژوهشگر ادبی نیز در این نشست اظهارداشت: استاد ابو عبدالله جعفر بن محمد رودکی سمرقندی نخستین کسی نیست که به فارسی شعر سروده اما نخستین شاعری است که شعر به واسطه او به کمال دست پیدا کرد به طوری که عنصری با تمام قدرت طبعی که داشته به قصور خود و استادی رودکی در فن غزل اعتراف کرده است.
این پژوهشگر ادبی گفت: بر اساس بیتی از شاعرِ شهیری همچون معروف بلخی به جد می‌توان گفت که رودکی از مقام خود در دربار برای ترویج مذهبش بهره می‌برده که الحق در این روش نیز استاد بوده است؛ «از رودکی شنیدم استاد شاعران، کاندر جهان به کس مگرو جز به فاطمی».
رودکی برجسته‌ترین شاعر قرن چهارم هجری است
فاطمه طاهری شاعر و پژوهشگر ادبیات پایداری نیز برجسته‌ترین شاعر قرن چهارم هجری را رودکی دانست و افزود: اگر چه سروده‌های رودکی در دایره ادبیات غنایی و بعضا تعلیمی جای می‌گیرد اما اندکی تامل درشعر او نشان می‌دهد که وی از داستان‌ها و موضوعات حماسی به خوبی آگاهی داشته و با استادی و مهارت کامل توانسته این مسائل را در شعر خود بازتاب دهد.
طاهری توجه رودکی به مسائل حماسی را به دو دلیل یک «فضای حاکم بر جامعه» و دو؛ «علاقه و آشنایی شاعر نسبت به موضوعات حماسی» دانست و افزود: از حدود یکهزار بیت رودکی روشن شد که تقریبا در یکصد بیت به طور مستقیم موضوعات حماسی آمده است و در مواردی حال و هوای حماسی بر شعر او سایه گسترده است. که این میزان شعر ۱۰ درصد از سروده‌های وی را در برمی‌گیرد و رودکی را شاعر حماسه نمی‌توان نامید.
در این مراسم که با بداهه نویسی مسعود ربانی همراه بود، شاعران، خوشنویسان و هنرمندانی دیگری همچون رضا اسماعیلی، فاطمه ناظری، سارا عبداللهی، مهسا ایمانی، لیلی حضرتی و مریم فروزان کیا حضور داشتند.
