قابلیت بهره‌برداری ۵۰ هزار تاکسی برقی در تهران

گروه جامعه پایگاه خبری هیچ یک  – شاید بهتر باشد طبیعت امروز را گلدوزی کنیم و قاب بگیریم چون با این سرعتی که ما در تخریب محیط زیست پیش می‌رویم به احتمال بسیار زیاد تا چند سال دیگر اثری از همین میزان زیبایی هم باقی نخواهد ماند و همه آنها به خاطره تبدیل می‌شوند. تا چند سال پیش، بهار کلانشهرها مشخص و با طراوت، تابستان گرم و لطیف، پاییز همراه با وزش باد ملایم، مورمور بدن، تقلای درختان برای ادامه سبز ماندن و در نهایت خش خش برگ‌ها پای درختان و زمستان هم همراه با برف و پارو کردن پنبه‌های سفید از پشت بام خانه‌ها و برف بازی و شادی در کوچه و خیابان همراه بود اما به نظر می رسد همه اینها در گردونه‌ای قرار گرفته‌اند که نظمشان به هم خورده چون دیگر نه بهاری داریم و نه زمستانی.

شاید تا دو دهه گذشته با قدم زدن در خیابان کلانشهری مانند تهران و نگاه کردن به قله پربرف دماوند به فکرمان هم نمی‌رسید که روزی برسد دیگر برفی بر روی دماوند نباشد، حتی فکرش را هم نمی‌کردیم که روزی دیگر آسمان تهران را نبینیم اما امروزه به محض ورود پاییز، هشدارها درباره انباشت آلایندگی، تعطیلی مدارس، قرمز شدن رنگ شهرها و صدای مداوم آژیر آمبولانس ها در سطح شهر به گوش می‌رسد، با فرا رسیدن زمستان وضعیت هوا بد و بدتر می شود تا حدی که گاهی تعطیلی ادارات هم در دستور کار دولت قرار می‌گیرد، سوال این است که چه شد به اینجا رسیدیم؟ کجای راه را اشتباه رفتیم که حالا باید تاوان به این سنگینی را بپردازیم؛ به طوری که سالانه شاهد مرگ حدود ۴۰ هزار نفر از هموطنان خود به علت مواجه طولانی مدت با آلودگی هوا باشیم.

با نگاهی اجمالی به روال عادی طبیعت می توان اشتباه‌های بشر را دریافت، طبیعت در سال‌ها در مسیر طبیعی خود حرکت می کرد و هر مولفه زیستی در جای خود قرار داشت اما با افزایش جمعیت و توسعه شهرنشینی و صنعت نیاز به منابع موجود در طبیعت مانند آب و خاک افزایش یافت و به این ترتیب سفره های آبهای زیر زمینی تخلیه شد، جنگل ها از بین رفتند ، تالاب ها خشک شدند، کانون های گرد و غبار شکل گرفتند، گونه های جانوری زیادی منقرض شدند، افزایش مهاجرت از روستاها به شهرها افزایش یافت و به مرور ذائقه مردم در روند زندگی تغییر کرد به طوری که امروز دیگر فردی مایل نیست مسافتی حتی کوتاه را پیاده طی کند از این رو تعداد خودروها و در پی آن مصرف سوخت های فسیلی افزایش یافت، دودکش صنایع یکی پس از دیگری به آسمان بلند شد، ساختمان ها و برج های سر به فلک کشیده قارچ وار از هر کوچه تنگ و باریکی سر برآوردند به طوری که دیگر هوا دالانی برای جابجایی نداشت، این شد که روز به روز بر حجم آلودگی هوا اضافه شد و حالا امروز به جایی رسیدیم که برای نفس کشیدن باید شهر را تعطیل کنند چون دیگر توان اکولوژیک طبیعت تمام شده و قدرت خودپالایی را از دست داده است، حتی هوا هم خفه شده است.

حالا هر روز در خبرها افزایش غلظت آلاینده ها در کلانشهرها را می شنویم و هر روز رنگ شهرها از نارنجی به قرمز و از قرمز به بنفش تغییر می کند، بر اساس اطلاعات ایستگاه‌های سنجش آلودگی هوا ، از ابتدای امسال تا ۱۲ دی ماه، هوای تهران ۹ روز پاک، ۱۸۸ روز قابل قبول، ۸۰ روز ناسالم برای گروه‌های حساس و ۱۰ روز ناسالم برای تمامی گروه‌ها بوده است، قطعا در این روند هم مانند هر مساله دیگری به دنبال مقصر می گردیم، کارشناسان مقصر این وضعیت را پیدا کرده اند، می گویند خودروها به ویژه خودروهای فرسوده و موتورسیکلت های کاربراتوری متهم ردیف اول این وضعیت هستند.

هر موتورسیکلت کاربراتوری فرسوده حدود ۱۲ برابر یک خودروی یورو ۴ آلایندگی ایجاد می‌کند

طبق برآوردهای کارشناسان و نهادهای رسمی، هر موتورسیکلت کاربراتوری فرسوده حدود ۱۲ برابر یک خودروی یورو ۴ آلایندگی ایجاد می کند، همچنین براساس اعلام پلیس راهور تهران بزرگ، اکنون حدود ۹۰ درصد موتورسیکلت‌هایی که در سطح خیابان‌ها تردد می‌کنند، فرسوده‌اند و با وجود تعیین حداکثر ۱۲ سال سن مفید برای این وسائل نقلیه، سن برخی موتورسیکلت‌ها حتی از ۳۰ سال نیز عبور کرده است، این یعنی حجم بسیار زیادی آلودگی در هوا منتشر می شود.

آمارهای وزارت صمت نشان می‌دهد ۲۲ میلیون و ۱۰۸ هزار دستگاه خودرو و موتورسیکلت در کشور تردد می‌کند که از این تعداد ۱۳ میلیون و ۵۱ دستگاه فرسوده هستند، این آمار نشان می دهد که ۵۹ درصد از این وسایل نقلیه فرسوده اند، همچنین مینی‌بوس با ۸۶ درصد، اتوبوس‌های درون شهری با ۸۲ درصد، اتوبوس‌های برون شهری با ۵۷ درصد و تاکسی‌ها با ۴۸ درصد بیشترین سهم فرسودگی را به خود اختصاص داده‌اند.

این در حالسیت که مصرف سوخت در وسایل نقلیه فرسوده چندین برابر وسیله نقلیه نو است، همین مساله موجب شده که در نیمه اول امسال روزانه ١١۶ میلیون لیتر و در نیمه دوم ١١۵ میلیون لیتر بنزین مصرف کنیم در حالی که بنا بر میزان جمعیت این عدد باید بین ۶٠ تا ٧٠ میلیون لیتر باشد.

بر این اساس سازمان حفاظت محیط زیست همواره بر از رده خارج کردن خودروهای فرسوده تاکید می کند، رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست گفته بود سال گذشته یک میلیون و ۴۷۰ خودروی نوشماره وارد حوزه حمل و نقل شد و در همان سال فقط ۲۰ هزار و ٨٠٠ خودرو اسقاط و در نیمه اول امسال نیز فقط ۳۵ هزار اسقاط شد.

داریوش گل علیزاده با اشاره به اینکه در تهران به علت ناکارآمدی حمل و نقل عمومی و توسعه نیافتن آن شاهد آلودگی هوا هستیم گفت: اکنون ۹۴ درصد تولید انرژی کشور وابسته به سوخت‌های فسیلی است در حالی که یکی از راه‌های برون رفت از آلودگی هوا این است که وابستگی خود را به سوخت‌های فسیلی کاهش دهیم که از طریق توسعه انرژی‌های تجدید پذیر میسر است، حتی در ماده ۱۹ قانون هوای پاک اشاره شده که سالانه ۳۰ درصد از توسعه برق کشور از محل انرژی‌های تجدیدپذیر تامین شود اما اکنون در همه این سال‌ها کمتر از یک درصد ظرفیت انرژی تجدیدپذیر در کشور ایجاد شده است.

همچنین علی سلاجقه رئیس سازمان حفاظت محیط زیست گفته بود که صندوق ملی محیط زیست تسهیلات خوبی برای از رده خارج کردن خودروهای فرسوده به ویژه به تاکسی‌های فرسوده می‌دهد. دولت یک گام اساسی را در این زمینه برداشت و وزارت صمت نیز خط تولید اتوبوس برقی در ایران خودرو دیزل را افتتاح کرد و با راه اندازی این خط، یک هزار اتوبوس برقی وارد تهران می‌شود که ظرفیت بزرگی است و با ورود خودروهای برقی تا حد زیادی از آلودگی هوا کم خواهد شد.

بنابراین همگی بر این نظر اجماع دارند که راه برون رفت از آلودگی هوا برقی کردن خودروها به ویژه ناوگان حمل و نقل عمومی کشور با اولویت کلانشهرها است، در این میان وزارت کشور به عنوان یکی از مجریان اصلی اجرای قانون هوای پاک اقدامات خوبی در زمینه برقی کردن ناوگان حمل و نقل عمومی کشور برداشته است که معاون امور شهرداری‌های سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور در این باره به خبرنگار محیط زیست ایرنا گفت: آمارها نشان می دهد که سهم آلایندگی خودروها در آلودگی هوا حدود ۶۰ درصد است بنابراین با برقی کردن بخش زیادی از ناوگان حمل و نقل عمومی کشور حجم زیادی از آلودگی هوا کاسته خواهد شد.

سید سجاد انوشه افزود: با توجه به استفاده خودروهای برقی از انرژی الکترونیکی ذخیره شهری در باتری‌ها که به‌ صورت شارژ شبانه در ایستگاه‌های شارژ، تغذیه می شوند، با جایگزینی خودروهای‌ بنزینی و گازوئیلی با خودروهای برقی، آلودگی ناشی از تردد آنها که حدود ۶۰ درصد سهم آلاینده‌هاست، عملا در سطح شهرهای کشور حذف می شود، البته این امر مستلزم ایجاد و توسعه نیروگاه های خورشیدی، بادی و… است تا علاوه بر کاهش آلودگی ، کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی نیز محقق شود.

وی در پاسخ به اینکه آیا زیرساخت های لازم مانند ایستگاه‌های شارژ، برای تردد خودرو برقی در کشور وجود دارد گفت: در حال حاضر مقدمات لازم از سوی وزارت صمت در حال انجام است، البته وزارت کشور از ابتدای دولت سیزدهم، رویکرد ویژه ای در این خصوص داشته که در این راستا پیگیری های ویژه ای نیز تا سطح اخذ مصوبه هیئت وزیران در مهرماه سال ۱۴۰۱ انجام داده است، البته تا رسیدن به نقطه هدف هنوز فاصله داریم که تلاش ویژه وزارت صمت در تشکیل زنجیره تامین ساخت ماژول های شارژ و وزارت نیرو در ایجاد زیر ساخت های تولید و انتقال و توزیع انرژی الکترونیکی مورد نیاز را می طلبد.

وی درباره اینکه به نظر می رسد عوارض آلایندگی صنایع که به شهرداری ها و دهیاری های کشور داده می شود به درستی و در جای درست آن هزینه نمی شود گفت: در واقع قوانین و مقررات در این زمینه کافی است؛ بنابراین موضوع اصلی ضمانت اجرایی است، به طور خاص، در مورد همین بحث عوارض آلایندگی، عملا صنایع آلاینده در هر استان تاکنون سهم قابل توجهی از تعهد مالی خود را به استان ها و شهرداری ها پرداخت نکرده اند، به‌ گونه ای که می شود ادعا کرد تخصیص عوارض آلایندگی از سوی صنایع آلاینده به شهرداری های هر منطقه کمتر از ۱۰ تا ۱۵ درصد بوده است که موضوع از طریق دستگاه های مرتبط در حال پیگیری است.

در حال حاضر شهر تهران حدود ۷۰ هزار تاکسی دارد که در صورت تحقق طرح‌های برقی‌سازی، قابلیت بهره‌برداری از ۵۰ هزار تاکسی برقی در طولانی‌ مدت در پایتخت قابل تصور خواهد بودوی اظهار داشت: البته با این وجود مجموعه وزارت کشور و سازمان شهرداری ها و دهیاری های کشور با نگاه ویژه به توسعه ناوگان حمل و نقل عمومی برقی در شهرهای کشور از محل منابع خود (هر چند محدود) و شهرداری‌ها به صورت پایلوت اقداماتی را آغاز کرده‌اند به طوری که در گام های نخست برنامه های عملیاتی زیادی پیاده سازی شده است.

انوشه ادامه داد: تشکیل کمیته فنی ویژه برقی سازی در وزارت کشور و تدوین و تصویب مشخصات فنی ناوگان در شورای عالی ترافیک شهرهای کشور، پرداخت اعتباراتی بیش از ۳۶۰۰ میلیارد ریال به طرح های اتوبوس برقی در تهران و کرج برای احداث اولین خطوط پایلوت در کشور، تدوین مدل های مالی – اقتصادی – بهره برداری تاکسی برقی در کلانشهرهای کشور و ورود ناوگان نمونه به کشور برای بررسی، تست و انتخاب نمونه های نهایی ، انعقاد تفاهم نامه های تامین تسهیلات مالی با بانک شهر و صندوق کارآفرینی امید برای تاکسی برقی و بررسی و تدوین اولیه مدل های بهره برداری از خدمات موتورسیکلت برقی بر پایه سرمایه‌گذاری بخش خصوصی برخی از این اقدامات است.

وی با اشاره به نقش سازمان شهرداری‌ها و دهیاری های کشور در خرید تاکسی‌های برقی گفت: سازمان شهرداری‌ها به عنوان متولی اصلی برقی سازی خودرو حمل و نقل عمومی شهری، ضمن محوریت در اجرای طرح های این حوزه تحت نظر مقام عالی وزارت کشور، به‌ طور ویژه در حوزه تاکسی برقی علاوه بر انجام اقدامات صورت گرفته، شهرداری های کلانشهرها را ملزم به انتخاب خطوط ویژه برای بهره‌برداری از تاکسی برقی کرده است تا با ایجاد یک بستر مناسب اقتصادی، بهره برداری آن تسهیل شود.

وی در پاسخ به اینکه اعتبار مورد نیاز برای این‌کار از چه منبعی تأمین می‌شود؟ اظهار داشت: به طور خاص، به‌ دنبال جذب اعتباراتی از قبیل سرمایه‌گذاری بخش خصوصی، صندوق های تسهیلاتی وزارت صمت و سازمان محیط زیست، اعتبارات بودجه سنواتی سازمان شهرداری‌ها، اعتبارات بودجه سنواتی شهرداری‌ها و در صورت حل برخی مسائل، اعتبارات ماده ۱۲ قانون رفع موانع تولید رقابت‌پذیر( صرفه جویی سوخت ) هستیم.

معاون امور شهرداری‌های سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور درباره اولویت بندی کردن شهرها برای اجرای آن گفت: کلانشهرهای تهران، مشهد، کرج، اصفهان، تبریز و شیراز به‌ عنوان پایلوت انتخاب شده اند و بنابر عمر خودرو برقی، قراردادهای بهره‌برداری حداقل ۱۰ ساله خواهد بود.

انوشه اظهار داشت: در حال حاضر شهر تهران حدود ۷۰ هزار تاکسی دارد که در صورت تحقق طرح‌های برقی‌سازی، قابلیت بهره‌برداری از ۵۰ هزار تاکسی برقی در طولانی‌ مدت در پایتخت قابل تصور خواهد بود.