شروط حاج قاسم در مواجهه با اشرار مسلح

امیر عسکری کارگردان مستند «عیدوک» از آثار راه‌یافته به چهاردهمین جشنواره مردمی فیلم «عمار» در گفت‌وگو با پایگاه خبری هیچ یک _ درباره ای اثر توضیح داد: این مستند در واقع دو شخصیت اصلی دارد که یکی قهرمان و دیگری ضدقهرمان است. قهرمان روایت ما شهید حاج قاسم سلیمانی و ضدقهرمان ما هم عیدوک بامری است. عیدوک بامری، شخصیتی ناشناخته برای مردم کرمان نیست و اکثر مردم این منطقه، حداقل برای یک بار نام او را در زندگی شنیده‌اند. با این حال او کاراکتری منفی برای مردم است که هر گاه اسم او به میان می‌آید، حتما به‌دنبالش نام حاج قاسم مطرح می‌شود.

وی افزود: بزرگواری و لطف حاج قاسم درباره عیدوک از یک سو و خبط و خطاهای خود عیدوک از سوی دیگر، همواره موضوع صحبت درباره این کاراکتر بوده، به همین دلیل ناخودآگاه این دو نام به هم گره خورده است.

کارگردان مستند «عیدوک» با اشاره به ترسی که مردم آن منطقه از گروه اشرار داشته است، گفت: آن زمان به این دلیل که این گروه مسلح بودند و در منطقه ریشه دوانده بودند، مردم از آن‌ها هراس داشتند. آن‌ها در تمام سال‌های جنگ که نیروهای ما متمرکز بر جنوب و غرب کشور بود، قدرت خود را در این منطقه افزایش داده و حتی اقدام به خرید سلاح از خارج از مرزها کرده بودند. به دلیل همین ترس هم بود که نام این افراد در حافظه مردم مانده بود.

وی افزود: گروه اشرار همراه عیدوک دو دسته بودند، عده‌ای که عمدتا به دلیل فقر و مسائل مالی با او همراه شده بودند، تفنگ‌دار بودند. عده‌ای دیگر اما بزرگان و روسای گروه‌ها بودند و با هدف سود مالی با او همکاری می‌کردند. در این بین گروه دیگری هم بودند که ما در این مستند خیلی کم به آن‌ها پرداخته‌ایم و بیشتر در منطقه سیستان و بلوچستان حضور داشتند. این افراد انگیزه‌های سیاسی هم داشتند و گاهی حتی به دنبال جدایی قسمتی از خاک ایران هم بودند.

گروه اشرار همراه عیدوک دو دسته بودند، عده‌ای که عمدتا به دلیل فقر و مسائل مالی با او همراه شده بودند، تفنگ‌دار بودند. عده‌ای دیگر اما بزرگان و روسای گروه‌ها بودندعسکری در توضیح بیشتر درباره شخصیت محوری مستند «عیدوک» گفت: او از بچگی با پدرش در کوهستان‌ها زندگی می‌کرده و پدرش مدام در حال فرار بوده است. زمانی که پدر عیدوک کشته می‌شود، او راه پدرش را دنبال می‌کند. نکته مهم درباره این کاراکتر این است که عیدوک هیچ‌گاه برای دلخوشی آدم نمی‌کشت، بلکه معمولا در جریان درگیری‌ها، مرتکب قتل می‌شد.

وی افزود: در مواجهه با عیدوک، اولین اقدام حاج قاسم این است که به او وقت می‌دهد تا رضایت شاکیانش را جلب کند. او در مواجهه با همه اشرار دو شرط می‌گذاشت؛ یکی اینکه سلاح‌های خود را باید تحویل می‌دادند و دیگر اینکه همه فراریان طایفه خود را تسلیم می‌کردند. در یک بازه زمانی هم به آن‌ها فرصت گرفتن رضایت از خانواده مقتولان می‌داد. طبیعتا حاج قاسم نمی‌توانست حق‌الناس را ببخشد، کمااینکه خدا هم می‌گوید حق‌الناس در اختیار من نیست.

این مستندساز در پایان گفت: عیدوک کاراکتر باهوشی بود که منطقه محل استقرار خود را هم به‌خوبی می‌شناخت. به همین پشتوانه هم او سال‌ها توانسته بود از دست قانون فرار کند. عیدوک تصور می‌کرد، حاج قاسم هم مانند دیگران به دنبال کشتن اوست، اما واقعیت چیز دیگری بود. همان آدمی که سال‌ها در کوهستان فرار کرده بود، به راحتی می‌توانست توسط نیروهای حاج قاسم، هدف قرار بگیرد و کشته شود، اما هدف حاج قاسم این نبود و بیشتر در تلاش بود تا او را به زندگی‌اش بازگرداند. حاج قاسم نمی‌خواست با زدن عیدوک، شرایطی را فراهم بیاورد که فرد دیگری جایگزینش شود و همین مسیر را ادامه دهد. او می‌خواست پرونده این رفتارها به کل بسته شود. بعدها هم خیلی از این افراد به معنای واقعی تواب شدند و امروز زندگی معمولی خود را دارند.