دستیابی به دانش فنی تولید انواع محصولات با ارزش افزوده از بلوط

به گزارش گروه علم و آموزش پایگاه خبری هیچ یک _  از جهاد دانشگاهی، حامد صابریان مدیر گروه پژوهشی فرآوری پسماند و ضایعات کشاورزی واحد صنعتی اصفهان گفت: در سالیان گذشته درخت بلوط به عنوان «پادشاه درختان» شناخته می شد زیرا بلوط به عنوان یک محصول با ترکیبات مشابه غلات، نقش مهمی در احیای سلامت افراد گرسنه و مبتلا به سوء تغذیه بر عهده داشته است. میوه بلوط علاوه بر مواد مغذی ازقبیل نشاسته، پروتئین، چربی و فیبر، منبع خوبی از مواد معدنی و ترکیبات فعال زیستی با خاصیت آنتی‌اکسیدانی (آلفا و گاما توکوفرول، تانن، گالیک و الاجیک اسید) است که باعث فراسودمندی آن می‌شود؛ یعنی علاوه بر تأمین مواد غذایی، موجب ارتقای سلامتی مصرف‌کننده نیز می‌شود.

صابریان افزود: میوه درخت بلوط در صنایع دارویی به عنوان قابض و ضد اسهال کاربرد دارد. تحقیقات زیادی، تاثیر آنتی اکسیدانی ترکیبات بلوط (مخصوصا تانن) را گزارش کرده اند. بسیاری از گیاهان حاوی تانن هستند، اما تنها برخی از آن ها ارزش تجاری دارند. بلوط به عنوان یک محصول کم ارزش، به صورت تجاری برای استخراج تانن مورد استفاده قرار می گیرد.

وی ادامه داد: کاربرد تانن ها در صنایع دارویی به خاطر ویژگی قابض و ضد باکتریایی و ضد قارچی آن ها است. تانن استخراجی از بلوط کاربردهای متعدد ازقبیل تخمیر، چرم و دباغی، صنایع آرایشی و دارویی (کاهش کلسترول و تری گلیسیرید خون، آنتی اکسیدان در غذا و دارو، نگهدارنده طبیعی) دارد. علاوه بر این، تانن ها به عنوان عامل مستعد و مهمی برای جلوگیری از خوردگی فلزات و همچنین موثر در تصفیه آب شناخته شده اند.

صابریان گفت: ترکیبات تاننی عمدتاً در پوست و جفت بلوط وجود دارد. طی فرآوری اولیه، پوست و جفت بلوط جداسازی شده و برای استخراج ترکیبات تاننی و پلی فنولی استفاده می شوند. مغز بلوط نیز که سرشار از مواد مغذی (به خصوص نشاسته، روغن، فیبر و مواد معدنی) است، فرآوری شده و در دو شکل آرد تلخی زدایی شده و پرمیکس آرد بلوط ارائه می شود. پرمیکس آرد بلوط، در واقع آرد بلوط محتوی بهبود دهنده است تا در زمان کاربرد در نان، کیک و سایر محصولات نانوایی و شیرینی، شکل و بافت محصول نهایی را تغییر ندهد و فرمولاسیون را به هم نریزد.

مدیر گروه پژوهشی فرآوری پسماند و ضایعات کشاورزی جهاددانشگاهی واحد صنعتی اصفهان ادامه داد: در ایران جنگل های بلوط به طور گسترده در نواحی غرب، جنوب غرب، شمال و شمال غرب رشد کرده و بیشترین تعداد این درختان در دامنه رشته کوه های زاگرس و در غرب دیده می شود. ۴.۵ میلیون هکتار از ۵.۵ میلیون هکتار جنگل های زاگرس را درختان بلوط پوشانده است. هر درخت بلوط در سال های میوه دهی خود حداقل ۱۵ کیلوگرم میوه تولید می کند و باتوجه به بار ندادن برخی از درختان، میزان تولید سالیانه میوه بلوط در کشور حداقل حدود یک میلیون تن برآورد می شود که عدد قابل توجهی است.

وی ادامه داد: با توجه به ارزش تغذیه ای بلوط و میزان تولید قابل توجه آن در کشور از یک طرف و ضایع شدن عمده آن به علت صنعتی نشدن از طرف دیگر، فرآوری و تولید محصولات ارزشمند از این میوه تاریخی، اهمیت پیدا می کند. علاوه بر این، راه اندازی صنعت فرآوری بلوط و استفاده از ترکیبات آن در مواد غذایی و دارویی به ایجاد ارزش افزوده برای میوه بلوط و حفظ جنگ‎ل های بلوط (با تغییر اشتغال از قطع درختان و تولید ذغال به جمع آوری و فروش میوه بلوط و نگهداری از درختان جهت ثمردهی بیشتر) نیز منجر می شود. اگرچه نباید برداشت از جنگل ها بیش از حد باشد و اکوسیستم و زادآوری آنها را به خطر بیندازد.

صابریان عنوان کرد: با حمایت بنیاد ملی نخبگان، دانش فنی تولید انواع محصولات با ارزش افزوده از بلوط توسط گروه پژوهشی «فرآوری پسماند و ضایعات کشاورزی» جهاد دانشگاهی واحد صنعتی اصفهان کسب شده است و در حال حاضر، سه محصول آرد و پرمیکس آرد (با هدف کاربرد در صنایع نانوایی و کیک و شیرینی) و عصاره تاننی بلوط (با هدف کاربرد در صنایع غذایی، داروئی و چرم و غیره) در مقیاس آزمایشگاهی تولید شده است. همچنین مطالعات امکان سنجی آن انجام شده و FSآن برای ارائه به سرمایه گذار آماده است. در صورت تمایل سرمایه گذار، قبل از مرحله تجاری سازی، امکان تولید محصولات مذکور در مقیاس نیمه صنعتی نیز وجود دارد.

وی در پایان گفت: علاقمندان به سرمایه گذاری یا مشارکت در تجاری سازی این طرح می توانند برای کسب اطلاعات بیشتر با شماره تماس ۰۳۱۳۳۹۱۲۸۱۸ تماس بگیرند.