چه زمانی باید تاری دید را جدی گرفت؟

گروه هیج یک  زندگی – تاری ناگهانی دید ممکن است هشداری درمورد مشکلی جدی در سلامتی باشد. مداخله درمانی به‌موقع می‌تواند بهترین نتیجه را داشته باشد.

علائم هشداردهنده زیر نشان می‌دهند باید تاری دید را جدی بگیرید؛ بنابراین اگر هر یک از این علائم را دارید زودتر به اورژانس مراجعه کنید:

. تغییر بی‌دلیل و ناگهانی در بینایی (مثلاً تاری دید)

. درد چشم

. آسیب چشم

. علائم سکته مغزی مثل افتادگی صورت، ضعف و بی‌حسی در یک طرف بدن یا مشکل در تکلم

. اختلالی در بینایی، خصوصاً اگر فقط در یکی از چشم‌ها باشد

. ازدست‌دادن یک قسمتی از میدان دید

. تاری دید ناگهانی در اثر سیستم ایمنی ضعیف ناشی از عوارضی مانند HIV یا شیمی‌درمانی

آیا سکته مغزی می‌تواند بر بینایی اثر بگذارد؟

بله، تقریباً ۶۵ درصد از افرادی که از سکته مغزی نجات پیدا می‌کنند دچار مشکلات بینایی می‌شوند.

سکته مغزی می‌تواند چهار نوع نقص در بینایی ایجاد کند:

. ازدست‌دادن میدان دید

. مشکلات حرکت چشم (آسیب به عصب‌ها و عضلات چشم بر تمرکز و حرکت اثر می‌گذارد)

. مشکلات پردازش بینایی (زمانی که سیگنال‌دهی عصبی یک طرف از بدن دچار اختلال می‌شود)

. سایر نقص‌های بعد از سکته مغزی مثل تاری دید، دوبینی، کاهش بینایی و حساسیت به نور

چگونگی اثر سکته مغزی بر بینایی بستگی به چند فاکتور دارد:

. شدت سکته مغزی

. مدت‌زمان سپری شده بعد از سکته تا شروع درمان

. کدام قسمت از مغز دچار سکته شده است

شایع‌ترین مشکلات بینایی مرتبط با سکته مغزی شامل موارد زیر می‌شوند:

محل وقوع سکته مغزی در مغز، تعیین‌کننده نوع آسیب به بینایی است. آسیب به سمت راست مغز باعث تغییراتی در بینایی چشم چپ و آسیب به سمت چپ مغز باعث تغییراتی در بینایی چشم راست می‌شود.

متداول‌ترین مشکلات بینایی مرتبط با سکته مغزی شامل موارد زیر می‌شوند:

نقص در میدان دید

میدان دید تمام چیزی است که می‌توانید ببینید، از جمله مستقیم (دید مرکزی) و طرفین (دید محیطی).

نقص در میدان دید؛ یعنی ازدست‌رفتن بخشی از میدان دید که اگر ناشی از سکته مغزی باشد شامل موارد زیر می‌شود:

. همونیموس همی آنوپی: ازدست‌رفتن دید محیطی که می‌تواند در قسمت چپ یا راست میدان دید باشد.

. کوادرانتانوپیا همنام: از دست دادن بینایی که در یک‌چهارم بالا یا پایین میدان دید رخ می‌دهد.

. اسکوتوما: نقطه کوری که در هر قسمت از میدان دید می‌تواند رخ بدهد.

تاری دید ناگهانی

آیا تاری دید در یک چشم علامت سکته مغزی است؟ بله، سکته مغزی درصورتی‌که در قسمتی از مغز اتفاق بیفتد که مسئول بینایی است می‌تواند باعث تاری دید ناگهانی در یک یا هر دو چشم شود.

حمله ایسکمی گذرا (TIA) نیز می‌تواند باعث تاری دید بشود.

دوبینی (دیپلوپیا)

وقتی عضلات چشم بعد از سکته مغزی ضعیف می‌شوند، قادر به هماهنگی با هم نیستند، بنابراین حالت دوبینی ایجاد می‌کنند که به آن دیپلوپیا می‌گویند. دوبینی بعد از سکته مغزی می‌تواند تمام مدت وجود داشته باشد یا فقط وقتی با زاویه یا جهت بخصوصی نگاه می‌کنید ظاهر شود.

دیپلوپیا می‌تواند به‌جای اینکه دوبینی کاملاً واضحی ایجاد کند بیشتر باعث تاری دید بشود؛ دو تصویر روی‌هم می‌افتند و تار دیده می‌شوند.

غفلت فضایی

غفلت فضایی (Spatial inattention) زمانی است که چیزهایی را که در سمت آسیب‌دیده مغز در اثر سکته هستند نمی‌بیند و متوجه آنها نمی‌شود. این مشکل مربوط به خود بینایی نیست، بلکه نتیجه آسیب به قسمت‌هایی از مغز است که دیدن را دریافت و تفسیر می‌کنند.

اختلالات حرکتی چشم

اختلالات حرکتی چشم می‌توانند زمانی رخ بدهند که عصب‌ها و عضلاتی که اجازه می‌دهند چشم حرکت کند به دلیل سکته مغزی آسیب می‌بینند. مثلاً:

. حرکت سریع چشم (نیستاگموس)

. انحراف چشم (استرابیسم)

. اختلال مربوط به عصب حرکتی چشم

. دوبینی (دیپلوپیا)

دریافت دید از عمق، تعادل، هماهنگی و بینایی کلی همگی می‌توانند تحت‌تأثیر این اتفاق‌ها قرار بگیرند.

خشکی چشم و حساسیت به نور

بعضی از افرادی که از سکته مغزی جان سالم به در می‌برند، دچار مشکلاتی در پلک‌زدن می‌شوند یا نمی‌توانند چشم‌ها را کاملاً ببندند. وقتی چنین اتفاقی می‌افتد، چشم‌ها رطوبت طبیعی خود را از دست می‌دهند و خشک می‌شوند که باعث تحریک و خارش و تاری دید و حساسیت به نور خواهد شد.

ازدست‌دادن بینایی

سکته مغزی می‌تواند باعث ازدست‌رفتن بینایی در یک چشم شود و به‌ندرت این اتفاق در هر دو چشم می‌افتد. ازدست‌دادن کامل بینایی در یک چشم، ناشی از انسدادی در شریان شبکیه است.

اگر هر یک از این علامت‌های هشداردهنده را همراه با دیگر علائم سکته مغزی داشتید، مثلاً ضعف و سستی ناگهانی یا بی‌حسی در یک سمت بدن، سردرد بسیار شدید و مشکل در حرف‌زدن یا راه‌رفتن، فوراً با اورژانس تماس بگیرید.

چه قسمت‌هایی از پردازش بینایی در مغز تحت‌تأثیر سکته مغزی قرار می‌گیرند؟

. لوب پس‌سری که مرکز اصلی بینایی در مغز است. هر چند همه نواحی مغز در پردازش اطلاعات بینایی دخیل‌اند اما این قسمتی است که بیشترین ربط را به بینایی دارد.

. ساقه مغز که در پایین مغز قرار دارد. این قسمت حرکات چشم، تعادل و ثبات و توانایی تشخیص اشیا را کنترل می‌کند.

نقص بینایی بعد از سکته مغزی چگونه تشخیص داده می‌شود؟

پزشک بیمار را به متخصص چشم ارجاع می‌دهد تا از جهت مشکلات بینایی بعد از سکته مغزی بررسی انجام شود.

بسته به ریشه علت مشکل پیش‌آمده، بیمار به متخصص‌های زیر ارجاع داده می‌شود:

. افتالمولوژیست و اپتومتریست متخصص‌هایی هستند که اختلالات چشم را درمان می‌کنند.

. نورولوژیست عوارض مربوط به سکته مغزی، آسیب‌های مغزی و اختلالات مغز را درمان می‌کند. این متخصص بر تغییراتی در مغز ناشی از سکته مغزی و اثر آن بر بینایی تمرکز می‌کند.

. نوروافتالمولوژیست و نورواپتومتریست متخصص‌هایی هستند که علائم بینایی ناشی از ایجاد تغییراتی در مغز را بررسی می‌کنند.

آیا علائم بینایی بعد از سکته مغزی ممکن است بهتر شوند؟

بیشتر افرادی که بعد از سکته مغزی دچار مشکلی در بینایی می‌شوند، به طور کامل بهبود پیدا نمی‌کنند. اما طی یکی دو ماه اول، تا حدودی امکان ریکاوری وجود دارد. عینک یا لنزهای تماسی نمی‌توانند مشکل بینایی ناشی از سکته مغزی را برطرف کنند.

 مطالعه‌ای نشان می‌دهد بیماران سکته مغزی ممکن است برخی از قابلیت‌های بینایی را با اقدام درمانی فوری بعد از سکته مغزی حفظ کنند، اما این توانایی‌ها کاهش می‌یابد و پس از ۶ ماه از بین می‌رود. در واقع مداخلات آموزشی اولیه بینایی به‌جای مداخلات تاخیری پس از شش ماه، کلید بازیابی از دست دادن بینایی است.