کاری که رژیم مدیترانه‌ای با روده می‌کند

رضا ملک‌زاده رئیس انجمن متخصصین گوارش و کبد ایران با اعلام بروز سالانه ۱۲ هزار مورد جدید سرطان روده بزرگ در کشور، نسبت به ادامه روند افزایشی این بیماری در ایران هشدار داده است.به گفته وی، سالانه حداقل ۵ هزار مرگ ناشی از سرطان روده بزرگ در ایران رخ می‌دهد.این در حالی است که علاوه بر عواملی مثل وراثت و ژنتیک، رژیم غذایی ناسالم (رژیم‌های کم کلسیم، کم شیر و کم فیبر، مصرف زیاد گوشت قرمز و فرآوری شده، غذاهای آماده یا فست‌فود، مصرف زیاد غذاهای نمک خورده و کباب شده با زغال، مصرف کم سبزیجات و میوه‌های تازه)، پرخوری، کم تحرکی، چاقی، کبد چرب غیرالکلی و دیابت، از جمله عوامل خطر بروز سرطان روده بزرگ است.

امروزه به دلیل آمار بالای ابتلا به سرطان روده پیشگیری از بروز این بیماری و همچنین تلاش برای بهبود سلامت روده و کاهش وزن در میان جمعیت میانسال ایرانی اهمیتی دو چندان پیدا کرده است. این مساله به دلیل افزایش موارد مرگ و میر به دلیل مصرف غذاهای ناسالم در سراسر دنیا نیز اهمیت پیدا کرده است.

نتایج یک مطالعه جدید در آمریکا اثرات ترکیب یک رژیم غذایی مدیترانه‌ای با ورزش و چگونگی تاثیر آن بر میکروبیوم روده را بررسی کرده است. یافته‌ها، تغییرات میکروبیوتای روده را در شرکت‌کنندگانی که از رژیم مدیترانه‌ای پیروی می‌کردند و در یک برنامه ورزشی شرکت می‌کردند، در مقایسه با افرادی که رژیم مدیترانه‌ای را به تنهایی می‌خوردند، نشان می‌داد. نتایج این تحقیق نشان داد افرادی که در گروه رژیم غذایی و ورزش قرار داشتند، وزن بیشتری از دست داده بوند. یک رژیم غذایی با کیفیت بالا و ورزش منظم به نفع سلامت کلی شناخته شده است. کارشناسان می گویند رژیم غذایی کلید کاهش وزن است، در حالی که ورزش برای سلامت قلب و عروق و دستگاه گوارش وهمچنین ارتقای قدرت بدنی مفید است.

دکتر جوردی سالاس سالوادو، استاد گروه بیوشیمی، دانشگاه کاتلفونیای جنوبی و محقق ارشد این مطالعه گفت: در این تحقیق ضمن بررسی‌های انجام گرفته مشاهده شده که رژیم غذایی همراه با فعالیت بدنی با افزایش تعداد باکتری‌های تولیدکننده بوتیرات و کاهش تعداد گونه‌های مضر، تأثیرات مفیدی بر ترکیب میکروبیوتای روده داشته است.

چرا رژیم مدیترانه‌ای؟
یک متخصص تغذیه نیز رژیم غذایی مدیترانه‌ای و ورزش را در بهبود سلامت روده مؤثر دانست.
دکتر خدیجه رحمانی، استاد تغذیه دانشگاه شهید بهشتی درباره این رژیم غذایی می‌گوید: در رژیم مدیترانه‌ای بیشتر تاکید بر سبزیجات و میوه‌هاو حبوبات است، فست فود در این نوع رژیم غذایی جایگاهی ندارد، روغن به کار رفته در رژیم مدیترانه‌ای گیاهی است و از یک الگوی غذایی سالم پیروی می‌کند. روی همین اصل تاکید بیشتر بر تبعیت از رژیم‌های غذایی مدیترانه‌ای است. منابع گوشتی این رژیم دریایی است که نسبت به گوشت قرمز سالم تر هستند. سبزیجات و میوه هم جزو ثابت این رژیم غذایی است.

تاثیر در بهبود وضعیت روده
این متخصص تغذیه درباره تاثیر رژیم غذایی مدیترانه‌ای بر بهبود وضعیت روده نیز گفت: امروزه طبق آخرین توصیه‌های تغذیه‌ای، یک دوم یا نصف بشقاب غذایی باید از سبزی‌ها و میوه‌ها پر شده باشد. علاوه بر اهمیت منابع معدنی و ویتامینی، رنگدانه‌های طبیعی که در سبزیجات و میوه‌ها وجود دارد به عنوان بهترین آنتی اکسیدان عمل می‌کنند که در کنترل بیماری‌ها نقش بسیار مهمی را به عهده دارد. این آنتی‌اکسیدان‌ها رادیکال‌های آزادی که باعث بروز سرطان در بدن می‌شوند را از بین می‌برند. از همه این‌ها مهمتر روغن مورد استفاده در طبخ غذاهای مدیترانه‌ای است. در این نوع تغذیه بیشتر تاکید بر روغن زیتون و روغن گیاهی است که در بهبود سلامت عمومی مؤثر هستند.

پیشگیری از چاقی و بیماری‌های متابولیکی
دکتر رحمانی درباره تاثیر رژیم مدیترانه‌ای بر کاهش وزن نیز گفت: در این رژیم غذایی بیشتر از منابع گوشت دریایی استفاده می‌شود. چربی‌های این منابع از نوع مفید هستند که بدن قادر به ساختن آن‌ها نیست و باید از طریق رژیم غذایی وارد بدن شوند مانند امگا ۳ که در ماهی‌های چرب وجود دارد. اما منابع آن گوشت قرمز حتی اگر ظاهرا گوشت کاملا بدون چربی نیز باشد، حاوی ۴ درصد چربی هستند.

وی تاکید کرد: چربی موجود در گوشت‌های قرمز از نوع اشباع هستند که مورد نیاز بدن نیستند و حتی برای بدن هم مضر هستند. رژیم‌های مدیترانه‌ای همچنین ید مورد نیاز بدن را نیز تامین می‌کنند و نیازی به تامین ید از منابع سنتتیک نیست. احتمال بروز بیماری‌های متابولیک در افرادی که از رژیم‌های مدیترانه‌ای تبعیت می‌کنند کمتر است، چرا که منابع گوشتی این رژیم غذایی دارای چربی‌ها مفید هستند. اما چربی مضر گوشت قرمز در بدن ذخیره شده و باعث چاقی می‌شود. این چربی‌های مضر حتی زمینه بروز بیماری‌های متابولیک و انواع سرطان‌ها را در افراد ایجاد می‌کنند.