لوسمی حاد میلوژن؛ علائم، علل، تشخیص و درمان
لوسمی حاد میلوژن (AML) یک سرطان خون است که در آن سلولهای خونی غیرطبیعی در مغز استخوان رشد میکنند. مغز استخوان بافت نرم و اسفنجی داخل استخوانها است که در آن سلولهای خونی ساخته میشوند. کلمه “حاد” در AML نشاندهنده پیشرفت سریع بیماری است. این بدان معناست که سلولهای سرطانی سریعتر از سلولهای خونی سالم رشد میکنند و میتوانند به سرعت در مغز استخوان و سایر قسمتهای بدن گسترش پیدا کنند.
لوسمی میلوژن (my-uh-LOHJ-uh-nus) نامیده میشود زیرا سلولهای سرطانی آن از گروهی از گلبولهای سفید خون به نام سلولهای میلوئیدی (my-uh-LOY-i-deez) شروع میشوند. سلولهای میلوئیدی به طور معمول به انواع مختلف سلولهای خونی بالغ مانند گلبولهای قرمز، گلبولهای سفید و پلاکتها تبدیل میشوند.
لوسمی میلوژن حاد با نامهای لوسمی میلوئیدی حاد، لوسمی میلوبلاستیک حاد، لوسمی گرانولوسیتی حاد و لوسمی غیرلنفوسیتی حاد نیز شناخته میشود.
علائم لوسمی حاد میلوژن
علائم و نشانه های عمومی مراحل اولیه لوسمی میلوژن حاد ممکن است شبیه آنفولانزا یا سایر بیماری های رایج باشد. علائم و نشانه های لوسمی میلوژن حاد عبارتند از:
• تب
• درد استخوان
• بی حالی و خستگی
• تنگی نفس
• پوست رنگپریده
• عفونت های مکرر
• کبودی آسان
• خونریزی غیرمعمول، مانند خونریزی مکرر بینی و خونریزی از لثه
علل لوسمی میلوژن حاد
لوسمی حاد میلوژن (AML) زمانی اتفاق میافتد که سلولهای خونی در مغز استخوان به طور غیرطبیعی رشد میکنند. این سلولها به سلولهای سرطانی تبدیل میشوند و به سرعت تکثیر میشوند. سلولهای سالم بدن ما حاوی دستورالعملهایی هستند که به آنها میگویند چگونه رشد کنند و چه زمانی بمیرند. این دستورالعملها در DNA سلولها ذخیره شدهاند. در AML، جهشهایی در DNA سلولهای مغز استخوان ایجاد میشود. این جهشها به سلولهای سرطانی میگویند که به رشد و تکثیر خود ادامه دهند. این سلولهای سرطانی میتوانند به سایر قسمتهای بدن گسترش پیدا کنند و باعث آسیب شوند.
وقتی این اتفاق می افتد، تولید سلول های خونی از کنترل خارج می شود. مغز استخوان سلول های نابالغی تولید می کند که به گلبول های سفید لوسمیک به نام میلوبلاست تبدیل می شوند. این سلولهای غیرطبیعی قادر به عملکرد صحیح نیستند و میتوانند سلولهای سالم را ساخته و از بین ببرند. مشخص نیست که چه چیزی باعث جهش های DNA می شود که منجر به سرطان خون می شود، اما پزشکان عواملی را شناسایی کرده اند که این خطر را افزایش می دهد.
عوامل خطر ابتلا به لوسمی میلوژن حاد
عواملی که ممکن است خطر ابتلا به لوسمی میلوژن حاد (AML) را افزایش دهند عبارتند از:
• افزایش سن: خطر ابتلا به لوسمی میلوژن حاد با افزایش سن افزایش می یابد. لوسمی میلوژن حاد در بزرگسالان 65 سال و بالاتر شایع است.
• جنسیت: مردان بیشتر از زنان در معرض ابتلا به لوسمی میلوژن حاد هستند.
• درمان سرطان قبلی: افرادی که انواع خاصی از شیمی درمانی و پرتودرمانی را انجام داده اند ممکن است در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به AML باشند.
• قرار گرفتن در معرض تشعشع: افرادی که در معرض سطوح بسیار بالایی از تشعشعات قرار دارند، مانند بازماندگان یک حادثه راکتور هسته ای، خطر ابتلا به AML را افزایش می دهند.
• قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی خطرناک: قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی خاص، مانند بنزن، با خطر بیشتر AML مرتبط است .
• سیگار کشیدن : AML با دود سیگار که حاوی بنزن و سایر مواد شیمیایی شناخته شده سرطان زا است مرتبط است.
• سایر اختلالات خونی : افرادی که اختلالات خونی دیگری مانند میلودیسپلازی، میلوفیبروز، پلی سیتمی ورا یا ترومبوسیتمی داشته اند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به AML هستند.
• اختلالات ژنتیکی : برخی از اختلالات ژنتیکی، مانند سندرم داون، با افزایش خطر ابتلا به AML مرتبط هستند.
بسیاری از افراد مبتلا به AML هیچ عامل خطر شناخته شده ای ندارند و بسیاری از افرادی که دارای عوامل خطر هستند هرگز به سرطان مبتلا نمی شوند.
تشخیص لوسمی میلوژن حاد
اگر علائم یا نشانههای لوسمی میلوژن حاد را دارید، پزشک ممکن است انجام آزمایشهای تشخیصی از جمله:
• آزمایشات خون : اکثر افراد مبتلا به لوسمی میلوژن حاد دارای تعداد زیادی گلبول سفید، گلبول های قرمز و پلاکت کافی نیستند. اما گاهی اوقات سطح گلبول های سفید خون می تواند بسیار پایین باشد. وجود سلولهای بلاست – سلولهای نابالغ که معمولاً در مغز استخوان یافت میشوند اما در خون گردش نمیکنند – یکی دیگر از شاخصهای لوسمی میلوژن حاد است.
• آزمایش مغز استخوان: آزمایش خون می تواند لوسمی را نشان دهد، اما معمولاً برای تأیید تشخیص، آزمایش مغز استخوان انجام می شود.
• بیوپسی مغز استخوان: از یک سوزن برای برداشتن نمونه ای از مغز استخوان استفاده می شود. معمولاً نمونه از استخوان لگن شما گرفته می شود. نمونه برای آزمایش به آزمایشگاه فرستاده می شود.
• پونکسیون کمری (تپ ستون فقرات): در شرایط خاص، ممکن است لازم باشد مقداری از مایع اطراف نخاع خود را برای بررسی سلول های سرطان خون خارج کنید. پزشک شما می تواند این مایع را با وارد کردن یک سوزن کوچک در کانال نخاعی در قسمت پایین کمر شما جمع آوری کند.
• آزمایش سلول های سرطانی در آزمایشگاه: در آزمایشگاه، پزشکان سلول های لوسمی شما را آزمایش می کنند تا بهتر بفهمند کدام جهش ژنی وجود دارد. این می تواند به تعیین پیش آگهی شما و راهنمایی درمان شما کمک کند.
اگر پزشک شما مشکوک به سرطان خون باشد، ممکن است به پزشک متخصص سرطان خون (هماتولوژیست یا انکولوژیست پزشکی) ارجاع داده شوید.
تعیین نوع فرعی AML شما
اگر پزشک تشخیص دهد که شما مبتلا به AML هستید ، ممکن است برای تعیین وسعت سرطان و طبقه بندی آن به یک زیرگروه خاص AML نیاز به آزمایشات بیشتری داشته باشید.
نوع فرعی AML شما بر اساس نحوه ظاهر شدن سلول های شما هنگام بررسی زیر میکروسکوپ است. همچنین ممکن است از آزمایش های آزمایشگاهی ویژه برای شناسایی ویژگی های خاص سلول های شما استفاده شود.
نوع فرعی AML شما به تعیین اینکه کدام درمان ممکن است برای شما بهترین باشد کمک می کند. پزشکان در حال مطالعه چگونگی تاثیر انواع مختلف درمان سرطان بر افراد مبتلا به انواع مختلف AML هستند.
راههای درمان لوسمی میلوژن حاد
درمان لوسمی میلوژن حاد به عوامل مختلفی از جمله نوع فرعی بیماری، سن، سلامت کلی و ترجیحات شما بستگی دارد. به طور کلی، درمان به دو مرحله تقسیم می شود:
• درمان القایی : هدف از مرحله اول درمان لوسمی حاد میلوژن (AML)، از بین بردن سلولهای سرطانی در خون و مغز استخوان است. این مرحله به نام القای بهبودی شناخته میشود. القای بهبودی معمولاً تمام سلولهای سرطانی را از بین نمیبرد، بنابراین برای جلوگیری از بازگشت بیماری، به درمان بیشتری نیاز است.
• درمان تحکیم: پس از اینکه مرحله اول درمان لوسمی حاد میلوژن (AML) انجام شد، مرحله دوم درمان آغاز میشود. این مرحله به نام درمان پس از بهبودی یا درمان نگهدارنده شناخته میشود. هدف از درمان پس از بهبودی، از بین بردن سلولهای سرطانی باقیمانده در بدن است. این سلولها ممکن است پس از القای بهبودی باقی مانده باشند. درمان پس از بهبودی معمولاً شامل یک دوره شیمی درمانی طولانیمدت است که برای کاهش خطر عود بیماری بسیار مهم است.
درمان های مورد استفاده در این مراحل عبارتند از:
• شیمی درمانی : شیمی درمانی یکی از اصلیترین روشهای درمان لوسمی حاد میلوژن (AML) است. شیمی درمانی از مواد شیمیایی برای از بین بردن سلولهای سرطانی در خون و مغز استخوان استفاده میکند. شیمی درمانی میتواند به صورت خوراکی، تزریقی یا داخل وریدی انجام شود. داروهای شیمی درمانی معمولاً به صورت دورهای تجویز میشوند، به این معنی که بیمار چند روز دارو مصرف میکند و سپس چند روز استراحت میکند.
افراد مبتلا به لوسمی حاد میلوژن (AML) معمولاً در طول درمانهای شیمی درمانی در بیمارستان میمانند. این به این دلیل است که داروهای شیمی درمانی میتوانند سلولهای خونی طبیعی را نیز از بین ببرند. سلولهای خونی طبیعی برای سلامتی ضروری هستند و از بدن در برابر عفونتها محافظت میکنند. اگر سیکل اول شیمی درمانی باعث بهبودی نشود، میتوان آن را تکرار کرد.
• درمان هدفمند : درمانهای دارویی هدفمند، بر روی ناهنجاریهای خاصی در سلولهای سرطانی تمرکز میکنند. این ناهنجاریها، باعث رشد و تکثیر سریع سلولهای سرطانی میشوند. درمانهای دارویی هدفمند، با مسدود کردن این ناهنجاریها، میتوانند باعث مرگ سلولهای سرطانی شوند. برای اینکه مشخص شود آیا درمان هدفمند برای شما مفید است، سلولهای لوسمی شما آزمایش میشوند. این آزمایشات، به پزشک کمک میکنند تا ببیند آیا ناهنجاریهایی در سلولهای لوسمی شما وجود دارد که بتوان با درمان هدفمند به آنها حمله کرد.درمان هدفمند را میتوان به تنهایی یا در ترکیب با شیمی درمانی استفاده کرد. درمان هدفمند به تنهایی، معمولاً برای درمانهای القایی یا تحکیم استفاده میشود.
• پیوند مغز استخوان: پیوند مغز استخوان، که پیوند سلول های بنیادی نیز نامیده می شود، ممکن است برای درمان تحکیم استفاده شود. پیوند مغز استخوان با جایگزینی مغز استخوان ناسالم با سلولهای بنیادی بدون سرطان خون که مغز استخوان سالم را بازسازی میکنند، به بازسازی سلولهای بنیادی سالم کمک میکند.
قبل از پیوند مغز استخوان، دوزهای بسیار بالایی از شیمی درمانی یا پرتودرمانی دریافت می کنید تا مغز استخوان مولد لوسمی را از بین ببرید. سپس تزریق سلول های بنیادی را از یک اهدا کننده سازگار (پیوند آلوژنیک) دریافت می کنید. همچنین اگر قبلاً در حال بهبودی بوده اید و سلول های بنیادی سالم خود را برداشته و برای پیوند آینده ذخیره کرده اید، می توانید سلول های بنیادی خود را (پیوند اتولوگ) دریافت کنید.
طب جایگزین
هیچ درمان جایگزینی برای درمان لوسمی میلوژن حاد مفید یافت نشده است. اما برخی از درمانهای مکمل و جایگزین ممکن است علائمی را که به دلیل سرطان یا درمان سرطان تجربه میکنید کاهش دهند. درمان های جایگزین که ممکن است به تسکین علائم کمک کند عبارتند از:
• طب سوزنی
• ورزش
• ماساژ
• مراقبه
• فعالیت های آرامش بخش، از جمله یوگا و تای چی
سوالات متداول درباره لوسمی حاد میلوژن
1. آیا لوسمی حاد میلوژن یک بیماری ارثی است؟
در برخی موارد، لوسمی حاد میلوژن میتواند ارثی باشد. اگر یکی از اعضای خانواده شما مبتلا به لوسمی حاد میلوژن باشد، خطر ابتلای شما به این بیماری کمی بیشتر است.
2. آیا لوسمی حاد میلوژن قابل پیشگیری است؟
هیچ روش قطعی برای پیشگیری از لوسمی حاد میلوژن وجود ندارد. با این حال، برخی از عوامل خطر، مانند قرار گرفتن در معرض اشعه، برخی مواد شیمیایی و برخی بیماریهای ژنتیکی، میتوانند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهند.
3. آیا لوسمی حاد میلوژن کشنده است؟
لوسمی حاد میلوژن یک بیماری جدی است، اما با درمان مناسب، بسیاری از افراد مبتلا به این بیماری میتوانند بهبود یابند.
4. مدت زمان درمان لوسمی حاد میلوژن چقدر است؟
مدت زمان درمان لوسمی حاد میلوژن به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله نوع AML، میزان پیشرفت بیماری و سن و سلامت عمومی بیمار. در برخی موارد، درمان ممکن است چند ماه یا حتی چند سال طول بکشد.
5. آیا پیوند مغز استخوان تنها راه درمان لوسمی حاد میلوژن است؟
خیر، پیوند مغز استخوان تنها راه درمان لوسمی حاد میلوژن نیست. شیمی درمانی و پرتودرمانی نیز میتوانند در درمان این بیماری موثر باشند.
6. آیا عوارض جانبی درمان لوسمی حاد میلوژن جدی است؟
بله، درمان لوسمی حاد میلوژن میتواند عوارض جانبی جدی ایجاد کند. شایعترین عوارض جانبی شیمی درمانی عبارتند از:
– حالت تهوع و استفراغ
– ریزش مو
– عفونت
– خستگی
– آسیب به اندامها
عوارض جانبی پرتودرمانی نیز عبارتند از:
– خستگی
– ریزش مو
– خشکی پوست
– آسیب به اندامهای داخلی
پزشک شما میتواند در مورد خطرات و عوارض جانبی درمان با شما صحبت کند و اقداماتی را برای کاهش این عوارض انجام دهد.
7. آیا بیماران مبتلا به لوسمی حاد میلوژن میتوانند زندگی عادی داشته باشند؟
بله، بیماران مبتلا به لوسمی حاد میلوژن میتوانند زندگی عادی داشته باشند. با درمان مناسب، بسیاری از افراد مبتلا به این بیماری میتوانند به فعالیتهای روزمره خود، مانند کار، تحصیل و خانواده، بازگردند.
8. چه کارهایی میتوانم برای حمایت از بیماران مبتلا به لوسمی حاد میلوژن انجام دهم؟
شما میتوانید با حمایتهای عاطفی و عملی از بیماران مبتلا به لوسمی حاد میلوژن، به آنها کمک کنید. در اینجا چند راه برای حمایت از این بیماران آورده شده است:
– با آنها در مورد بیماریشان صحبت کنید.
– به آنها گوش دهید و از آنها حمایت کنید.
– به آنها کمک کنید تا کارهای روزمره خود را انجام دهند.
– از آنها در برابر عفونت محافظت کنید.
– به آنها در مورد منابع حمایتی موجود کمک کنید.
با حمایت از بیماران مبتلا به لوسمی حاد میلوژن، میتوانید به آنها کمک کنید تا در این مسیر دشوار، قوی و مصمم بمانند.
توصیه پایانی درباره لوسمی حاد میلوژن
لوسمی حاد میلوژن یک بیماری جدی است که میتواند عواقب وخیمی داشته باشد. با این حال، با درمان مناسب، بسیاری از افراد مبتلا به این بیماری میتوانند بهبود یابند. اگر شما یا یکی از عزیزانتان علائم لوسمی حاد میلوژن را دارید، مهم است که فوراً به پزشک مراجعه کنید. تشخیص و درمان زودهنگام میتواند شانس بهبودی را افزایش دهد.