افشاگری یک کنشگر حق اینترنت
پس از اعمال فیلترینگ بسیاری از کسب و کارها و مشاغل به مشکل برخورد کردند. اینکه اکثر افراد جامعه مجبور شدند از فیلترشکن‌ها استفاده کنند را نمی‌توان نادیده گرفت. اگرچه سخت و دشوار بود اما به هر نحوی که امکان داشت کاربران سعی داشتند با استفاده از وی‌پی‌ان‌ها اختلالات بوجود آمده در سیستم ارتباطات روزمره خود را رفع کنند.
هیچ یک:باشیم که حجم بسته‌های اینترنتی از سوی اپراتورها و … کاهش یافته است. اما واقعا این اختلال گسترده در دسترسی به اینترنت چطور بوجود آمده و چه دلیلی دارد؟
در گفتوگویی که با حامد بیدی مدیرعامل کارزار و کنشگر حق اینترنت صورت گرفت، او با اشاره به این موضوع که تغییر جدیدی در بسته‌های اینترنتی به‌وجود نیامده است، گفت:« عمده تجربه کاربران از اینترنت با استفاده از وی‌پی‌ان است. زمانی که در اینترنت و ترافیک بین‌المللی برای از کار انداختن وی‌پی‌ان‌ها اختلال ایجاد می‌شود، کاربران احساس می‌کنند که سرعت اینترنت کاهش یافته است. در شبکه داخلی یعنی شبکه ملی اطلاعات گزارشی جدیدی از کاهش سرعت اینترنت وجود ندارد اما با توجه به اینکه اینترنت همان شبکه‌ای است که افراد به وسیله وی‌پی‌ان در آن حضور پیدا می‌کنند، بنابراین احساس کاربران احساس درستی است.»
در هر زمینه‌ای که پیشرفت نداشته‌ایم، در عوض فیلترینگ ما در دنیا کم نظیر است!
او با بیان اینکه ساختار فیلترینگ در ایران هم از ابزار و روش‌های چینی بهره‌مند می‌شود و هم از ابزارها و روش‌های روسی، گفت:« ممکن است این ابزار و روش‌ها در لایه نرم‌افزار یا سخت‌افزار باشد، در الگوریتم‌ها باشد و یا در لایه‌های مختلف باشد. شرکت‌های پیمانکار فیلترینگ در ایران که شناخته شده هم هستند از این ابزارها و الگوریتم‌ها و به طور کلی زیرساخت‌ها استفاده می‌کنند. علاوه بر آن خود شرکت‌ها، این زیرساخت‌ها را توسعه داده‌اند و ما در مواردی با روش‌هایی مواجه هستیم که حتی از آن‌چه که در خود این کشورها استفاده می‌شود، پیشرفته‌تر است و حداقل می‌توانیم بگوییم با روش آن‌ها متفاوت است.»
بیدی ادامه داد:« در صنعت فیلترینگ شرکت‌های پیمانکار توانسته‌اند قدم رو به‌جلو بگذارند. در هر زمینه‌ای که پیشرفت نداشته‌ایم، به‌نظر می‌رسد فیلترینگ ما در دنیا کم نظیر است.»
انتظار بهبود اینترنت را داشته باشیم؟
او در پاسخ به این پرسش که آیا نباید انتظار بهبود اوضاع اینترنت را با توجه به پیشرفت فناوری در این حوزه داشته باشیم، گفت:« این پیشرفت‌ها جهت فیلترینگ اتفاق افتاده و نه در جهت اینترنت آزاد. درواقع در نوع فیلتر کردن پیشرفت به‌وجود آمده است، با این حال، به واسطه حجم بالای فیلترینگ در ایران که در جهان هم بی‌نظیر است، یکی از اتفاقاتی که می‌افتد این است که سخت‌افزارهای فیلترینگ در پردازش این حجم از داده برای فیلترینگ و از کار انداختن وی‌پی‌ان‌ها به مشکل می‌خورند.»
او با اشاره به اینکه در کشور ما پلتفرم‌های بسیاری زیادی فیلتر هستند گفت:« اگر دقت کرده باشید، مخصوصاً در ساعات خاصی مانند بعد از ظهرها کاربران احساس می‌کنند که سرعت اینترنت کاهش می‌یابد، این به این دلیل است که پردازشگرهای سرورهای فیلترینگ اشباع می‌شود.»
هوش‌مصنوعی به کمک فیلترینگ می‌آید
او همچنین در پاسخ به این پرسش که هوش مصنوعی چگونه در چنین موضوعاتی به دولت کمک می‌کند، گفت:«چنین مسائلی در دولت اتفاق نمی‌افتد، در واقع شرکت‌های پیمانکار که این وظیفه به آن‌ها داده شده از هوش مصنوعی استفاده می‌کنند و مدت زیادی است که بر روی آن‌ها کار می‌شود و مقالاتی منتشر شده است که در واقع راهکارهای استفاده از هوش مصنوعی برای بهبود فیلترینگ و به طور دقیق‌تر برای تشخیص ترافیک فیلترشکن‌ها ارائه می‌دهد.»
او با بیان اینکه تشخیص ترافیکی که از طریق فیلترشکن‌ها رد و بدل می‌شود، چون رمز نگاری شده بسیار سخت است، گفت:« به راحتی نمی‌توانند تشخیص دهند که چه دیتایی از طریق وی‌پی‌ان‌ها به سایت‌های فیلتر شده وصل می‌شود و چه دیتایی، دیتای عمومی‌است و به سایت‌های مجاز وصل می‌شود. برای تشخیص اینکه چه ترافیکی مربوط به کدام بخش است و چه داده‌هایی مربوط به وی‌پی‌ان‌ها است، از هوش مصنوعی هم استفاده می‌شود.»
او با بیان اینکه، هدف از این ایده همین است که بتوانند ترافیک فیلترشکن‌ها را تشخیص بدهند، گفت:« حجم اطلاعات بسیار زیاد است؛ بنابراین هوش مصنوعی در این زمینه کمک می‌کند و یکی از راه‌هایی است که به کمک آن می‌توانند وی‌پی‌ان کاربران را از کار بی‌اندازند.»
یکی از بدترین و ضعیف‌ترین شبکه‌های جهان را داریم
او همچنین در مورد امنیت کاربران با وجود چنین سیستم‌هایی گفت:«در شرایط فعلی از نظر امنیتی، یکی از بدترین و ضعیف‌ترین شبکه‌های جهان را داریم و این موضوع دلایل متعددی دارد؛ مانند همین استفاده گسترده از وی‌پی‌ان‌ها و انواع بدافزارهایی که در قالب وی‌پی‌ان روی گوشی مردم با دسترسی‌های غیرمجاز نصب می‌شود و میلیون‌ها کاربر را درگیر کرده‌اند. مورد دیگر فیلتر بودن گوگل پلی است که باعث می‌شود بسیاری از اپلیکشن‌ها آپدیت نشوند و خود آپدیت نشدن اپلیکشن‌ها مسئله‌های بسیار جدی ایجاد کرده است که تبعات آن هم بسیار فاجعه بار هستند.»
او افزود:«از این موضوعات که مربوط به امنیت خود کاربران است بگیریم تا اتفاقاتی که در لایه معماری شبکه رخ می‌دهد، باعث شده است که شبکه ما بسیار شبکه‌ای ناپایدار و نا امن باشد و گاها می‌بینیم که با آتش گرفتن و یا خراب شدن یکی از راه‌های ارتباطی یا از رده خارج شدن یکی از دیتا سنترها، کل شبکه درگیر اختلال می‌شود. این ناامنی هم به خاطر معماری اشتباه شبکه ملی اطلاعات است که علی رغم این هزینه‌های بسیار بالا، به جای امن کردن، فضا را ناامن‌تر کرده است.»
امنیت شبکه ایران در وضعیت هشدار!
بیدی ادامه داد:«در لایه دیگر بحث امنیت خود سامانه‌های دولتی است، که اغلب تصور می‌شود که با ایران‌اکسس (Iran access) کردن آن‌ها، کاری می‌کنند که فقط کاربران ایرانی می‌توانند به آن دست پیدا کنند و می‌توانند امنیت سامانه‌ها را تامین کنند در صورتی که نه‌تنها امنیت برقرار نمی‌شود، بلکه در معرض خطر بیشتری قرار می‌گیرد و این سیاست اشتباه همچنان دنبال می‌شود و همانطور که می‌بینیم اصلا تعداد هک‌ها و نفوذها کمتر نشده است.»
او با تاکید بر این موضوع که باید مهاجرت متخصصان و نخبگان IT را در نظر بگیریم، گفت:«مهاجرت گسترده متخصصان و نخبگان IT باعث می‌شود که بسیاری از این سامانه‌ها چه خصوصی و چه دولتی توسط افراد تازه کارتر توسعه پیدا کنند و طبعا پر از باگ می‌شود و قابل‌نفوذ. مجموعه این‌ها وضعیت امنیت شبکه در ایران را به وضعیت هشدار رسانده است.»
