چرا باید قرآن بخوانیم؟
هر مسلمانی باید با قرآن ارتباط قوی داشته باشد. این کار به‌اندازه‌ای اهمیت دارد که خداوند درباره آن می‌فرماید: «فَاقرَوا ما تَیَسَّرَ مِنَ القُرآن؛ آنچه برای شما میسّر است قرآن بخوانید.»
گروه هیچ یک زندگی – مشکل ما – تا حد زیادی – به‌عنوان یک ملت مسلمان در جهان اسلام به‌طورکلی این است که اهمیت، عظمت و مفهوم قرآن را به‌اندازه کافی درک نمی‌کنیم. این در حالی است که بنا بر تأکید بزرگان، ارتباط ما با قرآن باید به بخشی از واقعیت زندگی تبدیل شود؛ چرا که قرآن ما را از انقیاد در برابر گمراهان و مستکبران و کفار و مفسدان فی‌الارض جدا کرده، به خداوند متعال نزدیک می‌کند و به ما به‌عنوان یک ملت مسلمان استقلال کامل می‌دهد. اهمیت خواندن قرآن تا آنجا مورد سفارش قرار گرفته که یکی از وصایای رسول خدا (ص) به امیرمؤمنان علی (ع) تلاوت مستمر قرآن است، چنانچه فرموده‌اند: «در همه حال و در هر شرایطی قرآن تلاوت کن.» (شیخ حر عاملی. وسایل الشیعه، ج۴: ۸۲۵)
عظمت قرآن چنان است که نه‌تنها مسلمانان و پیشوایان بزرگ اسلام آن را به این اوصاف بزرگ می‌ستایند؛ بلکه این ودیعه الهی به‌عنوان معجزه جاویدان آخرین پیامبر خدا و به‌عنوان اساسنامه زندگی بشر، غیرمسلمانان را به شگفتی واداشته است. چه بسیار غیرمسلمانانی که به‌واسطه حقایق قرآن مسلمان شده‌اند و به عظمت آن اعتراف کرده و تعبیراتی دارند که بسیار قابل‌توجه است؛ پروفسور «دراپرز اروپ» می‌گوید: «قرآن شامل پیشنهادها و دستورات عالی اخلاقی است و از بخش‌هایی تشکیل یافته که مورد قبول همگان قرار می‌گیرد. این دستورات به خودی خود کامل و رسا بوده و برای برنامه زندگی مردم راهنمای حیات و ضروری است.»
رابطه ما با قرآن باید چگونه باشد؟
می‌توان گفت بارزترین دلیل این‌همه سردرگمی و روی‌آوردن به فرهنگ‌های باطل و عقاید نادرست و منحرف و بیگانه، روی‌گردانی از کتاب خدا و عدم عمل به آن است؛ زیرا این کتاب هدایت و قانون حیات از جانب خداوند متعال برای بندگان است و در آن راه‌حل همه‌جانبه وجود دارد که توانسته حتی نجات‌بخش زندگی غیرمسلمانان باشد.
پی‌بردن به اهمیت و چگونگی رابطه با قرآن ما را به درک عظمت، ارزش و پایبندی به آن سوق می‌دهد. برای پی‌بردن به این موضوع مهم لازم است تا با تلاوت قرآن در آیات آن تأمل کنیم تا زمانی که بتوانیم مفاهیم آن را درک نماییم.
باتوجه‌به این موضوع، مقام معظم رهبری با تأکید بر لزوم تدبر در قرآن می‌فرمایند: «قرآن را باید فهمید؛ ما دوریم از قرآن. از این دوریِ ما از قرآن، دشمن دارد استفاده می‌کند. دشمن روزبه‌روز در ما بی‌ایمانی را تزریق می‌کند، لاابالی‌گری را تزریق می‌کند، وابستگی به خود را تزریق می‌کند. نگاه کنید به دولت‌های اسلامی، نگاه کنید به کشورهای اسلامی، ببینید در مقابل آمریکا، در مقابل صهیونیسم، در مقابل دشمن، در مقابل غارتگران چه وضعی دارند! این ناشی از دوری از قرآن است. ما اگر به قرآن نزدیک بشویم، همه این حفره‌ها پُر خواهد شد.»
ماه رمضان که ماه قرآن نامیده می‌شود، فرصتی برای انس با این کلام الهی است و در این ماه خیلی‌ها تلاش می‌کنند تا روزی یک جزء قرآن بخوانند؛ این عادت بسیار پسندیده است و به قول آقای قرائتی، حفظ قرآن اتفاق خوبی است، اما نکته مهم‌تر فهم قرآن و به‌کارگرفتن آن است. هدف از نزول قرآن این است که برنامه‌ای برای زندگی باشد؛ یعنی در نحوه رفتار و اخلاقمان تأثیر مثبتی بگذارد و تحولی در نوع نگرشمان نسبت به کل هستی ایجاد کند. طبیعتاً برای ایجاد چنین تأثیر بزرگی باید قرآن را فهمید و در آیات آن تدبر کرد.
«زندگی با آیه‌ها» طرحی برای آشنایی مردم با مفاهیم قرآنی
پیرو دغدغه رهبر انقلاب در تحقق جامعه قرآنی و آشنایی عموم مردم با مفاهیم قرآنی، طرح ملی مسطورا باهدف «زندگی با آیه» در ماه مبارک رمضان کلید خورده است. هدف از اجرای این طرح واردکردن آیات قرآن در بطن زندگی اقشار گوناگون مردم و در تمام رده‌های سنی است. این طرح بنا دارد تا طی ۳ سال، ۱۵۰ فراز قرانی را به گفتمان عمومی تبدیل کند، به‌گونه‌ای که این فرازها به‌صورت ضرب‌المثل در بین مردم جا بیفتد. آیاتی که اگر برای عموم مردم متدین جامعه تبیین و به زندگی روزمره آنها وارد شود، زمینه‌ساز ایجاد جامعه قرآنی خواهد شد.
طرح مسطورا در ماه رمضان امسال به سراغ ۵۰ فراز از قرآن رفته تا نگاه ما به دنیا و زندگی را تغییر دهد. مسطورا به دنبال آن است که تمام ظرفیت‌های مردمی و حاکمیتی را به میدان آورد، به همین دلیل از تمام ظرفیت‌های رسانه‌ای مثل صداوسیما و برنامه‌های پر مخاطبی مثل محفل استفاده کرده و تمام ظرفیت‌های موجود مثل مراسم‌های جزء خوانی را به خدمت گرفته است.
طرح مسطورا این فرصت را به علاقه‌مندان می‌دهد تا اگر به دلیل مشغله زیاد امکان حفظ ترتیبی قرآن را ندارند، بتوانند آیات قرآن را به‌صورت موضوعی حفظ کنند و درباره موضوعات خاص، آیات مشخص را در حافظه خود داشته باشند تا هر زمان که نیاز شد از این آیات استفاده کنند. از مزیت‌های دیگر این طرح، توجه و تأکید بیشتر بر روی مفاهیم و معانی آیات است.
از رازهای نهفته در قرآن غافل نشویم
متأسفانه برخی به بهانه مشغله‌های روزانه قران را از زندگی خود دور می‌کنند، غافل از اینکه خواندن قرآن به‌خصوص در ماه مبارک رمضان از چنان اهمیتی برخوردار است که پیامبر اکرم (ص) می‌فرمایند: «کسی که در ماه مبارک رمضان یک آیه قرآن بخواند پاداش او همانند کسی است که قرآن را در ماه‌های دیگر ختم کرده است.» (جامع الاخبار و الآثار، ج ۱، ص ۳۲۹)
در حدیث دیگری، پیامبر اکرم (ص) می‌فرمایند: «ای سلمان بر تو باد تلاوت قرآن، به‌درستی که تلاوت قرآن کفاره است برای گناهان و حجاب از آتش و امان از عذاب است و برای کسی که قرآن می‌خواند به‌ازای هر آیه ثواب صد شهید نوشته می‌شود.» (بحار الأنوار، ج ۹۲، ص ۱۷)
علاوه بر آثار معنوی، ثابت شده است که خواندن قرآن از نظر علمی بر سیگنال‌های مغزی و قلبی اثر می‌گذارد. برخی پژوهش‌های انجام شده در خصوص تأثیر قرآن بر سیگنال‌های مغزی و قلبی نشان می‌دهد که خواندن قرآن و شنیدن صدای آواهای قرآنی باعث کاهش اضطراب و احساس آرامش می‌شود.
همچنین تحقیقات نشان می‌دهد که تلاوت قرآن باعث تولید فرکانس‌های ویژه‌ای در مغز می‌شود که به تقویت قوای ذهنی انسان کمک می‌کند.
بر اساس این تحقیقات، خواندن و شنیدن قرآن میزان تخریب سلول‌های خاکستری مغز را به‌شدت کاهش می‌دهد و باعث تمرکز بیشتر و تقویت حافظه می‌شود؛ بنابراین، با توجه به تأثیرات فراوان مشاهده شده امید است که در ماه مبارک رمضان برای انس با این کتاب الهی اهتمام بیشتری ورزیده و با تدبر و تمرکز بر آیات به عظمت و بزرگی خداوند توجه کنیم.
