ازدواج
ازدواج در دوران پیری، هرچند که می‌تواند فوایدی نظیر کاهش تنهایی و افزایش حمایت‌های اجتماعی داشته باشد، اما با چالش‌های خاص خود نیز همراه است. در گفت‌وگویی با دکتر حسین گلرخی، به بررسی این چالش‌ها پرداخته‌ایم. گلرخی در این گفت‌و گو به راهکارهایی برای مدیریت این مسائل و نقش ازدواج در بهبود کیفیت زندگی سالمندان اشاره می‌کند.
گروه هیچ یک زندگی – ازدواج در هر دوره‌ای از زندگی دارای فرصت‌ها و چالش‌های خاص خود است و دوران سالمندی نیز از این قاعده مستثنی نیست. دکتر حسین گلرخی، مشاور ازدواج و استاد دانشگاه در گفت‌وگویی پیرامون چالش‌های ازدواج در دوران سالمندی، به نکاتی اساسی اشاره کرد که می‌تواند مسیر موفقیت‌آمیز ازدواج را در این دوره تضمین کند.
گلرخی تأکید می‌کند که یکی از نکات کلیدی در ازدواج سالمندی، داشتن درک صحیح از این مرحله زندگی و ازدواج در آن است. وی می‌گوید: «نکته بسیار مهم این است که فردی که در هر سنی ازدواج می‌کند، به‌ویژه در سالمندی، باید درک درستی از ماهیت و اهداف ازدواج در این سن داشته باشد. این درک به فرد کمک می‌کند تا با آگاهی از وظایف و نقش‌هایی که این مرحله از زندگی برای ازدواج تعریف می‌کند، بتواند از نکات مثبت بهره‌مند شود و از چالش‌های موجود در امان بماند.»
ازدواج سالمندان، نیازمند درک عمیق و آمادگی است
گلرخی با تأکید بر اینکه ازدواج در هر سنی چالش‌ها و فرصت‌های خاص خود را دارد، اشاره کرد که درک صحیح از شرایط جسمی، روانی و اقتصادی فرد و همسرش در این سنین، نقش مهمی در موفقیت زندگی مشترک سالمندان دارد.
به گفته دکتر گلرخی، یکی از مهم‌ترین چالش‌ها در ازدواج سالمندان، تغییرات جسمی و کاهش توانمندی‌های فیزیکی است. در دوران سالمندی، افراد ممکن است با بیماری‌ها و ناتوانی‌های جسمی روبرو شوند که نیاز به حمایت بیشتری از سوی همسر دارند.
وی تأکید کرد: «دو سالمند که تصمیم به ازدواج می‌گیرند، باید درک کنند که هر دو طرف ممکن است به حمایت جسمی نیاز داشته باشند و این مسئله باید با رویکردی واقعی و همدلانه موردتوجه قرار گیرد.»
از دیدگاه گلرخی، شرایط روانی سالمندان نیز از دیگر چالش‌های مهم در ازدواج این گروه سنی است. سالمندان به دلیل افزایش شکنندگی‌های عاطفی و روانی، نیاز به حمایت و درک بیشتری دارند. حسرت‌ها و نگرانی‌های ناشی از محقق‌نشدن اهداف زندگی یا نزدیک‌شدن به سال‌های پایانی عمر، می‌توانند فشار روانی زیادی بر فرد سالمند وارد کنند؛ بنابراین، داشتن درک عمیق از شرایط روانی خود و همسر، برای جلوگیری از بروز تنش‌های عاطفی و حفظ سلامت روانی ضروری است.
گلرخی همچنین به چالش‌های اقتصادی که در ازدواج سالمندان ممکن است بروز کند، اشاره کرد و گفت: «در این سنین، افراد دیگر در سنین کاری نیستند و ممکن است درآمد ثابتی نداشته باشند. اگر سالمندی بدون منبع درآمد مشخص تصمیم به ازدواج بگیرد، باید به‌وضوح مشخص کند که چگونه مسائل مالی را مدیریت خواهد کرد. این نکته مهم است که در صورت عدم توجه به وضعیت اقتصادی، مسائل مالی می‌تواند منبع نگرانی و چالش جدی در زندگی مشترک سالمندان باشد.»
این مشاور ازدواج بیان داشت: «ازدواج در دوران سالمندی می‌تواند فرصتی برای تجربه یک رابطه عمیق‌تر و بامعناتر باشد، اما نیازمند درک صحیح و آمادگی برای مواجهه با چالش‌های خاص این دوران است.»
تأثیر ازدواج مجدد سالمندان بر روابط خانوادگی
گلرخی به بررسی تأثیر ازدواج مجدد سالمندان بر روابط آنان با فرزندان و نوه‌هایشان پرداخت و گفت: «ازدواج مجدد در هر سنی می‌تواند باعث ایجاد چالش‌هایی در روابط خانوادگی شود. این چالش‌ها اغلب به دلیل عدم درک صحیح فرزندان از شرایط والدین سالمند خود و نیاز آنها به یک همدم و همراه جدید ایجاد می‌شود.»
او تأکید کر: «برای کاهش این چالش‌ها، نیاز است که فرزندان در فرایند تصمیم‌گیری والدین خود مشارکت کنند و احساس همراهی و پذیرش داشته باشند.»
این استاد دانشگاه افزود: «برای کاهش چالش‌ها، ضروری است که فردی که قصد ازدواج مجدد دارد، فرزندان و خانواده خود را به طور کامل در جریان قرار دهد. فرزندان باید احساس کنند که در این فرایند سهیم هستند و بدانند که این تصمیم تنها متعلق به والدین آنها نیست. انتقال این احساس که برای والدین مهم است که خانواده نیز طرف مقابل را بپذیرد، می‌تواند به پذیرش بیشتر و کاهش مقاومت کمک کند.»
گلرخی به تجربه‌هایی اشاره کرد که نشان می‌دهد ازدواج مجدد می‌تواند اثرات مثبتی بر خانواده داشته باشد. او اظهار داشت: «در مواردی، ازدواج مجدد می‌تواند به تقویت روابط خانوادگی منجر شود و به ایجاد گرمی و صمیمیت بیشتری در خانواده کمک کند. این امر می‌تواند باعث افزایش تعاملات مثبت میان فرزندان و والدین شده و فضای خانوادگی را دوباره احیا کند.»
گلرخی بیان داشت: «هرچند ازدواج مجدد در سالمندی می‌تواند با چالش‌هایی همراه باشد، اما با درک عمیق و مدیریت صحیح، این چالش‌ها قابل‌حل است.»
او معتقد است که ارتباط باز و شفاف با فرزندان و توجه به نیازهای عاطفی طرفین می‌تواند به پذیرش بیشتر و ایجاد یک محیط مثبت و حمایتگر کمک کند.
رازهای یک ازدواج آگاهانه در سالمندی
گلرخی با بررسی معیارهای تعیین‌کننده برای ارزیابی آگاهانه بودن ازدواج در سنین سالمندی اظهار داشت که یکی از راه‌های اصلی برای بررسی آگاهانه بودن ازدواج، برگزاری مصاحبه و گفتگو با خود فرد است. او بیان کرد: «صحبت با فرد سالمند در مورد اهداف، انگیزه‌ها و تمایلات او برای ازدواج بسیار مهم است. سؤالاتی مانند “هدف شما از این ازدواج چیست؟’ و “چگونه احساس خوشبختی می‌کنید؟ “می‌تواند به درک عمیق‌تری از دلایل و انگیزه‌های فرد کمک کند. این گفتگو می‌تواند نشان دهد که آیا تصمیم او بر مبنای تحلیل و آگاهی است یا تحت‌تأثیر فشارهای خارجی قرار گرفته است.»
گلرخی به این نکته اشاره کرد که وضعیت روابط فرد با فرزندان و اطرافیانش نیز می‌تواند به درک آگاهانه بودن ازدواج کمک کند. او توضیح داد: «رابطه سالمند با فرزندانش و وضعیت زندگی پیشین او، می‌تواند نقاط ضعف یا قوتی را نشان دهد. اگر فردی که ازدواج می‌کند، از روابط خانوادگی ضعیف یا مشکلاتی در زندگی پیشین خود رنج می‌برد، ممکن است انگیزه او برای ازدواج بیشتر به دلیل فرار از شرایط فعلی باشد تا انتخاب آگاهانه. بررسی این موارد می‌تواند کمک کند تا مشخص شود که آیا ازدواج بر اساس تصمیمی عاقلانه و مبتنی بر نیازهای واقعی است یا خیر.»
گلرخی همچنین به تأثیر نوع حمایت اطرافیان در ارزیابی آگاهانه بودن ازدواج اشاره کرد. او گفت: «نوع حمایت اطرافیان از ازدواج سالمند می‌تواند پیام‌های زیادی را در برداشته باشد. اگر حمایت به طور افراطی و بدون قیدوشرط باشد، ممکن است نشان‌دهنده فشارهای خارجی باشد. از سوی دیگر، اگر اطرافیان به‌طور کامل مخالف باشند، این نیز می‌تواند نشانه‌ای از عدم‌پذیرش و ممکن است به دلیل عدم درک صحیح از شرایط فرد باشد. بررسی نحوه حمایت و نظرات اطرافیان می‌تواند در ارزیابی آگاهانه بودن تصمیم کمک‌کننده باشد.»
تأثیر مثبت ازدواج در سنین سالمندی بر سلامت روان و جسم
گلرخی با بیان اینکه ازدواج در این سنین می‌تواند به‌اندازه سایر سنین، کارکردهای مثبت خود را داشته باشد، گفت: «تأثیرات مثبت ازدواج در سالمندی در صورتی به دست می‌آید که انتخاب‌های درست و درک صحیحی از ازدواج در این دوره از زندگی وجود داشته باشد.»
این روانشناس معتقد است که با انتخاب درست و برخورداری از درک صحیح از ازدواج، سالمندان می‌توانند از تمام مزایای ازدواج بهره‌مند شوند و بهبودهای چشمگیری در سلامت جسم و روان خود تجربه کنند.
نکات کلیدی برای انتخاب شریک زندگی در سنین سالمندی
گلرخی در پاسخ به این سؤال که ” سالمندان چه مواردی را باید در انتخاب شریک زندگی در سنین بالا در نظر بگیرند” گفت: «یکی از مهم‌ترین عوامل موفقیت در ازدواج در سنین سالمندی، هماهنگی و تطابق اهداف ازدواج بین طرفین است.»
او تأکید کرد: «درصورتی‌که اهداف ازدواج بین زن و شوهر در تضاد باشد، مشکلات و چالش‌ها به‌سرعت خود را نشان می‌دهند. به‌عبارت‌دیگر، اگر اهداف فردی هر یک از طرفین با هم همخوانی نداشته باشد، این اختلافات می‌تواند منجر به ایجاد تنش و دوری در رابطه شود؛ بنابراین، لازم است که پیش از ورود به ازدواج، طرفین به‌دقت اهداف خود را بررسی و ارزیابی کنند.»
این مشاور ازدواج همچنین تأکید کرد: «مهم‌ترین هدفی که می‌تواند یک سالمند را به سمت ازدواج سوق دهد، دستیابی به آرامش و دریافت حمایت روانی است.»
نقش حیاتی خانواده و دوستان در حمایت از ازدواج‌های سالمندی
گلرخی به نقش حیاتی خانواده‌ها و دوستان در حمایت از ازدواج‌های سالمندی پرداخت و گفت: «همان‌طور که در ازدواج‌های جوانان، اطرافیان برای جبران کاستی‌های مالی، تجربی و دیگر مسائل تلاش می‌کنند، در ازدواج‌های سالمندی نیز نیاز به حمایت مشابهی وجود دارد.»
او توضیح داد: «در ازدواج‌های سالمندی، هرچند زوجین دارای تجربیات زیادی هستند و نیاز به حمایت‌های تجربی ندارند، اما حمایت عاطفی و تأیید تصمیمات از سوی اطرافیان بسیار مهم است. این تأیید و دلگرمی می‌تواند به زوج‌های سالمند کمک کند تا از تصمیم خود مطمئن‌تر شوند و با اعتمادبه‌نفس بیشتری زندگی مشترک خود را ادامه دهند.»
این مشاور ازدواج افزود: «خانواده‌ها و دوستان باید در زمینه‌های مختلف از جمله حمایت‌های جسمی و تفریحی به زوج‌های سالمند کمک کنند. برای مثال، فراهم‌کردن شرایط مناسب برای مسافرت و همراهی با آنها در سفرها، خریداری لوازم موردنیاز یا کمک‌های عملی دیگر، می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی این زوج‌ها کمک کند. همچنین، حمایت‌های روانی و رفاهی نیز نقش مهمی در تأمین رفاه و آرامش آنها دارد.»
گلرخی تأکید کرد: «خانواده‌ها و دوستان با ارائه این نوع حمایت‌ها، می‌توانند به دلگرمی و موفقیت ازدواج‌های سالمندی کمک کنند و زندگی پایانی عمر این افراد را رضایت‌بخش‌تر سازند.»
کلید پایداری ازدواج‌های سالمندی
گلرخی با اشاره به اهمیت فرایند دقیق و همه‌جانبه در تثبیت ازدواج‌های سالمندی گفت: «یکی از کلیدی‌ترین عوامل برای موفقیت و پایداری ازدواج در سنین بالا، ایجاد درک، بلوغ و پذیرش از سوی تمامی افراد مرتبط با این وصلت است.»
او توضیح داد: «تمامی اعضای خانواده، از جمله فرزندان، دامادها، عروس‌ها و نوه‌ها، باید قبل از ازدواج کاملاً توجیه شوند و از هدف و دلایل این ازدواج آگاه گردند. این توجیه و پذیرش شامل فهم نقش‌ها و وظایف هر فرد در این ارتباط نیز می‌شود. وقتی که تمام افراد مرتبط با این ازدواج به‌خوبی در جریان اهداف و مسئولیت‌های خود قرار گیرند، احتمال بروز چالش‌ها و مشکلات کاهش می‌یابد و ازدواج به شکل پایدارتر و با حمایت بیشتر از سوی اطرافیان ادامه خواهد یافت.»
این روانشناس تأکید کرد: «هرچه فرایند توجیه و بلوغ پیش از ازدواج به‌دقت و کامل‌تر انجام شود، ازدواج سالمند با حمایت بیشتری روبرو خواهد شد و پایداری آن افزایش خواهد یافت. به‌عبارت‌دیگر، آماده‌سازی و هماهنگی بین تمام افراد دخیل در این فرایند از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.»
