گل یخی
تکثیر و آبیاری گیاه گل یخی
- نام علمی: aptenia cordifolia
- نام انگلیسی: heartleaf iceplant / baby sun rose
- منشأ: آفریقای جنوبی
- زمان گلدهی: بهار تا پاییز
گل یخی کوچک، بومی آفریقای جنوبی گونه‌ای گوشتی و چند ساله است که در فضای سبز جنوب ایران به وفور کاربرد دارد. به عنوان گیاه پوششی مقاوم، گلدار، چندساله و علفی شناخته شده است. در ایران آن را با نام ناز یخی نیز معرفی کرده اند. گل یخی به گرما و خشکی مقاوم است.
گل‌هایی به رنگ صورتی روشن، سفید و قرمز دارد که در طول سال از آنها پوشیده شده است. گل‌های منفرد تا دسته‌ای در زاویه برگ‌ها پدید آمده و به طور کلی در روز باز می‌شوند، قطر هر کدام از آنها 2/5 سانتی‌متر است. برگ‌های براق، قلبی شکل تا نیزه‌ای و دارای درازایی به میزان 3 سانتی‌متر هستند. میوه آن فندقه است و کمی بیش از 1 سانتی‌متر طول دارد. ریشه‌ها گوشتی و ضخیم هستند. ساقه‌ها چهارگوش تا دایره‌ای بوده و به طول 60 سانتی‌متر، به صورت مسطح روی زمین، می‌رسند.
تکثیر گل یخی به چند روش امکان‌پذیر است
مراحل کاشت گیاه گل یخی
بذر گیاه گل یخی
بذر رسیده را از درختچه جدا کنید یا از جایی مطمئن بدست آورید. آن را اوایل پاییز در گلخانه یا محلی محفوظ در خاکی که از شن – خاک برگ به نسبت دو و یک آماده کرده اید بکارید. پس از اینکه گیاه سبز و حداقل پنج برگ یا شش برگه شد، آن را به گلدان دیگری منتقل کرده و به تدریج در هوای آزاد بگذارید. به این ترتیب درختچه‌ای که کاشته شده در حدود سه یا چهار سال طول می‌کشد تا گل دهد.
پاجوش
می توان قبل از ظهور گل یعنی در اواسط آبان ماه که هنوز درخت بیدار نشده است از پاجوش‌های بزرگ و شاداب آن با احتیاط جدا کرده و در محلی که مورد نیاز است و یا در گلدان کاشت.
خوابانیدن
ازدیاد این درختچه از طریق خوابانیدن پاجوش‌ها یا شاخه‌های نیمه چوبی امکان‌پذیر است.
روش تکثیر از طریق قلمه
روش تکثیر از طریق قلمه ساقه به طول 7-6 سانتی‌متر و دارای برگ 3-2 برگ انتهایی می‌باشد و قلمه‌ها به راحتی در خاک باغچه ریشه دار می‌شوند. همیشه بستر مرطوب باشد و زهکشی (خروج آب اضافی) داشته باشد. قلمه زنی در فصل مناسب انجام شود (با توجه به نوع گیاه). قلمه در محیطی با دما و رطوبت مناسب و نور غیر مستقیم نگهداری شوند؛ قلمه به صورت اریب زده شود؛ در صورت برگ دار بودن برگ‌های پایینی حذف و فقط 2-3 برگ باقی بگذارید. از هورمون ریشه زایی استفاده شود؛ قلمه داری 4-5 بند بوده و حداقل یک سوم قلمه در بستر فرو رود.
تا زمان ریشه دار شدن بستر قلمه‌ها همیشه باید مرطوب باشد، می‌توانید با کشیدن یک پلاستیک شفاف روی گلدان یا بستر قلمه شرایط گلخانه‌ای ایجاد نمایید. دقت کنید هرچند وقت یکبار برای تبادل هوا پلاستیک را بردارید و یا اینکه چند سوراخ در پلاستیک ایجاد نماید. پس از ریشه دار شدن باید از دفعات آبیاری به تدریج کاسته شود.
در مورد قلمه مهمترین چیز ریشه زایی است و باید با قطع گل و جوانه گیاه و…سعی شود انرژی گیاه صرف ریشه زایی شود. اجازه دهید تا ریشه دهی کامل شود (حداقل 4-5 سانت) و سپس آن را با دقت و بدون جدا شدن خاک اطراف ریشه، در خاک مناسب بکارید. قلمه‌های تازه ریشه دار شده را در گلدان کوچکی بکارید و با بزرگ شدن گیاه ترجیحا آن را به گلدان‌های بزرگ منتقل کنید.
نیازهای گیاه گل یخی
کود دهی
در اواسط پاییز و یکبار دیگر بعد از اتمام گلدهی باید مقدار کمی کود داده شود.
آبیاری
این گیاه مانند کاکتوس ها، در خشکی مقاومت دارند زیرا آب را در خود ذخیره می‌کنند؛ بنابراین آبیاری باید در حدی انجام شود که از خشک شدن و پژمردگی آن جلوگیری شود. آبیاری بیش از حد، باعث از بین رفتن و پوسیدگی ریشه و گیاه می‌شود. آب باید به قدری داده شود که از پژمردگی و خشک شدن برگ‌ها جلوگیری شود و آبیاری بیش از حد می‌تواند باعث پوسیدگی ریشه یا سرخشکیدگی، به ویژه در خاک‌های سنگین در آب و هوای داغ شود.
خاک
این گیاه در اکثر خاک‌ها به خوبی رشد می‌کند فقط باید توجه داشت که زهکش خاک مناسب باشد و PH خاک هم بین 5_6 باشد بهتر است. ترکیب خاکی تشکیل شده از 2 قسمت خاک لوم، 2 قسمت ماسه و 1 قسمت خاک برگ (برگ پوسیده) رشد مطلوبی دارد اما از نظر خاک، گیاه کم توقعی است و تقریبا در تمام خاک‌ها رشد می‌کند.
تکثیر گیاه گل یخی
نور و دما
این گیاه به نور کامل و آفتاب نیاز دارد. اگر نور کم شود رشد طولی زیاد می‌شود و رشد گیاه به سمت رشد علفی رفته و گلدهی کم می‌شود. از طرفی بهتر است این گیاه را از سرمای زمستان دور نگه داشت. زیرا هوای گرم را بهتر می‌پسندد و رشد بهتری خواهد داشت.
مراقبت‌ها
اگر ساقه‌ای بیش از حد بلند شد، بهتر است آن را کوتاه کنیم، ولی باید توجه داشت که در هر بار هرس کردن 2_3 شاخه را بیشتر هرس نکنیم زیرا اگر بیشتر شد به گیاه استرس وارد می‌شود.
هرس قسمت انتهایی ساقه اصلی، موجب تحریک تولید شاخه‌های جانبی و گلدهی بیشتر می‌شود.
گلدهی: از اواسط بهار تا اوایل پاییز گل می‌دهد.
آفات گیاه
وجود توده‌های متحرک سفید رنگ با پوشش آردی و پنبه مانند، علامت وجود افتی به نام شپشک آردآلود است. این حشره از شیره پرورده گیاه تغذیه کرده و باعث افت گیاه می‌شود. این حشره پولک دار است و مانند ذره‌های پنبه‌ای که توسط پنبه زن حلاجی شده باشد در زیر برگ‌ها و انتهای دمبرگ و ساقه جمع می‌شوند.
محل تجمع آنان بیشتر در درزهای نوک برگ‌هایی که در سایه واقع شده اند می‌باشد شیوه مبارزه با این حشره، استفاده از سموم تماسی مانند مالاتیون، دیازینون، گوزاتیون به نسبت به یک قاشق مرباخوری (دو سی سی در یک لیتر آب به اضافه پنج تا شش قطره مایع ظرفشویی) است که باید روی قسمت‌های آلوده و شاخ و برگ گیاه (پشت وروی برگ ها) اسپره نمایید. بهتر است که این کار در خارج از آپارتمان و در فضای باز انجام شود و این ماده را از دسترس اطفال دور نگه دارید. در ضمن مقداری از محلول را نیز به صورت آبیاری به خاک گلدان دهید.
در مصرف محلول زیاده روی نکنید و به مقدار کفایت استفاده نمایید. بعد از گذشت 7 روز، سمپاشی تکرار شود. بهتره سمپاشی رو با دوز کمتر در مورد تمام گیاهان موجود در منزلتان نیز انجام دهید و در صورتی که مؤثر واقع نشود، باید دو هفته بعد تکرار شود. اما نکته‌ای که باید به آن توجه کرد این است که درصورتیکه سموم فوق مؤثر نبود و با عنایت به این که این حشرات از شیره گیاهی تغذیه می‌کنند، باید از سموم سیستمیک مانند کونفیدور، اتیون، متاسیستوکس و…نیز جهت مبارزه استفاده کرد.
