معذرت خواهی
آموزش معذرت خواهی به کودکان با روش های پیشنهادی روانشناسان
عذرخواهی کردن معمولا کار ساده ای نیست حتی برای بزرگسالان. به عنوان والدین یک فرزند، آموختن چگونگی عذرخواهی کردن می تواند امری بسیار پیچیده باشد بدان دلیل که کودکان به صورت طبیعی و ذاتی همدلی دارند اما درک کاملی از مفهوم عذرخواهی کردن ندارند. اکثر والدین سعی می کنند معذرت خواهی کردن را به کودک خود آموزش دهند. اما روش نامناسب در یادگیری این کار می تواند نتیجه ای ناموفق در پی داشته باشد.
کودکان بطور ذاتی همدلی می کنند، ممکن است حین تماشای یک کارتون غم انگیز حلقه زدن اشک در چشمان کودک را شاهد بوده باشید. این امر بدان دلیل است که آن ها موجوداتی بسیار دلسوز هستند اما همانند بزرگسالان رفتار نمی کنند و از قوانین مقرر شده از لحاظ اجتماعی پیروی نخواهند کرد.
شما باید در نقش والدین به فرزند خود بیاموزید که طبق هنجارهای اجتماعی رفتار کند. در این قسمت از خانواده پلاس هیچ یک نکات عملی را برای آموزش عذرخواهی به کودک معرفی خواهیم کرد.
چگونه معذرت خواهی کردن به کودک را بیاموزید؟
برای عذرخواهی کردن ابتدا شما باید مسئولیت اقدامات خود را بر عهده بگیرید و احساسات دیگران را درک کنید. جلوی کودک از او بابت رفتار اشتباهی که انجام داده اید عذرخواهی کنید.
هرگز از جملاتی چون:« از من عذرخواهی کن و با من حرف نزن» و یا « منتظرم از من عذر خواهی کنی» استفاده نکنید. گاهی اوقات کلماتی را میگویید که به آن ها حتی فکر نکرده اید.
آیا اعتقاد شما بر این است که کودک باید اجباراً عذرخواهی کند؟ حقیقت این است که نباید فرزند را به زور مجبور به انجام کاری کنید زیرا او می آموزد که ناچار باید از والدین خود پیروی کند.
هدف نهایی آن است که کودک مسئولیت اشتباهات خود را برعهده گیرد و کار اشتباهی که انجام داده است را بپذیرد.
به فرزندتان کمک کنید تا آرام شود:
در اکثر مواقع زمانی که کودک باید معذرت خواهی کند عصبانیت او خارج از کنترل می شود. حال، درخواست اینکه فرزندتان در آن لحظه عذرخواهی کند میتواند به دلایل زیر زیان بخش باشد:
- کودک نمی فهمد و نمی داند که چرا باید عذرخواهی کند.
- کودک ممکن است حتی اضطراب بیشتری را تجربه کند.
- کودک از آنچه اتفاق افتاده است چیزی نخواهد آموخت.
در عوض نفس عمیقی بکشید و به فرزند خود نزدیک شوید و او را از محلی که درگیری رخ داده است خارج کنید. به او اجازه دهید تا آرام شود سپس با صحبت کردن به او عذرخواهی کردن را بیاموزید.
موقعیت کودک را تجزیه و تحلیل کنید:
با کودک خود در مورد اوضاع و شرایط صحبت کنید و بگذارید احساسش را آزادانه نشان دهد. هنگامی که فرزند شما آرام شد وقت آن است که اتفاقی که رخ داده است را تحلیل کند و احساس خود را بیان کند که دقیقا چه اتفاقی افتاده است. هنگام درگیری بیان احساسات مهم است و در واقع محرک اقدامات کودک خواهد بود.
دلایل کودک برای انجام کار اشتباه را از او بپرسید:
از کودک خود بپرسید چرا این کار اشتباه را انجام داده است. پرسیدن دلایل از کودک برای انجام کار اشتباهی که مرتکب شده‌اند، انگیزه بیشتری برای بخشیده شدن به کودک خواهد داد.
کودک را به همدلی تشویق کنید و به فرزندتان آموزش دهید چگونه عذرخواهی کند:
اکنون که شما می دانید چه اتفاقی افتاده است و چرا فرزندتان به آن واکنش نشان داده است از او بپرسید که اگر جای کودک دیگری بود چه احساسی داشت. حتی می توانید آن ها را از وضعیت مشابهی که تجربه کرده است به یاد آورد. هدف آن است که کودک خود را در جای کودک دیگری قرار دهید تا اشتباه خود را بفهمد.
برایش زمانی تعیین کنید تا به اشتباهش فکر کند:
کودک شما نباید پس از انجام کار اشتباه برای فرار از تنبیه عذرخواهی کند بلکه باید برای او زمانی تعیین کنید تا به اشتباهش فکر کند و پی به اشتباه خود ببرد و از کارش پشیمان شود، زیرا مهمترین شرط برای اینکه عذرخواهی شکل واقعی و حقیقی پیدا کند، پشیمانی است پس چنانچه در این بخش از نمناک نیز اشاره شده است تا زمانی که از کارش پشیمان نیست، لازم نیست عذرخواهی کند.
با فرزند خود در مورد آنچه که می توانست متفاوت انجام دهد تحلیل کنید:
اگر می توانستید به موقعیت قبل برگردید چه کار می کردید؟ این تمرین به کودک اجازه می دهد تا راه های دیگری را برای حل و فصل تعارض بیاندیشد. اگر چه درست است که طوفان مغزی وضعیت فعلی را حل نمی کند اما روشی خوب برای مدیریت احساسات در آینده خواهد بود.
تکرار نکردن اشتباه از مهمترین شرطهای یک عذرخواهی واقعی است:
به کودک خود بگویید اگر کار بدی انجام داده و بابت آن عذرخواهی می کند نباید این کار خود را دوباره تکرار کند زیرا یکی از مهمترین شرطهای یک عذرخواهی واقعی تصمیم جدی برای تکرار نکردن کار اشتباه هست.
اگر کودک یک عذرخواهی واقعی انجام داده و بعد ناخواسته دوباره همان کار را تکرار کرده، عذرخواهی او را بپذیرید و تاکید کنید که چون واقعا قصد انجامش را نداشته، اشکالی ندارد. خودتان نیز بعد از عذرخواهی از کودک، دوباره آن کار را انجام ندهید.
از او بپرسید که چگونه می تواند کاری انجام دهد تا کودک دیگر احساس بهتری داشته باشد:
والدین باید الگوی مهمی برای کودک باشند. بگذارید فرزندتان نحوه عذرخواهی کردن را انتخاب کند. گفتن «ببخشید» گاهی اوقات چیزی نیست که یک کودک نیاز دارد. آن ها را در آغوش بگیرید و به بازی یا نقاشی دعوت کنید. هدف آن است که کودک مسئولیت اعمال خود را به نحوی برعهده گیرد.
از او بپرسید که چگونه می تواند کاری انجام دهد تا کودک دیگر احساس بهتری داشته باشد و کار خود را جبران کند. در آموزش مستقیم به کودک توضیح بدهیم که با جبران کردن نشان میدهیم مسئولیت کار اشتباهمان را پذیرفتهایم و احساس طرف مقابل را به خوبی درک کردهایم اینکار باعث میشود هم طرف مقابل را خوشحال کنیم و هم خودمان احساس بهتری داشته باشیم.
اما به کودکمان نشان دهیم که برای جبران اشتباهمان هرگز مجبور نیستیم کاری انجام دهیم که به ما آسیب بزند یا برای جبران اشتباه و بخشیده شدن تحت فشار قرار گیریم. اینگونه کودک در می یابد که برای جبران اشتباه هرگز به کسی باج ندهد و مورد سوء استفاده قرار نگیرد.
یک عذرخواهی خوب باید نشان دهد که چرا کودک باید عذرخواهی کند که نه تنها به خاطر آن چه انجام داده است بلکه به خاطر صدمه زدن به احساسش است. در نهایت برای آموزش عذرخواهی به فرزند باید الگو باشید.
شما نیز هروقت اشتباهی کردید عذرخواهی کنید. عذرخواهی کردن نقطه ضعف نیست بلکه قدرت و شجاعت است. به عنوان والدین باید شجاع باشید تا فرزندانتان نیز آن چه که انجام می دهید را بیاموزند.
