تجاری‌سازی فناوری تولید بذر هیبریدی برای نخستین‌بار در کشور

به گزارش هیچ یک _  امروزه کشاورزی صنعتی و مدرن در کنار پیشرفته‌تر شدن دیگر صنایع، از اهداف مهم و اساسی کشورهای در حال توسعه به شمار می‌آید که علاوه بر تولید بیشتر و بهینه‌تر شدن محصولات غذایی، میزان سودهی اقتصادی را هم مورد توجه قرار داده است.

در همین زمینه یک مجموعه دانش بنیان با بنیانگذارانی از اعضای هیات علمی و دانشجویان دانشکدگان ابوریحان و با جذب سرمایه ۲۳ میلیارد ریالی و تولید خط تولید بذرهای نسل ۸ و ۹ طالبی و گوجه فرنگی، موفق به تولید بذر هیبرید طالبی و گوجه فرنگی شده‌ است و برای اولین بار در کشور آن را به مرحله تجاری‌سازی هم رسانده‌اند.

مدیر عامل این مجموعه فناور درباره چگونگی تاسیس این شرکت گفت: مجموعه ما حاصل فعالیت ۱۵ تا ۲۰ ساله اساتید دانشگاهی است. از سال ۱۳۹۹ این طرح‌های پژوهشی با تاسیس شرکتی فناور در زمینه اصلاح و تولید بذرهای هیبریدی سبزی و صیفی‌جات به کار گرفته شد.

داریوش تفریحی افزود: مطبق کمبودهایی که در زمینه اصلاح بذرهای کشاورزی وجود داشته برخی خط تولیدهای خالص گوجه فرنگی و طالبی را تولید کرده که حاصل این تولیدات، بذرهای هیبرید تجاری برای نخستین‌بار در کشور است. در حال حاضر این ارقام هیبریدی وارد بازار شده و با استقبال خوبی از سمت کشاورزان در نقاط مختلف کشور مواجه شده است.

وی با تشریح روند تولید این بذرها و اهمیت آنها در چرخه تولیدات محصولات کشاورزی خاطر نشان کرد: بذرهای هیبریدی حاصل دو والد با ویژگی‌های خیلی خوب است که فرزندشان به عنوان بذر هیبریدی شناخته می‌شود و دارای قدرت بیشتری از والدینشان هستند که به اصطلاح به آنان بذرهای هیبرید گفته می‌شود.

این فعال حوزه دانش بنیان افزود: بذرهای هیبریدی نسبت به بذرهای معمولی مقاومت بیشتری به آفات و بیماری‌ها دارند که باعث می‌شود کشاورز، سم، کود و میزان آب کمتری استفاده کند و در نتیجه کارایی بیشتری برای کشاورز به همراه داشته باشد.

وی با اعلام اینکه اعمال تحریم‌ها از سمت برخی کشورها باعث شده همه شرکت‌ها نتوانند این نهاده مهم را به کشور صادر کنند، درباره اهمیت تولید بذرهای هیبریدی تصریح کرد: ممکن است با تحریم برخی کشورها در دوره‌های مختلف، کشاورزان در تولید محصولات راهبردی، عملکرد و کارایی کافی را نداشته باشند؛ بنابراین اصلی‌ترین نهاده کشاورزی بذرهای درجه یک و هیبریدی است که در صورت نداشتن بهره‌وری، کشاورز در همان مراحل ابتدایی با مشکل مواجه خواهد شد. به همین دلیل این موضوع باید در اولویت‌های اول کشور قرار گیرد.

تفریحی درباره تاثیرات تولید بذرهای هیبریدی در کشور و کاهش هزینه‌های کشاورزان عنوان کرد: این فرآیند تولید بنا بر شرایط آب و هوایی کشور، علاوه بر همگرایی و عملکرد بهتر با قیمت کمتری به دست کشاورز می‌رسد. به عبارت دیگر هزینه‌های تولید بذرهای هیبریدی در داخل کشور بسیار کمتر از اختصاص ارزهای وارداتی به این محصول است که باعث می‌شود بذر داخلی با قیمت کمتری به دست کشاورز برسد.

به گفته وی، سالانه نزدیک به ۲۵۰ میلیون دلار ارز تنها از طریق کانال‌های رسمی به واردات بذر اختصاص داده می‌شود که اگر تنها یک دهم از این مبلغ را در اختیار شرکت‌های دانش‌بنیانی که در زمینه کشاورزی فعالیت می‌کنند قرار دهند و آنها را حمایت کنند، قطعا شاهد بهره‌وری بیشتری در تولید محصولات کشاورزی با کیفیت‌تر و سالم‌تری برای کشور خواهیم بود.

مدیر عامل این مجموعه دانش بنیان همچنین در خصوص طرح‌های مشابه تولید بذرهای اصلاح یافته و جلوگیری از موازی کاری برخی از سازمان‌ها گفت: متاسفانه شبکه‌ای برای همکاری‌های بیشتر پژوهشگران در زمینه تولید بذرهای هیبریدی و زمینه‌های علمی دیگر در کشور شکل نگرفته است. برخی از نهادها و ارگان‌های ذیربط کشاورزی علی‌رغم دریافت بودجه‌های کلان، در حد همان کارهای پژوهشی پیش رفته‌اند و هنوز نتوانسته‌اند کشاورز را مجاب کنند که از بذرهای هیبریدی استفاده و آن را وارد حیطه تولید و بازار کنند.

به نقل از صندوق نوآوی، تفریحی تصریح کرد: در صورتی یک شرکت یا نهاد می‌تواند خود را به عنوان تولیدکننده این محصولات معرفی کند که بذرهای هیبریدی را تولید کرده و به دست کشاورز برساند و علاوه بر مواجه شدن با استقبال کشاورزان در بازار، توانایی رقابت با بذرهای وارداتی را هم داشته باشد.

وی درباره انواع بذور هیبریدی تولید شده نیز افزود: برای ارقام بذور گلخانه‌ای و مزرعه‌ای فضای بازِ محصولات وجود دارد. برای مثال در محصول گوجه‌فرنگی ارقام هیبرید مزرعه‌ای و گلخانه‌ای وجود دارد که در حوزه گلخانه‌ای رشد آن نامحدود است و می‌توان ۹ تا ۱۰ ماه از آن نگهداری کرد. ارقام مزرعه‌ای که در فضای باز تولید می‌شوند، برای ۴ یا ۵ ماه فصل کشت قابل استفاده‌اند.

مدیرعامل این شرکت دانش بنیان با اشاره به بهره‌وری این شرکت از نخبگان و فارغ‌التحصیلان دانشگاهی عنوان کرد: حدود ۱۵ تا ۲۰ سال است که برای تولید این محصولات با اساتید دانشگاهی که در حاضر در شرکت با ما همکاری می‌کنند، تلاش‌های بسیاری صورت گرفته است. خوشبختانه نزدیک به یک سال است که توانستیم صفر تا صد فناوری تولید بذرهای هیبریدی را در شرکت ژینو دانه دانش آریا انجام دهیم.

وی در خصوص برنامه‌های این شرکت دانش‌بنیان برای توسعه محصولات خود افزود: برنامه‌های بسیاری برای توسعه این پلتفرم و فناوری در مجموعه وجود دارد که قادر به ارائه الگو به کل کشور در زمینه تولید محصولات هیبریدی است که البته ملزم به حمایت‌های بسیاری در زمینه ایجاد زیر ساخت‌ها و دریافت کمک‌های مالی از سوی نهادها و ارگان‌های ذیربط است.

تفریحی درباره حمایت‌های صندوق نوآوری و شکوفایی در توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان عنوان کرد: به طور حتم وجود صندوق نوآوری و شکوفایی به عنوان یک نهاد مالی در توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان نقش بسزایی دارد و موجب خودکفایی کشور در بسیاری از زمینه‌ها از جمله پزشکی، مهندسی، صنعتی و همچنین تولید بذرهای اصلاح‌یافته کشاورزی می‌شود که با صرفه‌جویی اقتصادی و توسعه محصولات کشاورزی همراه است.