بحران آب و فاضلاب، بحران اقتصادی و مرگ خاموش فلات ایران
هیچ یک،بحرانی که از چند سال پیش تاکنون بارها در مقالات تحلیلی مختلف و بر اساس گزارش سازمان‌های جهانی پیش‌بینی کرده بودیم، متاسفانه اكنون چهره واقعی خود را نشان می‌دهد. معاون اول رئیس‌جمهوری و وزارت نیرو به‌عنوان متولی اصلی آب در کشور صراحتا از وجود بحران در تامین آب ده‌ها شهر کشور خبر داد و صحبت از جیره‌بندی به میان آورد.درباره علل بروز کم‌آبی و خشکسالی، به دلیل تغییرات اقلیمی و گرم‌شدن زمین در اثر استفاده از سوخت‌های فسیلی بارها بحث شده، از اين رو ما در این مقال کوتاه راه‌حل‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت را به مسئولان ذی‌ربط پیشنهاد می‌کنیم. اگر چه در روزهای اخیر شاهد مصاحبه‌ها و نصب پلاکاردهای بزرگ هشدار وضعیت در سطح شهرها با موضوع بحران کمبود آب شیرین هستیم، اما تجربه انصراف از دريافت یارانه‌ها نشان داد که اصولا مردم ایران به دلیل رشد در اقتصاد دولتی و رانتی زیر بار مسئولیت‌پذیری نمی‌روند، از اين رو پیشنهادهاي خود را به شرح زير ارائه مي‌كنيم:
1- در اسرع وقت قیمت آب‌لوله‌کشی تهران و شهرهای بزرگ به‌صورت پلکانی به ده تا بیست برابر قیمت فعلی افزایش یابد تا مردم، خود مصرف را مدیریت کنند.
2- طبق گزارش‌ها حدود 30 درصد آب تهران و برخی شهرها به دلیل فرسوده‌بودن لوله‌های انتقال آب، نشت می‌کند، از اين رو تعویض فوری آنها ضروری است.
3- با هماهنگی وزارت کشاورزی از کشت محصولات زراعی که آب‌بری زیادی دارند جلوگیری شود. روش آبیاری سنتی غرقابی با برنامه‌ای پنج‌ساله به آبیاری قطره‌ای و موضعی تبدیل شود و صدالبته تغییر در سیاست‌های توسعه کشاورزی در بسیاری از بخش‌ها به دلیل مصرف 90 درصد آب کشور و عدم توجیه اقتصادی ضروری به نظر می‌رسد.
4- شهرداری‌ها موظف شوند از کاشت چمن و درختچه‌ها و گل و گیاه که باعث کمبود منابع زیرزمینی آب شیرین می‌شود، خودداری کنند. توصیه دیگر به شهرداری‌ها به خصوص شهرداری تهران این است که در بحث تراکم‌فروشی و صدور پروانه ساخت برج، اول از همه به فکر تأمین آب و سیستم تصفیه فاضلاب آنها باشد.
5- شهرک‌های صنعتی و مجتمع‌های مسکونی مکلف شوند سیستم جمع‌آوری، انتقال و تصفیه فاضلاب محلی داشته باشند.
6- سیستم عمومی جمع‌آوری، انتقال و تصفیه فاضلاب شهری در تهران و سایر شهرها هر چه سريع‌تر اجرا شود. البته پیشنهاد می‌کنیم از الگو‌های آزموده شده مانند شبکه فاضلاب آلمان، الگوبرداری شود که حدود 60 درصد فاضلاب را به چرخه مصرف برمی‌گردانند. در برخی کشورها بیش از 80 درصد فاضلاب به آب قابل استفاده تبدیل می‌شود.
روش کنونی لوله‌گذاری، متاسفانه روش درستی نیست و قرار نیست ایجاد شبکه فاضلاب به شکل رفع تکلیف انجام شود. فاضلاب به دلیل اهمیت و ارزشی که در حال حاضر پیدا کرده است خود به‌عنوان منبعی برای تامین آب مورد نیاز مردم در آینده نزدیک، به شمار خواهد رفت بنابراین طراحی و اجرای کاملا علمی و اصولی و همكاري انجمن مهندسین آب و فاضلاب ایران و آلمان می‌تواند در اجرای طرح جمع‌آوری، انتقال، تصفیه و برگشت به چرخه مصرف فاضلاب‌های خانگی و صنعتی موثر باشد.
7- شهرداری‌ها و مسئولان دولت به سرعت فکری به حال کارواش‌های مستقر در سطح شهر و بیمارستان‌ها بكنند. فاضلاب تولیدی این اماکن با مواد آلاینده تمامی منابع آب‌های زیرزمینی را آلوده می‌کنند. پیشنهاد مشخص این است که هر چه زودتر مسئله نصب سیستم تصفیه اولیه فاضلاب در این مکان‌ها اجباری شود و کنترل دقیق بر حسن اجرای کار از سوي سازمان حفاظت محیط زیست صورت گیرد.
8- شیوه جمع‌آوری آب باران برای مصارف آتی به صورتی عملی سازماندهی شود و در منازل یا کارخانجات با تغییراتی در شیوه دفع آب باران، آن را در منابعی برای مصارف آتی انبار کنند.
9- آموزش جلوگیری از به وجود‌آمدن آب و فاضلاب و استفاده بهینه از آن از هم‌اكنون در مدارس، دانشگاه‌ها، رسانه‌ها، تلویزیون و رادیو آغاز شود.
دوستان! بحران آب و فاضلاب جدی است. با به فراموشی‌سپردن مسائلی که بروز آن اجتناب‌ناپذیر است، امکان وقوع آن از بین نمی‌رود.
اگر همین امروز بحران آب و فاضلاب را جدی نگيريم و آن را در مدتی کوتاه حل نکنیم، دور نیست که شاهد مرگ تهران و سایر شهرها و روستاهای فلات ایران باشیم.
