چهارشنبه‌سوری یکی از مهم‌ترین جشن‌های ایرانی است که در شب آخرین چهارشنبه سال برگزار می‌شود و با آتش‌بازی و مراسم خاص خود شناخته می‌شود. با این حال، این جشن در سال‌های اخیر با چالش‌هایی همچون آسیب‌های جسمی، ترافیک، آلودگی هوا و خطرات ناشی از مواد محترقه روبرو بوده است، به‌گونه‌ای که آتش‌بازی‌های خاطره‌انگیز جای خود را به رفتارهای پرخطر و مواد منفجره و محترقه داده‌اند.
به گزارش هیچ یک _ طبق آخرین آمار سال ۱۴۰۲ از اول اسفندماه تا ساعت ۲۴ سه‌شنبه شب (۲۲ اسفند آن سال) مصدومیت سه هزار و ۲۵۳ نفر ثبت شده است. همچنین متاسفانه ۱۴ نفر نیز در همین بازه زمانی جان خود را از دست دادند. ۴۶۳ مورد توسط اورژانس و دو هزار و ۶۸۰ مورد نیز توسط خود افراد در آن سال به مراکز درمانی منتقل شده‌اند. ۱۱۰ نفر نیز خدمات درمانی را در محل دریافت کرده بودند. شمار مصدومان دارای قطع عضو ۱۸۹ نفر و هزار و ۷۰ نفر آسیب به چشم در آن سال گزارش شد. رئیس سازمان اورژانس کشور، بیشترین مورد مصدومیت حوادث چهارشنبه سوری ۱۴۰۲ را مربوط به آسیب به چشم با هزار و ۷۰ مورد و سوختگی با ۹۸۱ مورد را در آن سال اعلام کردسال‌های اخیر، هر ساله در شب چهارشنبه‌سوری تعداد زیادی از افراد به دلیل استفاده از مواد محترقه دچار آسیب‌های جسمی می‌شوند. آمارهای رسمی نشان می‌دهند که در برخی سال‌ها، تعداد مصدومان این شب به بیش از هزاران نفر در کشور رسیده است. بسیاری از این آسیب‌ها شامل سوختگی، آسیب به چشم‌ها و اندام‌ها و حتی قطع عضو هستند.
یکی از مهم‌ترین نگرانی‌ها در شب چهارشنبه‌سوری، تلفات جانی ناشی از مواد محترقه است. در برخی سال‌ها، به‌ویژه در شهرهای بزرگ کشور، گزارش‌هایی از مرگ و میر در اثر انفجار مواد محترقه منتشر شده است. این تلفات معمولاً در پی استفاده از ترقه‌ها و مواد انفجاری توسط افراد غیرحرفه‌ای و در شرایط غیر ایمن رخ می‌دهد. حجم زیادی از مواد منفجره که علاوه بر خسارات جانی، حجم زیادی خسارات مالی را برای شهروندان و امکان و اموال عمومی و شخصی در پی دارد.
همچنین طبق آمار، قبل از فرا رسیدن این شب، انفجارهای بسیاری در کارگاه‌ها و مناطق مسکونی بر اثر حجم زیادی از مواد منفجره را شاهد هستیم. تلفات و خساراتی که بر اثر سودجویی یک عده افراد در تولید این گونه مواد خطرناک با حجم بسیار بالا صورت می‌گیرد، جان های زیادی را گرفته است؛ انفجار مواد محترقه در میانه ۲ نفر را مصدوم و راهی بیمارستان کرد؛ با انفجار مواد محترقه در استان اردبیل یک نوجوان ۱۵ ساله و مادر ۴۵ ساله مصدوم شدند؛ جوانی ۲۷ ساله در آبادان حین ساخت مواد محترقه زخمی و راهی بیمارستان شد؛ دو فوتی و ۴ مصدوم بر اثر انفجار مواد محترقه در نعمت آباد و تخریب ساختمان محل تولید مواد محترقه و ساختمان مجاور؛ این تیترها تنها چند مورد از حوادث مربوط به ساخت و استفاده از این گونه مواد منفجره است که در چند وقت اخیر رخ داده است. طبق آخرین آماری که از سوی سازمان اورژانس بدست آمده تا کنون ۶۸ نفر بر اثر این مواد دچار آسیب‌های جدی شدند.
نظارت‌های ناکافی بر فروش و توزیع این مواد یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها در شب چهارشنبه‌سوری است. در معابر و برخی از مغازه‌ها مشاهده می‌کنیم که این مواد به فروش می‌رسد. خریداران این موادخطرناک در حجم زیاد بیشتر جوانان و نوجوانان هستند. این موضوع تهدید هم برای جان این افراد و هم برای دیگر شهروندان است.
علیرغم این که هر ساله کارشناسان ایمنی و عوامل امدادی توصیه و نکات ایمنی بسیاری را در خصوص این شب به شهروندان ارائه می‌دهند اما انتشار آمارهای تلفات جانی، مصدومیت و قطع عضوهایی که در پایان این شب در رسانه‌ها منتشر می‌شود حکایت از آن دارد که همچنان افرادی با بی‌توجهی و بی‌مسئولیتی با انجام اعمال خطرناک جان خود و دیگر شهروندان را به خطر می‌اندازند و آسیب‌های بسیاری را به اموال عمومی وشخصی وارد می‌کنند.
سخنگوی آتش‌نشانی تهران در یک گفت و گو با ایسنا بیان داشت که اگر در این ایام متوجه شدید شخصی در پی منافع شخصی در ساختمان محل زندگی شما اقدام به نگهداری یا تولید مواد منفجره می‌کند، به این افراد اجازه چنین کاری را ندهید. اگر حادثه ای رخ بدهد تنها دامن گیر آن شخص نمی شود و همه را در برمیگیرد. بسیاری از آسیب ها غیرقابل جبران است.
امید است که با دقت و همکاری شهروندان در شب چهارشنبه سوری امسال، شاهد کاهش چشمگیر حوادث باشیم و عید امسال را بدون هیچ مشکلی در کنار خانواده خود سپری کنیم.
