ایجاد جذابیت برای سرمایه‌گذاری صنعت نفت

صندوق پروژه بهترین راه برای جذب سرمایه گذاران خرد

سرمایه گذاری‌های خرد در صنعت نفت راه‌های متنوعی دارد اما راه‌های نرفته‌ای وجود دارد که می‌تواند جذابیت سرمایه گذاری را دو چندان کند.
علی کاردر مدیر عامل اسبق شرکت ملی نفت ایران در رابطه با چگونگی جذب سرمایه برای توسعه صنعت نفت می‌گوید: به وسیله بازارهای مالی می‌توان به جذب سرمایه در صنعت نفت امید داشت، صندوق پروژه یکی از آنهاست که می‌توان مردم را در آن مشارکت داد با فرض اینکه پس از آن سهامدار هم شوند، صندوق پروژه جزو اولویت‌های اول است که در کنار آن اوراق، تأمین منابع از طریق بانک‌ها، بانک مرکزی و صندوق توسعه بر روی این موارد کار شده است اما تا کنون به صندوق پروژه پرداخته نشده است.به نظر می‌رسد صندوق پروژه اقتصاد خوبی دارد زیرا بعداً مردم یونیت‌هایی که در صندوق پروژه می‌گیرند بعداً بتوانند سهام دار شوند می‌تواند بر جذابیت این صندوق و سرمایه گذاری در آن بیفزاید

کاردر ادامه داد: صندوق پروژه از مواردی است که خیلی مستقیم تر با مردم در ارتباط است خصوصاً امسال مشارکت مردمی در بحث سرمایه گذاری است شاید از اولویت‌هایی باشد که مسئولان به آن بپردازند و به این نتیجه برسند که قدرت جذب چقدر خواهد بود.
مدیر عامل اسبق شرکت ملی نفت ایران اضافه کرد: به نظر می‌رسد صندوق پروژه اقتصاد خوبی دارد و در صورتی که پروژه‌هایی انتخاب شود که بعداً مردم یونیت‌هایی که در صندوق پروژه می‌گیرند بعداً بتوانند سهام دار شوند می‌تواند بر جذابیت این صندوق و سرمایه گذاری در آن بیفزاید.

بانک‌ها مانع اصلی جذب سرمایه گذار در صنعت نفت

تمامی کارشناسان بر این باورند تا زمانی که جذابیت لازم برای صنعت نفت ایجاد نشود امکان سرمایه گذاری در صنعت نفت وجود ندارد البته حسن مرادی کارشناس انرژی راه حل دیگری را برای جذب سرمایه‌های خرد در نظر دارد و معتقد است بانک‌ها مانع از جذب سرمایه گذاری در صنعت نفت می‌شوند چرا که در بخش‌های زود بازده سرمایه گذاری می‌کنند و مردم دیگر رغبتی برای سرمایه گذاری در این بخش ندارند.
وی در گفتگو با خبرنگار مهر خاطر نشان کرد: این سرمایه‌گذاری‌ها لازم است اما مستلزم فراهم شدن ساز و کارهایی نیز است که متأسفانه بزرگترین ضعف ما سیستم بانکی است چراکه قادر نیستند سرمایه مردم را به درستی جذب کنند و برای توسعه صنعت نفت گام بردارند و با جذب سرمایه‌های مردم، در بورس و صنعت ساختمان هزینه می‌کنند زیرا معتقدند از این طریق سود مناسبی به دست می‌آید و تا زمانی که این مسئله مدیریت نشود شاهد سرمایه گذاری در صنعت نفت نخواهیم بود.ابتدا بانک‌ها باید پویا شوند و در این حالت می‌توان در صنعت نفت اقدام به فروش اوراق قرضه و یا اوراق بهادار کرد زیرا این اوراق اکنون ارزشی دارند که روز به روز بر ارزش آنها افزوده می‌شود
این کارشناس انرژی در رابطه با چگونگی جذب سرمایه خرد در صنعت نفت خاطرنشان کرد: همانطور که گفته شد ابتدا بانک‌ها باید پویا شوند و در این حالت می‌توان در صنعت نفت اقدام به فروش اوراق قرضه و یا اوراق بهادار کرد زیرا این اوراق اکنون ارزشی دارند که روز به روز بر ارزش آنها افزوده می‌شود.به عنوان مثال بدانند که این اوراق برای ساخت یک پالایشگاه است که با ادامه پروژه آن سرمایه گسترش و ارزش سهام رشد پیدا می‌کند این به آن معنا است که علاوه بر بانک‌ها وزارت نفت از این طریق می‌تواند نسبت به جذب سرمایه گذار اقدام کند.
وی در رابطه با راهکارهای جذب سرمایه گذار در بالا دست خاطر نشان کرد: بالا دست صنعت نفت هم مانند پایین دستی البته بالادستی‌ها مثلاً بحث اکتشاف و ریسک‌ها بالاتری دارد و باید به سرمایه گذار اجازه برسی داد و در صورتی که منافعشان تأمین شود در بالا دست نفت نیز سرمایه گذاری می‌کنند.

امکان سرمایه گذاری خرد در بالا دست نفت وجود ندارد

بخش بالا دست نفت به سرمایه گذاری‌های کلان نیاز دارد تا بتواند از این طریق برای توسعه صنعت نفت گام بردارد سعید نوری کرم کارشناس انرژی هم صحه بر این موضوع گذاشته و به خبرنگار مهر می‌گوید: امکان سرمایه گذاری خرد در بخش بالا دست نفت وجود ندارد و در توضیح این موضوع به خبرنگار مهر می‌گوید:در بخش بالادست صنعت نفت نمی‌توانیم بر روی سرمایه خرد حساب باز کنیم زیرا هر چه به سمت بالا دست حرکت می‌کنیم میزان سرمایه افزایش پیدا می‌کند در بخش بالادست صنعت نفت نمی‌توانیم بر روی سرمایه خرد حساب باز کنیم زیرا هر چه به سمت بالا دست حرکت می‌کنیم میزان سرمایه افزایش پیدا می‌کند اما در میان دست و پالایشی برای پالایشگاه‌های مقیاس کوچک این امکان برای جذب سرمایه گذار خرد وجود دارد.

توسعه صنعت نفت چقدر سرمایه نیاز دارد؟

با تمامی مواردی که گفته شد، سوال اینجاست که توسعه صنعت نفت به چه میزان سرمایه گذاری نیاز دارد اصلاً سرمایه گذاری‌های خرد پاسخگوی آن هستند، مدیر عامل اسبق شرکت ملی نفت ایران بر این باور است که سرمایه گذاری خرد به تنهایی نمی‌تواند پاسخگوی نیاز صنعت نفت باشد و باید تعاملات بین‌المللی شکل بگیرد و تأمین منابع از سایر کشورها وجود داشته باشد زیرا در داخل کشور توان این حجم از سرمایه گذاری وجود ندارد.
وی با اشاره به اینکه اعداد و ارقام مختلفی وجود دارد، گفت: عددهای مختلفی برای سرمایه گذاری در صنعت نفت وجود دارد زیرا برخی از پروژه‌ها تغییر وضعیت داده‌اند و برخی نه از این رو اعداد مختلفی را برای جذب مورد سرمایه می‌شنویم اعدادی از ۱۳۰ میلیارد دلار تا ۲۵۰ میلیارد دلار.کاردر ادامه داد: توسعه صنعت نفت به سرمایه گذاری نسبتاً بالایی نیاز دارد زیرا چاه‌های نفت در دوره دوم عمرشان هستند و نیمه گذشته است قطعاً به سرمایه برای فشار افزایی در میدان‌های نفتی نیاز دارد تا از این طریق برداشت و ضریب برداشت افزایش پیدا کند، ضمن آنکه بخش‌های دیگری نظیر پالایشگاهی، پتروشیمی و … به خصوص در حوزه بالا دست به سرمایه گذاری‌های نسبتاً بالایی نیاز دارد. تأمین مالی اصلی از طریق سرمایه گذار و تکنولوژی بین‌المللی باید به کشور ورود پیدا کند مشکل پایه اساسی که ضریب بازیافت است را حل کند.
برای تأمین مالی نمی‌توان به منابع خرد اکتفا کرد اما هر مقداری حتی ۱۰ تا ۱۵ میلیارد باشد هم خوب است اما تأمین مالی اصلی از طریق سرمایه گذار و تکنولوژی بین‌المللی باید به کشور ورود پیدا کند مشکل پایه اساسی که ضریب بازیافت است را حل کند.
با تمامی این مسائل کاردر معتقد است برای تأمین مالی نمی‌توان به منابع خرد اکتفا کرد اما هر مقداری حتی ۱۰ تا ۱۵ میلیارد باشد هم خوب است و هدف گذاری نباید به عدد نهایی بسنده کرد اما تأمین مالی اصلی از طریق سرمایه گذار و تکنولوژی بین‌المللی باید به کشور ورود پیدا کند مشکل پایه اساسی که ضریب بازیافت را حل کند.
وی اضافه کرد: حوزه بالادست مشکلی در تأمین سرمایه ندارد زیرا به تولید می‌رسد و صادرات می‌کنند که درآمدهای ارزی هم دارد اما ممکن است در صادرات با مشکل مواجه شوند. مدل این نوع تأمین مالی مدل آی پی سی مناسب‌ترین نوع قرار داد است اما در قالب خرد همانطور که پیش تر گفته شد از طریق صندوق پروژه، اوراق و … می‌توان مردم را مشارکت داد.

سرمایه گذاری خارجی راهگشاست اما تنها راه حل نیست

کاردر در رابطه با سرمایه گذاری خارجی خاطر نشان کرد: در حال حاضر چند کشور برای همکاری با ما وجود دارد که تحریم‌ها را دور بزنند یکی چین است که با وجود منابع مازاد و چنین امکانی به این اقدام دست نزده است و دیگری کشور روسیه است که به لحاظ مالی وضعیت مناسبی ندارد اما چین منابع مالی آزاد دارد و نیاز به انرژی دارد و می‌تواند در توسعه‌ها قرار بگیرد و انرژی خود را تأمین کند.مرادی تصریح کرد: هم اکنون بسیاری از ایرانیانی که در خارج کار می‌کنند و شغلی دارند که در کشورهای مقصد سیستم‌های مالیاتی بسیار شدید وجود دارد به همین علت بی رغبت به سرمایه گذاری در کشور نیستند اما زمانی که بانک می‌گوید از شما دلار دریافت می‌کنم و به شما ریال می‌دهم کدام عقل سلیمی چنین سرمایه گذاری انجام می‌دهد. در کنار این موضوع عدم تضمین بازگشت سرمایه، سود پایین و… از دیگر مواردی هستند که ایرانیان مقیم سایر کشورها را بی رغبت به سرمایه گذاری می‌کند.
وی ادامه داد: اگر پرداخت سود ۵ یا ۶ درصد آن هم به دلار را پیش بگیریم همه سرمایه‌ها به سمت کشور سرازیر می‌شوند بنابراین به روایتی ۸ سال گذشته گفته می‌شد سرمایه ایرانیان مقیم ۱۰۰ میلیارد دلار است که اکنون به ۳۰۰ میلیارد دلار رسیده اما چگونه می‌توان این سرمایه را جذب کرد، تا زمانی که بسترهای لازم فراهم نشود کمتر کسی حاضر به سرمایه گذاری در کشور است به همین دلیل دولت و بانک مرکزی تضامینی دهند که سرمایه گذاران هر زمان خواستند امکان برداشت سرمایه را داشته باشند و سودهای معقول دریافت کنند.
این کارشناس انرژی توضیح داد: بانک‌های ما باید بستری فراهم کنند که پول وارد کشور شده و اندوخته جمع شود که در این حالت اصلاً نیازی به سرمایه گذار خارجی نداریم.

فاینانس راه حل نیست

به دلیل تحریم‌ها کمتر کشوری زیر بار سرمایه گذاری در ایران می‌رود چرا که تمامی کشورها در ابتدا به فکر منافع خود هستند حتی کشورهایی که توان و امکان سرمایه گذاری را دارند تا زمانی که منافعشان تضمین نشود حاضر به سرمایه گذاری در ایران نیستند، برای همین ایران فاینانس چین را راه حل دور زدن تحریم‌ها می‌دانست اما کاردر در پاسخ به این سوال که سال‌های گذشته از امکانی به عنوان فاینانس چین برای توسعه صنعت نفت استفاده می‌شد که این همان پول نفت ایران بود آیا امکان استفاده از این روش در شرایط فعلی وجود دارد یا خیر،خاطر نشان کرد: مکانیزم‌های IPC مکانیزم تأمین منابعی نیست که در حوزه توسعه و تکنولوژی، مدیریت منابع بیاورند قراردادهای ۲۰ ساله ipc متفاوت است و تنها تأمین مالی نیست و مکانیزم متفاوتی دارد اگرچه چینی‌ها در حوزه تکنولوژی پیش رو نیستند اما به آنها دسترسی دارند.مکانیزم‌های IPC مکانیزم تأمین منابعی نیست که در حوزه توسعه و تکنولوژی، مدیریت منابع بیاورند قراردادهای ۲۰ ساله ipc متفاوت است و تنها تأمین مالی نیست

مرادی دیگر کارشناس انرژی در رابطه با این موضوع می‌گوید: باید راه فراری برای دور زدن تحریم‌ها جهت تأمین مالی وجود داشته باشد. اگر مذاکرات به خوبی پیش رود که ممکن است برای تأمین مالی نیز بندهای دیده شود باید صبر کرد و دید مذاکرات در چه حال است بلکه بتوان گریزی برای تأمین مالی در صنعت نفت پیدا کرد.
وی اضافه کرد: انتقادی که افرادی مثل آقای آخوندی داشتند این بود که مثلاً این پول همان پول خودمان است که فاینانس می‌شود زیرا به دلیل تحریم‌ها نمی‌توانند پرداخت داشته باشند و کشورهایی نظیر چین، روسیه حتی هند کشورهایی هستند که توان مالی بسیار بالایی دارند و آمادگی دارند که به کشور ما کمک کنند اما تا زمانی که سود نبرده و منافعشان تضمین نشود حاضر نیستند که ریسک کرده و وارد این مدار شوند.
بر اساس این گزارش، با توجه به زمانبر بودن پروژه‌های نفتی برای جذب سرمایه گذاری خرد در صنعت نفت ابتدا باید تضامینی و جذابیت‌هایی در نظر گرفت تا سرمایه گذار با اطمینان خاطر اقدام به سرمایه گذاری کند.