مسجد نصیر الملک شیراز؛ دنیای نور و رنگ
سالانه گردشگران بسیاری به شیراز سفر می‌کنند. یکی از مشهورترین دیدنی های شیراز مسجد نصیر الملک است که بازی نور و رنگ در فضای آن هر کسی را مدهوش خود می‌کند.
گروه هیچ یک زندگی – مسجد نصیر الملک یکی از زیباترین مساجد شیراز است که قدمت آن به دوره قاجاریه بازمی‌گردد. این مسجد در محله‌ای واقع شده است که پیشتر به خانواده قوام تعلق داشت و تعدادی از آثار تاریخی آن دوران، در آن واقع شده‌اند. امروزه این مسجد دوست‌داشتنی که با نام مسجد صورتی نیز شهرت دارد، یکی از پرطرفدارترین جاهای دیدنی استان فارس در شیراز به شمار می‌رود و محبوبیت زیادی بین گردشگران داخلی و خارجی دارد.
مسجد نصیر الملک کجاست؟
مسجد نصیر الملک در محله گودعربان و خیابان لطفعلی خان زند واقع شده است. برای دسترسی به این مکان می‌توانید از وسایل نقلیه عمومی یا خودروی شخصی استفاده کنید. نزدیک‌ترین ایستگاه مترو به مسجد، ایستگاه ولیعصر است که با آن حدود ۱.۵ کیلومتر فاصله دارد. می‌توانید این مسافت را با تاکسی یا به‌صورت پیاده طی کنید. اگر قصد استفاده از اتوبوس را دارید، اتوبوس‌های خط پایانه ولیعصر-پایانه نمازی را سوار و در ایستگاه چهارراه مشیر پیاده شوید. همچنین اگر با خودروی شخصی قصد بازدید از مسجد را دارید، پارکینگ‌های استقلال، فرهنگ و طالقانی در خیابان پیروزی و فاصله پنج دقیقه‌ای از مقصد قرار گرفته‌اند که می‌توانید برای پارک خودرو از آن‌ها استفاده کنید.
تاریخچه مسجد نصیر الملک
مسجد نصیرالملک به دستور میرزا حسن علی ملقب به نصیرالملک ساخته شد که یکی از بزرگان سلسله قاجار بود. معماری مسجد کار محمد حسن معمار بوده است. مدت ساخت بنا حدود ۱۲ سال، از سال ۱۲۹۳ تا ۱۳۰۵ هجری قمری به طول انجامید. زیربنای مسجد برابر با ۲۲۱۲ متر مربع و مساحت آن برابر با ۲۹۸۰ متر مربع است. مرمت، حفظ و نگهداری این بنای باشکوه و ارزشمند با رعایت استانداردهای بین‌المللی مرمت آثار تاریخی، از سالها پیش توسط موقوفه نصیرالملک به تولیت آقای محمود قوام و مدیریت آقای مهندس کوروش جاویدی پارسی جانی آغاز شد و همچنان ادامه دارد.
در کتاب فارسنامه ناصری می‌توان اشاراتی به مسجد نصیرالملک را مشاهده کرد: در استحکام بنیان و سنگ ازاره و ستون‌های سنگی، شبستان و دریاچه (حوض) و صحن، مانند مسجد مشیر الملک و بلکه اندکی بزرگ‌تر است و بعضی تصرفات تازه در آن افزوده که بر محاسن آن افزوده است.
در کتاب آثار العجم نیز به این مسجد اشاره و فضاهای آن توصیف شده است.
معماری مسجد نصیرالملک
مسجد نصیرالملک دارای صحن وسیعی است که در سمت شمال مسجد قرار دارد. این مجموعه ارزشمند چندین بخش مختلف دارد که هنر معماری در هرکدام آن‌ها به شکلی کرده یافته است.
سردر ورودی مسجد نصیرالملک
در ورودی دارای طاق نمایی بزرگ است که سقف آن را با کاشی‌های هفت رنگ زینت داده‌اند. ازاره طاق‌نمای آن از سنگ گندمک است و طاق‌نمای ورودی آن مقرنس‌کاری زیبایی از کاشی هفت رنگ دارد. درهای ورودی این مسجد، دو در بزرگ چوبی است که در بالای آن روی سنگ مرمر شعری از شوریده شیرازی به مناسبت سازنده مسجد و سال اتمام آن دیده می‌شود.
شبستان غربی مسجد نصیرالملک
مسجد دارای دو شبستان شرقی و غربی است که هر دو شبستان برخلاف معمول به خاطر جهت‌گیری ساختمان قبله در امتداد محور قبله واقع شده‌اند. شبستان غربی پوشش آجری دارد و بیشتر روی آن کار شده و زیباتر است. طاق این شبستان روی ستون‌های سنگی با طرح مارپیچ است. این ستون‌ها در دو ردیف ۶تایی و به تعداد دوازده عدد به نیت دوازده امام قرار گرفته است. همچنین این شبستان هفت درگاه دارد که با هفت در چوبی و شیشه‌های رنگارنگ آن را به صحن مسجد مرتبط می‌کند. از این شبستان به‌عنوان شبستان زمستانه یاد می‌شود.
در جلوی این شبستان ایوانی به عرض ۶ متر قرار دارد که به‌وسیله هشت طاق‌نما از حیاط جدا می‌شود و دارای هفت جرز آجری است. روی این جرزها و در پیشانی طاق‌نماها آیات قرآنی و نقش‌های گل و بوته کاشی‌کاری شده است.
شبستان شرقی مسجد نصیرالملک
سنگ‌تراشی و تزیین این شبستان الهام گرفته از مسجد وکیل و مسجد مشیر شیراز است و از سنگ گندمک یک‌پارچه ساخته شده است. طاق و دیوارهای شبستان را با کاشی‌کاری‌های زیبا تزیین کرده‌اند و آسمانه آن را با نقش‌هایی چون گل‌وبته، نقوش اسلیمی و چند آیه از آیات قرآن به خط ثلث عالی آراسته‌اند. کف شبستان با کاشی‌های فیروزه‌ای مزین شده است و سنگ کف محراب آن که از کف شبستان پایین‌ترواقع شده، از جنس مرمر است. عرقچین‌های بین تویزه‌های شبستان خیز کمی دارپ. این شبستان در واقع شبستان تابستانه محسوب می‌شود.
در این شبستان دری وجود دارد که به یک چاه آب گشوده می‌شود. به این راهرو چاه گاو یا گاورو گفته می‌شود. همچنین در این مکان یک حوضچه و یک دالان موجود است. شبستان شرقی هم‌اکنون به موزه اوقاف تبدیل شده است. در دالان شمالی سنگنوشتههای وجود دارد که شعر زیر با خط نستعلیق زیبایی نوشته روی آن حک شده است:
غرض نقشی است کز ما باز ماندکه هستی را نمی‌بینم بقایی مگر صاحبدلی روزی به رحمت کند در حق استادان دعایی
در پایان نام محمد حسن معمار و استاد محمد رضا کاشی‌پز که از معماران و سازندگان بنا بوده‌اند و نیز تاریخ شروع آن در ۱۲۹۳ هجری قمری و پایان آن در ۱۳۰۵ هجری قمری ذکر شده است.
طاق مروارید
مسجد دارای دو ایوان شمالی و جنوبی است که شبیه هم نیستند و ایوان شمالی زیباتر از ایوان جنوبی است. ایوان شمالی دارای سه نیم طاق در سه طرف است و از سمت چهارم به صحن راه دارد. طاق میانی طاقی بلند است، که به طاق مروارید معروف است. بر دیوارهای این طاق آیات قرآنی و احادیث نوشته شده است و در سمت چپ آن نیز تاریخ ۱۲۹۹ هجری قمری قید شده است. همچنین این ایوان دارای چهار غرفه است و سقف میانی آن با مقرنس‌کاری و کاسه‌سازی پنج کاسه مزین شده است. در لابلای آجرهای بدنه این طاق چوب‌هایی برای جلوگیری از لرزش زلزله کار گذاشته‌اند.
ساعات بازدید و بلیط مسجد نصیر الملک
ساعات بازدید مسجد نصیر الملک در دو نیمه سال متفاوت است. در نیمه اول سال می‌توانید بین ساعات ۸ تا ۱۷ از مسجد بازدید کنید و در نیمه دوم سال از ساعت ۷ تا ۱۶:۳۰. این مجموعه در روزهای اربعین، تاسوعا و عاشورا، شهادت امام علی (ع)، رحلت پیامبر (ص)، رحلت امام خمینی (ره) و شهادت امام جعفر صادق (ع) تعطیل است. مسجد نصیر الملک امروزه بیشتر به‌عنوان مسجد-موزه فعالیت دارد و بهای بلیط آن در سال ۱۳۹۹، پنج هزار تومان برای گردشگران داخلی و ۲۰ هزار تومان برای گردشگران خارجی بوده است. امکان اقامه نماز به‌صورت انفرادی وجود دارد.
بهترین زمان بازدید از مسجد نصیر الملک
به گزارش وب گاه کجارو، بهترین زمان بازدید از مسجد نصیر الملک و تماشای بازی نور و رنگ از ساعت ۸ تا ۱۰ است. در این فاصله زمانی می‌توانید بهترین عکس‌ها را از شبستان دوست‌داشتنی مسجد بگیرید.
