دستورالعمل‌هایی برای راستی‌آزمایی اخبار جعلی

به گزارش پایگاه خبری هیچ یک _ این کتاب به فناوری های دیجیتال و پلتفرم‌های اجتماعی که منجر به اختلال اطلاعاتی در فضای مجازی می‌شوند، نگاهی انتقادی دارد. کتاب به ابتکار یونسکو برای مقابله با اخبار جعلی و اطلاعات غلط از طریق رسانه‌ها، سواد رسانه‌ای و راستی آزمایی تالیف شده و برای استادان و دانشجویان ارتباطات و روزنامه‌نگاری، احزاب سیاسی، ناظران انتخاباتی و در مجموع کسانی که در رسانه‌های جمعی و اجتماعی فعالیت می‌کنند مفید خواهد بود.

در این کتاب اصطلاح اطلاعات غلط به طور کلی، به تلاش عامدانه برای به اشتباه انداختن و یا دست کاری ذهن مردم از طریق اطلاعات تقلبی اشاره دارد.

در بخشی از این کتاب با عنوان وظایف روزنامه نگاری آمده است: زمان آن فرا رسیده که رسانه‌های خبری بیش از گذشته به معیارهای حرفه‌ای و اخلاقی نزدیک شوند، از انتشار اطلاعات تایید نشده پرهیز کنند و از اطلاعاتی که ممکن است مورد توجه و علاقه برخی از مردم باشد اما به نفع عموم نباشد، فاصله بگیرند. تامین کنندگان اطلاعات غلط، از آسیب پذیری یا تعصب دریافت کنندگان این اطلاعات به عنوان طعمه استفاده می کنند تا از آنها برای تکثیر و تقویت خبرهای خود بهره ببرند.

گای برگر، دبیر کل برنامه بین المللی توسعه ارتباطات یونسکو در مقدمه این کتاب نوشته است: وظیفه این کتاب کمک به جوامع است تا در مورد طیف وسیعی از واکنش‌های اجتماعی به مشکلات ناشی از اطلاعات دروغ از جمله در دولت‌ها، سازمان های بین المللی، مدافعان حقوق بشر، شرکت‌های اینترنتی و طرفداران رسانه‌ها آگاه باشند.

در این کتاب هجو و تقلید مسخره آمیز، ارتباط نادرست، محتوای گمراه کننده، زمینه نادرست، محتوای فریب دهنده، محتوای دستکاری شده و محتوای ساختگی به عنوان مقوله‌های اختلال اطلاعاتی معرفی شده‌اند.

در بخش دیگری از کتاب دستورالعمل‌هایی برای راستی‌آزمایی اخبار جعلی آمده است. مثلا مخاطب باید از خود بپرسد آیا پشت پرده این انتشار نیت بدخواهانه‌ای وجود دارد؟ اگر من این پست را به اشتراک بگذارم، چه پیامدهایی ممکن است داشته باشد؟ آیا منتشر کننده انسان یا ربات است؟ آیا محتوا به صورت دیجیتال دستکاری شده است؟ آیا می‌توان با استفاده از سرنخ‌های بصری در محتوا، زمان و مکان ضبط عکس یا ویدئو را تایید کرد؟

همچنین گفته شده روزنامه‌نگاران نباید پیش فرض ذهنی داشته باشند و اجازه دهند علائم و نشانه‌های همراه «حقیقت» آنها را گمراه کند.

بخشی از کتاب با عنوان «تفکر درباره اختلال اطلاعاتی، شکل‌های مختلف اطلاعات غلط و اطلاعات گمراه کننده» به حل مساله کمک و برای درک ابعاد آن چارچوبی ارائه می‌کند.

فصل ششم با عنوان شبکه های اجتماعی: ارزیابی منابع و محتوای دیداری به چالش های بررسی و صحت سنجی و روزنامه نگاری مبتنی بر شواهد می پردازد که با پیدایش فناوری های دیجیتال و شبکه های اجتماعی مهجور مانده است.

کتاب خبرنگاری، اخبار جعلی و اطلاعات غلط نوشته چریلین ایرتون و جولی پوزتی و به ترجمه علی احمدی در ۲۲۱ صفحه توسط انتشارات علم به چاپ رسیده است.