سینمای آمریکا در سالی که گذشت؛ از «باربنهایمر» تا اعتصابات و جنگ غزه
اکنون با پایان سال ٢٠٢٣ که می‌توان گفت برای هالیوود سال عجایب به شمار می‌رود، سالی که بیش از همه تحت تاثیر دو قطبی «باربنهایمر» و اعتصابات گسترده بازیگران و فیلمنامه‌نویسان که منجر به تعطیلی چندماهه فعالیت‌های سینمایی شد، قرار داشت و این اواخر رسوایی‌هایی متعدد اخلاقی نیز بار دیگر دامن هالیوود را گرفت.
پایگاه خبری هیچ یک ـ گروه سینما: اکنون با پایان سال ٢٠٢٣ که می‌توان گفت برای هالیوود سال عجایب به شمار می‌رود، نگاهی اجمالی خواهیم داشت بر وقایعی که لرزه بر اندام این صنعت سرگرمی‌سازی آمریکا انداخت؛ از مواضع ضدصهیونیستی ستاره‌های مطرح در مورد جنگ خونین غزه تا اعتصابات گسترده بازیگران و فیلمنامه‌نویسان.
١- پدیده‌ای به نام «باربنهایمر»
در پی اکران همزمان دو فیلم مهم سال ٢٠٢٣، «باربی» به کارگردانی گرتا گرویگ و «اوپنهایمر» به کارگردانی کریستوفر نولان، کارزار سرگرم‌کننده «باربنهایمر» در میان علاقه‌مندان به تماشای دو ژانر مختلف در شبکه‌های اجتماعی به راه افتاد که پیام‌آور یک تابستان مهیج برای هالیوود و سینماگران شد.
در زمان اکران «باربی» با بازی مارگو رابی و رایان گاسلینگ، کمپین تبلیغاتی گسترده‌ای در سرتاسر جهان شکل گرفت و عده زیادی که سالها به سالن‌های سینما نرفته بودند و حتی کسانی که مطلقا علاقه‌ای به سینما نداشتند، متقاعد شدند که فیلم را ببینند؛ از عروسک‌های غول‌پیکر باربی در سطح خیابان‌ها تا صورتی‌شدن بسیاری از پاساژها و مراکز خرید در سرتاسر جهان.
اما حلقه مفقوده این تبلیغات بلند پروازانه این بود که کمتر کسی درباره کیفیت «باربی» سخنی به زبان می‌آورد و بسیاری به طوری ناخواسته گرفتار آن شده بودند و این فیلم توانست با فروش ١.٤٤ میلیارد دلاری عنوان پر فروش‌ترین فیلم سال جهان را از آن خود کند.
یکی دیگر از اتفاقات خبرساز درباره «باربی»، محصول کمپانی وارنر، توقیف پخش آن در برخی از کشورهای اسلامی از جمله امارات متحده عربی، کویت، لبنان، الجزایر و همچنین در کشور ویتنام بود.
اما فیلم «اوپنهایمر» با بازی کیلین مورفی، فلورنس پیو و امیلی بلانت با فروش ۹۵۱ میلیون دلاری در سطح جهانی توانست جایگاه سوم پرفروش‌های سال ٢٠٢٣ را برباید.
نولان که با فیلم قبلی خود «انگاره»، محصول ٢٠٢٠، نتوانسته بود گیشه سینماهای آمریکا را تصاحب کند، عنوان کرد که «اوپنهایمر» به معنای واقعی کلمه بهترین فیلمی است که تا به حال ساخته است.
در فصل جوایز نیز «اوپنهایمر» بسیار موفق عمل کرد تا آخرین ساخته این فیلم‌ساز محبوب آمریکایی گام‌های موفقی برای کسب گلدن گلوب بردارد.
در بخش سینمایی مراسم گلدن گلوب، فیلم «باربی» با نه نامزدی پیشتاز است و به دنبال آن، «اپنهایمر» با هشت نامزد قرار دارد.
٢- اعتصابات صنفی
طوفان بزرگ ٢٠٢٣ در هالیوود، با شروع اعتصاب نویسندگان برنامه‌های تلویزیونی و سینمایی آغاز شد و سپس با پیوستن بازیگران به صف آنها، بزرگترین اعتصابات اتحادیه‌های نویسندگان و بازیگران پس از سال ۱۹۶۰ رقم خورد.
این اعتصابات که به دلیل شکست مذاکرات فیلمنامه‌نویسان و نویسندگان برنامه‌های تلویزیونی و سینمایی با استودیوهای فیلمسازی برای دریافت دستمزد بیشتر و بهبود شرایط کار شکل گرفت، با اعلام پیوستگی خیل عظیمی از چهره‌های مطرح هالیوود توجه رسانه‌ها را به خود جلب کرد.
از چهره‌های مطرحی که در این اعتراضات جریان ساز شدند می‌توان به مریل استریپ، دارنده مدال ملی هنر آمریکا که جوایز متعددی از جشنواره‌های جهانی کسب کرده است، برندِن جیمز فرِیزر، دارنده جایزه اسکار بهترین بازیگر مرد سال ٢٠٢٢، واکین فینیکس ستاره فیلم «جوکر» و جورج کلونی، بازیگر و کارگردان برنده جوایز اسکار، گلدن گلوب و بفتا، اشاره کرد.
همانطور که پیش‌بینی می‌شد این اقدام نویسندگان و بازیگران هالیوود توانست این صنعت بزرگ را به زانو درآورد و تهیه و تولید بسیاری از پروژه‌ها را متوقف کرد و پخش آثار متعددی را به تعویق انداخت.
اگرچه نهایتا اتحادیه بازیگران آمریکا توافقنامه‌ای آزمایشی برای پایان دادن به طولانی‌ترین اعتصابات را تصویب کردند که شامل افزایش حداقل ٧ درصدی دستمزدها و حفاظت از بازیگران در برابر هوش مصنوعی بود، اما این همبستگی نویسندگان و بازیگران هالیوودی تقریبا ٥ میلیارد دلار برای صنعت سرگرمی در سراسر آمریکا هزینه برداشت.
اما خسارات این اعتصابات گسترده که در شصت سال گذشته به صورت مشترک بین بازیگران و نویسندگان اتفاق نیافتاده بود، به سال ٢٠٢٣ ختم نشد و بنابر پیش‌بینی‌هایی که منتشر شده است، یکی از عوامل کاهش یازده درصدی فروش سینماها در سال ٢٠٢٤ نیز خواهد بود.
٣- جنگ غزه
در گذشته ستاره‌های هالیوود جز در قاب تصویر برای مخاطب در دسترس نبودند، اما تغییرات تکنولوژی در دهه گذشته آنقدر سریع و گسترده اتفاق افتاد که اکنون دنبال‌کنندگان سینما در هر سن، زمان و مکانی با چند کلیلک به دنیای واقعی ستاره محبوب خود وارد می‌‍شوند.
در سال ٢٠٢٣ رسانه‌های اجتماعی دردسر‌های بزرگی برای هالیوود ایجاد کردند، یکی از آنها ادامه‌دار شدن اعتراض چندین تن از بازیگران و چهره‌های مشهور، به کشتار مردم غزه توسط رژیم صهیونیستی بود که منجر به مقابله شرکت‌های فیلمسازی با سینماگرانی شد که مواضع خود را بیان کردند.
هالیوود بدون واهمه به مقابله سیستماتیک با ستارگانش در این زمینه پرداخت اما موفق به خاموش کردن صدای آنان نشد. می‌توان گفت جنگ غزه اختلاف نظرها در میان اهالی سینمای آمریکا را که عموما در امور سیاسی مواضع یکسانی داشتند، آشکار کرد.
در یکی از شاخص‌ترین موارد، ملیسا باررا ستاره فرانچایز «جیغ» در صفحه شخصی خود در شبکه اجتماعی اینستاگرام اعلام کرد که سکوت در زمینه کشتار غزه را یک گزینه نمی‌داند و در پی موضع گیری‌های متعدد توسط استدیو اسپای گلس از فیلم «جیغ ٧» کنار گذاشته شد.
اما در پی اخراج باررا، جنا اورتگا، ستاره‌ی ۲۱ ساله سریال پرطرفدار «ونزدی»، حمایت ضمنی خود از مواضع ضد اسراییلی او را ابراز کرد و کناره‌گیری خود از بازی در «جیغ ٧» را اعلام کرد.
سوزان ساراندون، برنده اسکار بهترین بازیگر زن برای فیلم «راه رفتن مرد مرده»، پس از اظهار‌نظر در یک راهپیمایی حامیان فلسطین، نیز توسط آژانس استعدادیابی یو‌تی‌ای کنار گذاشته شد.
در ادامه‌ی مواضع ضد اسرائیلی چهره‌های شاخص هالیوود، الیور استون، فیلم‌نامه‌نویس و کارگردان آمریکایی، که تاکنون جوایز متعددی از جشنواره‌های معتبر جهانی دریافت کرده است، بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر رژیم صهیونیستی، را دیوانه‌ای خواند که به کشتار در غزه مشغول است و رئیس‌جهور آمریکا جو بایدن را به حمایت از او متهم کرد.
جنبش مقاومت اسلامی فلسطین، حماس، در روز هفتم اکتبر ٢٠٢٣ در پاسخ به بیش از هفت دهه اشغال فلسطین و نزدیک به دو دهه محاصره غزه و زندان و شکنجه هزاران فلسطینی، عملیات نظامی «طوفان الاقصی» را علیه رژیم اسرائیل آغاز کرد.
رژیم صهیونیستی در پاسخ به این عملیات، بمباران سنگینی را علیه نوار غزه آغاز کرد و این منطقه را تحت محاصره کامل قرار داد. حملات اسرائیل تاکنون به شهادت بیش از ٢٢ هزار نفر که بیش از هفتاد درصدشان را زنان و کودکان تشکیل می‌دهند، منجر شده است.
صدها هنرمند آمریکایی از آغاز جنگ در اوایل ماه اکتبر از کاخ سفید درخواست کردند که گامی جدی برای برقراری آتش‌بس در غزه بردارد. این در حالیست که واشنگتن جدی‌ترین حامی تل‌آویو در طول جنگ سه‌ماهه غزه است و از هرگونه کمک به رژیم صهیونیستی دریغ نکرده است.
٤- تعرض جنسی در هالیوود
یکی دیگر از مواردی که با گسترش فضای مجازی دامنگیر هالیوود شد، بالا‌گرفتن جنبش «من هم» بود که چهره واقعی مجموعه‌ای از شکارچیانِ در کمین این صنعت را برملا کرد؛ بسیاری از ستاره‌های نامدار هالیوود به واسطه این جنبش در سال ٢٠٢٣ و پیش از آن، در مظان اتهامات جنسی قرار گرفتند.
جنبش «من هم» که یک کارزار اینترنتی با هشتگی به همین نام بود، در اکتبر ٢٠١٧ برای نشان دادن شیوع گسترده تجاوز و آزار جنسی به ویژه در محیط کار گسترش پیدا کرد.
این جنبش با اتهاماتی مبتنی بر آزار و اذیت جنسی علیه هاروی واینستین، تهیه کننده آمریکایی آغاز شد و پس از مدتی استفاده از هشتگ «من هم» فراگیر شد.
در سال‌های اخیر چندین پرونده علیه ستارگان هالیوود مطرح شد که نوک پیکان یکی از آنها ستاره بزرگ سینمای آمریکا، کوین اسپیسی، برنده اسکار بهترین بازیگر مرد برای فیلم «زیبای آمریکایی» ساخته سام مندس، را نشانه گرفت.
آنتونی رپ که در سال ۱۹۸۶ در تئاتر «اولد ویک» با اسپیسی هم‌بازی بود، وی را در سال ۲۰۱۷ به تجاوز جنسی متهم کرد و در پی این اتهام، اسپیسی از مجموعه تلویزیونی «خانه پوشالی» و فیلم «همه پول‌های دنیا» اثر ریدلی اسکات کنار گذاشته شد.
سپس پانزده نفر دیگر با ادعاهای سوءاستفاده مشابه پیش آمدند؛ از جمله هدر اونرو، مجری زن آمریکایی، که ادعا کرد اسپیسی قصد تعرض جنسی به پسرش را داشته است، آری بِن، نویسنده نروژی، هری درایفس، پسر ریچارد استیون درایفس، و هشت نفر از عوامل سریال «خانه پوشالی».
اما بزرگترین اتفاق برای این پرونده در سال ٢٠٢٣ رقم خورد. در حالی‌که دو نفر از شاکیان، یک زن آمریکایی و یک روانپزشک ناشناس، از دنیا رفته بودند و آری بن نیز خودکشی کرده بود، اسپیسی از ۹ اتهامی که گفته می‌شد بین سال های ۲۰۰۴ تا ۲۰۱۳ مرتکب شده است، تبرئه شد.
در طول محاکمه چهار هفته‌ای این بازیگر برنده اسکار، دادستان‌ها او را یک «قلدر جنسی» توصیف کردند. همچنین یکی از شاکیان عنوان کرد پس از آزار جنسی از سوی این بازیگر در آپارتمان او در لندن از هوش رفته است.
اما در سال ٢٠٢٣ نام‌های بزرگ دیگری نیز مورد اتهامات جنسی قرار گرفتند که نشان داد هالیوود تنها زرق و برقی که دیده می‌شود، نیست. جیمی فاکس، بازیگر سرشناس آمریکایی و برنده جایزه اسکار، یکی از کسانی بود که از سوی یک زن به آزار جنسی بر روی پشت بام یک رستوران متهم شد.
بیل کازبی، کمدین و چهره معروف تلویزیونی آمریکا که به دلیل تجاوز جنسی در سال ٢٠١٨ به ده سال زندان محکوم شده بود و در سال ٢٠٢٠ با لغو محکومیت از زندان آزاد شد، یکی دیگر از چهره‌های مشهور آمریکایی بود که در ماه ژوئن ٢٠٢٣ گزارش‌هایی در خصوص تعریض جنسی علیه او منتشر شد.
در این شکایت‌ها که از سوی ٩ زن در دادگاه منطقه‌ای نوادا مطرح شد، تمامی شاکیان ادعا کردند که در جریان مراوده با کازبی در نوادا که بین سال‌های ١٩٧٩ تا ١٩٩٢ اتفاق افتاده بود، این کمدین آمریکایی با خوراندن قرص یا نوشیدنی‌های آلوده و در حین استفاده از مواد مخدر آنها را مورد تجاوز جنسی قرار داده است.
وین دیزل، بازیگر مشهور مجموعه فیلم‌های «سریع و خشن»، دیگر ستاره‌ی آمریکایی است که در ماه‌های پایانی سال ٢٠٢٣ از سوی آستا جوناسون، دستیار سابقش، به آزار و اذیت جنسی متهم شد.
به گفته جوناسون، در زمان ساخت فیلم «سریع و خشن ٥» در سال ٢٠١٠، دیزل در جریان حضور او در اتاقش خود را به او تحمیل کرده و التماس‌ها و فرار این زن نیز نتوانسته جلوی این بازیگر سرشناس را بگیرد.
در بخشی از دعوی حقوقی که برای این پرونده ثبت شده است آمده که جوناسون به دلیل مقاومت شجاعانه در برابر تعرض جنسی وین دیزل پس از عمل شنیعی که او مرتکب شده، با یک تماس تلفنی از کار اخراج شده است تا سرپوشی بر رفتار وی باشد.
آخرین مورد از اتهامات جنسی که همچون گردبادی ادامه‌دار هالیوود را فرا گرفته است و در این گزارش به آن می‌پردازیم مربوط به جاناتان میجرز، ستاره فیلم اخیر مارول، «مرد مورچه‌ای و زنبورک: شیدایی کوانتومی»، است.
میجرز در ماه مارس به دلیل شکایت شریک سابق خود، گریس جباری، که هویتی ایرانی-آمریکایی دارد، دستگیر شد و در جریان یک دادگاه دو هفته‌ای در تاریخ ١٨ دسامبر توسط هیئت منصفه منهتن به آزار و اذیت، حمله و تجاوز محکوم شد که موجب اخراج وی از غول دنیای ابر قهرمانی، مارول، شد.
٥- جایزه تمشک طلایی
و اما جایزه تمشک طلایی سال ٢٠٢٣، به نام‌های بزرگی از هالیوود تعلق گرفت و به نوبه خود از خبرسازترین اتفاقات سال گذشته بود.
در چهل و سومین دوره اهدای جوایز تمشک طلایی که به صورت مجازی برگزار شد، فیلم زندگی‌نامه‌ای «الویس» به کارگردانی باز لورمن که به زندگی خواننده و بازیگر مشهور آمریکایی الویس پریسلی می‌پردازد، «موربیوس» فیلم ابرقهرمانی ساخته دنیل اسپینوزا و «بلوند» که درباره‌ی زندگی مرلین مونرو است و اندرو دومینیک آن را کارگردانی کرده است، با دریافت جوایز تمشک طلایی به عنوان بدترین‌های سال شناخته شدند.
دست‌اندرکاران این مراسم، جرد لتو را به عنوان بدترین هنرپیشه مرد برای بازی در«موربیوس» انتخاب کردند.
در حالی که آستین باتلر بازیگر نقش اصلی «الویس» در فهرست رقابتی اسکار جای دارد، هم‌بازی وی، تام هنکسِ بزرگ که در این فیلم در نقش سرهنگ پارکر ظاهر شده، جایزه بدترین بازیگر مرد مکمل را دریافت کرد.
هنکس همزمان برای بازی در نقش پدر ژپتو در «پینوکیو» هم نامزد بدترین بازیگر مرد سال بود. وی همچنین جایزه تمشک طلایی «بدترین زوج سینمایی» را از آن خود کرد؛ خود هنکس و گریم او در«الویس». منتقدان همچنین از لهجه «مسخره» هنکس در این فیلم به شدت انتقاد کردند.
فیلم «بلوند» نیز در رقابت با فیلم «پینوکیو»، «خاکسپاری خوب»، «دختر پادشاه» و «موربیوس» جایزه بدترین فیلم را دریافت کرد. در بخش بدترین فیلم‌نامه نیز «بلوند» با بازی آنا د آرماس گوی رقابت را از دیگران ربود.
هیئت داوران این مراسم عنوان بدترین هنرپیشه زن را در پی اقدام به نامزدکردن ریان کیرا آرمستراگِ دوازده ساله برای بازی در فیلم «آتش افروز» به خود اهدا کردند.
پس از انتقادات شدید برای نامزدی یک نوجوان برای دریافت این جایزه، هیئت داوران تصمیم خود را پس گرفت و ۱۸ سالگی را به عنوان حداقل سن برای نامزدی تمشک طلایی اعلام کرد.
پس از همه‌گیری کووید ١٩ و تغییر در روش زندگی مردم جهان، سال‌های خوبی بر هالیوود نگذشت و بنظر می‌رسد صنعت سینمای آمریکا در حال دست و پا زدن برای نجات خویش است.
این وضعیت نتیجه عوامل بی‌شماری از جمله رقابت با سرویس‌های استریمینگ از جمله، نتفلیکس، هولو، دیزنی پلاس، اپل تی‌وی پلاس و بسیاری دیگر از غول‌های سرگرمی‌ساز و پخش است که با فیلم‌ها و مجموعه‌های تلویزیونی خود موفقیت چشمگیری کسب کرده‌اند.
سینمای سال ٢٠٢٣ همچنین نشان داد هالیوود در شناخت ذائقه مخاطب چندان خوب عمل نکرده و فیلم‌هایی با بودجه‌های کلان مانند: «سیاه‌چال‌ها و اژدهایان: افتخار در میان دزدان»، «ایندیانا جونز و گردانه سرنوشت» و شماری دیگر از آثاری که انتظار فروش بالایی از آنها می‌رفت، نتوانستند مخاطبان را به سالن‌های سینما بکشانند.
حال باید دید این صنعت جذاب و پولساز چه برنامه‌ای برای برون رفت از وضعیت فعلی را دارد و آیا می‌تواند به دوران اوج خود بازگردد یا خیر؟
