تقریبا روزی نیست که در صدر خبرها، نامی از ایلان ماسک سرشناس دیده نشود.
هیچ یک : رئیس شبکه اجتماعی X (توئیتر سابق)، تسلا و اسپیس ایکس، ثروتمندترین فرد جهان است و از پلتفرم خودش برای ابراز نظراتش در مورد طیف گستردهای از موضوعات بهره میبرد.
اخیرا شرکت Neuralink که زیرنظر ایلان ماسک اداره میشود، آزمایش نصب تراشههایی برروی مغز انسان را انجام داده و از سوی دیگر خود ماسک با تبدیل شبکه اجتماعی X به یک سوپراپلیکیشن سعی دارد تا نقش مهمتری در دنیای سریع رشد هوش مصنوعی ایفا کند؛ هرچند که خود او هشدار داده بود که هوش مصنوعی میتواند منجر به انقراض نسل بشر شود.
در اواخر فوریه سال ۲۰۲۴ بود که ایلان ماسک از OpenAI و سام آلتمن، مدیر اجرایی آن شکایت کرد و اعتقاد داشت که شرکتی که او به تاسیس آن کمک کرده، از منشا غیرانتفاعی و منبع باز خود سرپیچی کرده است.
ایلان ماسک از تولد تا امروز
این کارآفرین موفق و ۵۲ ساله، از وقتی که بیش از دو دهه پیش وارد صحنه شد، عموم مردم را مجذوب اقدامات تجاریاش نگاه داشته است.
ماسک متولد پرتوریای آفریقای جنوبی است و استعدادهایش در زمینه کارآفرینی را خیلی زود و در دوران نوجوانی به نمایش گذاشت. او در دوران کودکی با برادرش خانه به خانه میرفتند و شکلاتهای خانگیشان را به فروش می رساندند و در سن ۱۲ سالگی اولین بازی رایانهایاش را توسعه داد.
خود ماسک، دوران کودکیاش را دورانی سخت توصیف کرده که تحت تاثیر طلاق والدینش، قلدریهایش در مدرسه و مشکلاتش در انتخاب نشانههای اجتماعی به دلیل سندروم آسپرگر قرار داشته. او در اولین فرصت، خانه را به مقصد کالج ترک کرد و سپس به کانادا و بعد به آمریکا رفت و در دانشگاه پنسیلوانیا، در رشته اقتصاد و فیزیک تحصیل کرد.
در مقاله ای که در سال ۲۰۱۰، ماری کلر، همسر اول ماسک نوشت، از قول او میخوانیم که ماسک قبل از آنکه میلیونر شود هم فردی نبود که حاضر به شنیدن “نه” باشد. در بخشی از این مقاله میخوانیم:« اراده ماسک برای رقابت و تسلط که باعث موفقیت او در کسب و کارش شد، ستودنی است. ماسک وقتی به خانه میآمد هم دست از کار و تلاش نمیکشید.» او درعین حال یادآوری کرد که زمانی که در مراسم ازدواجشان با هم میرقصیدند، ماسک به او گفته که او فرد آلفای این رابطه است.
ماسک چگونه به ثروت هنگفتی رسید؟
ایلان ماسک بعد از قبولی در مقطع کارشناسی ارشد فیزیک در دنشگاه استنفورد، سریعا ترک تحصیل کرد و دو شرکت نوپا در زمینه فناوری را در دهه ۱۹۹۰ تاسیس کرد که شامل یک شرکت نرمافزار وب و یک شرکت بانکداری آنلاین بود که در نهایت به پیپال مبدل گردید که در سال ۲۰۰۲ به قیمت ۱.۵ میلیارد دلار به eBay فروخته شد.
بعد از آن بود که ماسک ثروتش را در یک شرکت موشکی جدید به نام اسپیس ایکس که هدف از تاسیس آن ایجاد جایگزینی مقرون به صرفه برای ناسا بود و همچنین یک شرکت خودروهای الکتریکی جدید به نام تسلا به کار گرفت. او تا سال ۲۰۰۸ که مدیر اجرایی این شرکت شد، ریاست هیئت مدیره آن را برعهده داشت.
از دیگر سرمایهگذاریهای اخیر ماسک میتوان به خرید پلتفرم شبکه اجتماعی توئیتر دراکتبر سال ۲۰۲۲ اشاره کرد. از آن زمان به بعد، ماسک به شکل چشمگیری تعداد نیروهای کاریاش را کاهش داد و یکی از این تعدیل نیروها در تیمی بود که امنیت پلتفرمها را برعهده داشتند؛ او در ادامه نام توئیتر را به X تغییر داد و اشتراکهای پریمیوم جدیدی را معرفی کرد تا کسب و کارش برای درآمدزایی تنها به تبلیغات متکی نباشد.
جاه طلبی بلندمدت آقای ماسک درباره شبکه اجتماعی X این است که این پلتفرم تبدیل به یک “اپلیکیشن همهکاره” شود که قابلیت ارائه طیف وسیعی از خدمات را داشته باشد؛ این در حالی است که براساس گزارشها، تاکنون ارزش این شرکت از ۴۴ میلیارد دلاری که در ابتدا او برای کسب مالکیتش پرداخت کرده بود، به ۱۹ میلیارد دلار کاهش یافته است.
چطور ثروتمندترین مرد دنیا توئیتر را خرید؟
ماسک، جاهطلبیهای زیادی هم در حیطه هوش مصنوعی دارد و یکی از سرمایهگذارهای ابتدایی در شرکت مادر ChatGPT بود که در نهایت در ماه جولای، از این شرکت جدا شد و کمپانی خودش به نام xAI را تاسیس کرد که ماموریتش درک ماهیت واقعی جهان است.
کریس استوکل واکر، روزنامهنگار دراین باره گفته:« من هرگز متقاعد نشدهام که ماسک واقعا میداند که فردا چه میخواهد بکند. سبک رهبری او کاملا غریزی است.»
اشلی وانس، نویسنده یک بیوگرافی در سال ۲۰۱۵، ایلان ماسک را به عنوان یک فرد متخاصم که همه چیز را میداند توصیف کرده بود و نوشته بود که او یک ضمیر بزرگ دارد و در عین حال او را یک رقصنده بیدست و پا و سخنران عمومی بدبین نامیده بود.
در دنیای مطبوعات هم ایلان ماسک را یک “نابغه دیوانه” و “بزرگترین ترول توئیتر” میدانند که به خاطر جاهطلبیهای فراوانش و دعواهای کوچک و بزرگ این لقب به او داده شده است. نباید شکایتهای بزرگی که او و شرکتهایش از سرمایهگذاران و دیگران بر مطرح کردند را نادیده گرفت.
ایلان ماسک سه بار از همسرانش جدا شده که دو طلاق او از یک نفر، یک هنرپیشه بریتانیایی به نام تالوله رایلی بوده و البته خودش صادقانه درباره تقصیراتش در زندگی مشترک صحبت کرده است. ماسک سال گذشته در مصاحبهاش در TED گفت:« اگر اشتباهات و گناههای مرا لیست کنید، من بدترین آدم روی کره زمین به نظر میرسم. ولی اگر این مسائل را در مقابل کارهای درستی که انجام دادهام قرار دهید، اوضاع بسیار منطقیتر خواهد شد.»
دارایی خالص ماسک چقدر است؟
اینطور به نظر میرسد که تمام این تناقضها، بخشی از جذابیت ایلان ماسک است و تمام این مسائل مانع از ثروتاندوزی او نشده است.
بلومبرگ، ایلان ماسک را ثروتمندترین فرد دنیا میداند و دارایی خالص او تا اول ماه مارس ۲۰۲۴ را حدود ۲۱ میلیارد دلاربرآورد کرده است. البته بخش عمدهای از این دارایی ارزش سهام او در شرکت تسلاست که بیش از ۱۳% از آن را در اختیار دارد. ارزش سهام این شرکت در سال ۲۰۲۰ و با افزایش تولیدات شرکت، افزایش چشمگیری داشته و سودهای منظمی را به همراه آورده است. سهام او در پایان سال ۲۰۲۲ سقوط کرد و عدهای دلیل این سقوط را انحراف مسیر او و کسب مالکیت توئیتر میدانند؛ هرچند که از آن زمان تا حالا، این سهام جایگاه خود را بازیافته.
ماسک در عین حال قهرمان ارزهای دیجیتالی هم هست و در چند شرکت کوچکتر مثل Boring، که سازنده تونل است و استارتآپ آزمایشی رایانه مغز Neuralink هم مشارکت دارد. او با افتخار خودش را معتاد به کار میداند و گاهی گفته که صرفا به دنبال کسب درآمد نیست (ادعایی که او اخیرا و در زمان مال خود کردن مالکیت توئیتر نیز برزبان آورد.)
راس گربر، دوست ماسک و یکی از سرمایهگذاران تسلا درباره او گفته:« ایلان تنها زمانی درگیر مسائل میشود که حس کند بنا به دلایلی، اهمیتی حیاتی دارند؛ به خاطر جامعه و انسانیت.»
دیدگاههای سیاسی ایلان ماسک
آقای ماسک که در سال ۲۰۰۲ شهروندی آمریکا را دریافت کرد، همیشه تلاش میکند تا برچسبهای سیاسی به او نچسبانند و در مورد دیدگاه سیاسیاش گفته:« من نیمی دموکرات و نیمی جمهوریخواه هستم” یا “از نظر سیاسی میانهرو” و “مستقل” هستم. البته این بدان معنا نیست که ماسک خودش را از بحثهای سیاسی جدا نگاه دارد.
ماسک بارها خودش را وارد داغترین دعواهای ژئوپلیتیکی دنیا کرده؛ یکی از پیشنهادات او این بوده که چین باید یک “منطقه اداری ویژه” در تایوان ایجاد کند و یا شروطی را برای حل و فصل جنگ در اوکراین پیشنهاد کرده بود که بسیاری از رهبران ارشد این کشور آن را رد کردند.
زمانی که ماسک، سرویس اینترنت ماهوارهای خود، استارلینک را به اوکراین فرستاد، با انتقاداتی به خاطر رد درخواست اضطراری اوکراین برای فعال کردن استارلینگ در سواستوپل، محل استقرار یک ارتش بزرگ نیروی دریایی روسیه مواجه شد.
در آمریکا، او به تگزاس نقل مکان کرد و از قوانین کالیفرنیا و مالیاتهای بالای این ایالت شکایت کرد. با سازماندهندگان دیگر اتحادیه درگیر شد و در بهار ۲۰۲۰، قرنطینههای ناشی از پاندمی کرونا را یک “اقدام فاشیستی” خواند.
او یکی از اولین مدیران تجاری بود که راهش را از دونالد ترامپ، رئیسجمهور سابق آمریکا جدا کرد و با خروج آمریکا از توافقنامه جهانی آب و هوا به تصمیم ترامپ، از شورای تجاری کاخ سفید خارج شد. البته ماسک به صراحت اعلام کرده که طرفدار جو بایدن، رئیس جمهور فعلی آمریکا هم نیست.
تاجر بزرگ و موفق داستان ما، کسب و کار خود را نوعی بشردوستی میداند؛ چرا که از آنها برای حل مسائل مهم انسانی از جمله تغییرات آب و هوایی بهره میبرد که نمونه بارز آن تسلا است. ماسک برخلاف علاقه زیادش به هوش مصنوعی، یکی از برجستهترین چهرههایی است که نگرانی خود را از ایجاد هوش مصنوعی فوق هوشمند که ممکن است تهدیدی احتمالی برای آینده بشریت باشند ابراز کرده است.
او مدعی شده که پیشرفت هوش مصنوعی و کاهش نرخ زاد و ولد، ممکن است منجر به کمبود انسان زنده در دنیا شود و البته نمیتوان گفت که خود او در این زمینه فعالیتی نداشته؛ آقای ماسک ۱۱ فرزند (شش فرزند از همسر اولش، سه فرزند از گریمز، همسر کانادایی اش و دو فرزند (دوقلو) از شیلون زیلیس) دارد.
ماسک بعد از تولد دوقلوهایش توئیت زد:« من تمام تلاشم را برای کمک به بحران کم جمعیتی دنیا به کار میگیرم.»