ویژگی کودکان سخت
آیا میدانید کودکان سخت چه ویژگی هایی دارند؟
مشخصه های اصلی در کودکان سخت
کودکان سخت به کودکانی اطلاق می شود که در یک محیط جدید به سختی با دیگران ارتباط می گیرند. در واقع این نوع کودکان بد قلق هستند و در یادگیری امور جدید کند عمل می کنند. کودک سخت تمایل به نامنظمی دارد و در راستای مقابله با تغییرات، واکنش های تندی را بروز می دهد. به عبارتی دیگر کودک سخت نسبت به تغییرات زندگی حساس عمل می کند.
کودک در روند رشد نیازمند توجه و مراقبت از جانب والدین است. نظام فرزند پروری نقش چشمگیری در بد قلق شدن کودکان دارد. در حقیقت نظام خانواده موظف است در پیدایش، تکمیل و تثبیت ویژگی های شخصیتی و رفتاری کودکان تاثیر بگذارد.
کودکان سخت دارای یک سیستم عصبی رشد نیافته ای هستند. این سیستم عصبی باعث می شود تا کودک در مقابل انتظارات و صحبت های دیگران واکنش شدیدی نشان دهد.
کودکان بد قلق همواره در تلاش هستند تا با بدون توجه به حرف والدین به خواسته های خود دسترسی پیدا کنند. والدین در طی مواجه با این قبیل کودکان نگران آینده ی کودک در راستای انجام وظایف اولیه می باشند.
توجه داشته باشید راهبرد هایی مناسب در خصوص برطرف سازی ناسازگاری کودکان سخت وجود دارد.
در ادامه برخی از نشانه های رفتاری کودکان سخت را بیان می کنیم:
• پافشاری برای رسیدن به امیال و خواسته
• آستانه ی تحمل پایین
• خود گردانی مکرر برای جلب توجه
• گریه های مداوم بدون دلیل موجه
• بهانه جویی
• کینه توزی
• لجبازی و بد خلقی
• اختلال در روند خواب و بیداری
• جیغ و داد زدن
• شکست هنجار و قوانین
• بروز هیجانات
کودکان سخت آستانه تحمل پایینی دارند
دو مورد از مهمترین ویژگی ها و مشخصه های کودکان سخت
پرخاشگری
پرخاشگری یکی از نشانه های اصلی کودکان سخت به شمار می رود. پرخاشگری و عصبانیت کودکان سخت با علائمی نظیر تعریق، قرمز شدن صورت، نفس کشیدن تند و ضربان قلب بالا بروز پیدا می کند.
عدم انعطاف پذیری
یکی دیگر از ویژگی های کودکان سخت، انعطاف ناپذیری است. کودکان انعطاف ناپذیر با رفتار هایی مضطرب، بهانه جو و خشمگین همواره در راستای ارتباط با دیگران دچار مشکل هستند.
به منظور افزایش انعطاف پذیری کودک می بایست به صورت آهسته وی را در معرض تغییر و تحول قرار داد. تجربه ی شکست در امور مختلف سبب می شود تا کودک در مقابله با مشکلات زندگی به دنبال راه حل باشد.
در واقع به هر میزان که انعطاف پذیری در یک کودک افزایش پیدا کند، آسیب پذیری وی نیز سیر نزولی می یابد.
حیطه ی فعالیت کودکان انعطاف ناپذیر بسیار محدود است. در واقع کودکان سخت برای انجام فعالیت های روزمره حیطه ی محدود تری را انتخاب می کنند و تا موقعی که به تغییرات جدید عادت نکنند، دچار تنش می شوند.
از سری ویژگی های کودک سخت و انعطاف ناپذیر می توان به عدم اعتماد به نفس، بهره گیری کمتر از هوش، منفی نگر، عدم تحلیل مسائل و … اشاره کرد.
لازم به ذکر است کودکان انعطاف ناپذیر در بزرگسالی نیز در راستای مواجه با تغییر و تحولات موجود در زندگی با مشکل مواجه می شوند.
کودکان سخت معمولا بد قلق و تربیت پذیری دشواری دارند
عوامل دخیل در شکل گیری شخصیت سخت در کودکان
عوامل مختلفی نظیر فردی، خانوادگی و محیطی در شکل گیری شخصیت سخت در کودکان نقس دارند. برجسته ترین عامل که نقش چشمگیری در شکل گیری وضعیت مذکور ایفا می کند، عامل ژنتیکی است. در واقع عوامل ژنتیکی اعم از وزن کم نوزاد در بدو تولد با صدمه زنی خفیف به مغز کودک باعث بروز تغییراتی اعم از دشواری و سختی می شوند.
دومین عامل دخیل در شکل گیری شخصیت سخت، خانواده است. بی شک کودکی که در فضای خانه همواره شاهد درگیری های عاطفی میان والدین است، فشار به مراتب بالاتری را تحمل می کند.
علاوه بر این، خلق و خوی عصبی والدین، دمدمی مزاج بودن و نوع محیطی که کودک در آن پرورش یافته است، نقش چشمگیری در شکل گیری شخصیت کودک ایجاد می کنند.
کودکان سخت به راحتی با اطرافیان خود سازگار نمی شوند
شیوه ی مناسب رفتار و برخورد با کودک سخت
انجام اقدامات پیشگیرانه
بی شک والدین به طور جامع از رفتار ها و خلق و خوی کودک آگاهی دارند. والدین می توانند با در نظر گرفتن اطلاعاتی که از رفتار های کودک در شرایط متغیر دارند، در خصوص پیش بینی و جلوگیری از شکل گیری آشوب بهره مند شوند.
به طور مثال زمانی که کودک خواستار پرتاب وسایل از کمد است، شما می توانید با قفل کردن کمد لحظاتی قبل از وقوع این رفتار، مانع شکل گیری رفتار پرخاشگرانه توسط کودک شوید.
حفظ خونسردی
مدیریت رفتار های سخت کودک نیازمند حفظ خونسردی است. همان طور که بیان کردیم کودک سخت همواره در تلاش است تا با رفتار هایش توجه اطرافیان را جلب کند. عدم حفظ خونسردی در مقابل رفتار های جلب توجه گرایانه ی کودک باعث می شود تا او با آگاهی از نقطه ضعف والدین، آن ها را بیشتر برای پرخاشگری تحریک نماید.
بدین ترتیب مدیریت شرایط و رفتار های کودک نیازمند حفظ خونسردی از جانب والدین است.
علاوه بر این، لحن صحبت والدین نقش چشمگیری در بروز رفتار های کودک ایفا می کند. مناسب ترین لحن صحبت همراه با آرامش، ثابت و بی تفاوت نسبت به رفتار های تهاجمی کودک است. در واقع لحن صحبت پیشنهادی اثر بخشی مناسب تری نسبت به لحن صحبت توصیه کننده و دستوری دارد.
زمانی که قصد دارید کودک را متقاعد کنید تا قبل از رفتن به کلاس صبحانه میل کند، می توانید به جای بیان کردن: ” فورا صبحانه ات را بخور”، پیشنهاد کنید که ” بهتر نیست قبل از رفتن به کلاس صبحانه بخوری تا سر کلاس احساس ضعف نکنی؟”
لازم است بدانید کودکان سخت اغلب به بی نظمی تمایل دارند
آگاه سازی کودک سخت از رفتار های مخرب
بی شک مبارزه با کودک بی نتیجه است. یکی از اقدامات مناسب در خصوص برخورد با کودک سخت، آگاه سازی کودک از عواقب رفتار های مخرب است.
بهترین اقدام تهیه ی فهرستی از رفتار های ناراحت کننده، مخرب و بی ادبانه ی کودک است. در مرحله ی دوم انتخاب رفتار هایی است که به طور کامل می بایست ممنوع باشند. و در نهایت به منظور برطرف سازی سردرگمی و پرخاشگری نیازمند آگاه سازی کودک از عواقب رفتار های مخرب است.
در نظر گرفتن پاداش
پاداش دادن در شرایط مشخصی که کودک به بروز رفتار های مناسب پرداخته است، نوعی محرک تشویق کننده به شمار می رود که کودک را برای انجام امور نیک تحریک می سازد.
به طور مثال زمانی که کودک به قول خود وفا می کند، برای تشویق او یک خوراکی مورد علاقه اش را بخرید.
گوش سپردن به سخنان کودک سخت
برای کودکان به شدت حائز اهمیت است که احساس کنند حرف هایشان شنیده شده است. بدین ترتیب برای جلوگیری از بروز رفتار های جلب توجه گرایانه همواره سعی کنید تا در مواقعی که کودک احساس خوشحالی و ناراحتی را بروز می دهد به او گوش دهید و با نشان دادن احساسات او را از جایگاهی که در خانواده دارد، آگاه کنید.
پیشنهاد گزینه ی بهتر
به طور کلی والدین به کنترل رفتار های کودک تمایل دارند. این امر باعث بروز ممانعت از اطاعت والدین توسط کودک می گردد. مسلما پیشنهاد گزینه ی بهتر جایگزین مناسبی برای کنترل رفتار های کودک به شمار می رود.
برای این منظور زمانی که کودک وسایل موجود در کمد را بیرون ریخته است، به جای بیان اجبار در جمع کردن وسایل، به او پیشنهاد دهید در میان کار های مختلف ترجیح به انجام کدام کار می دهد.
بهتر است بدانید زمانی که کاری را به کودک می سپارید به او فرصت اتمام کار را بدهید و به منظور جلوگیری از بی مسئولیتی در کودک از کمک کردن به او بپرهیزید.
توضیح دادن مناسب در خصوص مطلع سازی و قانع کردن کودک سخت
کودکان سخت به موجب برخورداری از هیجانات دارای شیطنت های کودکانه هستند. بی شک برخورد مناسب در خصوص شیطنت های کودک توضیح دادن است.
به طور مثال توضیح دهید که گاز گرفتن و کتک زدن همسالان رفتار مناسبی نیست. زیرا اگر دوستت رفتار کتک زدن را تکرار کند، تو خشمگین خواهی شد.
همدردی با کودک سخت
کودک قادر به درک طوفان احساسی موجود در ذهن نمی باشد. کمک به تفکیک احساسات کودک باعث می شود تا او متوجه رویداد های زندگی شود و با تحلیل اتفاقات، به درک امور بپردازد.
برای مثال زمانی که کودک خواستار خرید یک کیک خوشمزه است اما شما شرایط خرید را ندارید. می توانید بگویید: “من می دانم چقدر هوس خوردن کیک کردی و این را هم می دانم که تو به خاطر کیک هایی که نتوانستی به دست بیاوری ناراحت هستی”
کودکان سخت در مواجه با یادگیری مطلب جدید کند عمل می کنند
پرورش وجدان کودک
وجود احساس گناه در کودکان برای تشخیص درست و غلط ضرورت دارد. این احساس به کوک می آموزد تا با انتخاب درست در مسیر مناسب حرکت کند.
با این وجود در صورتی که کودک به موجب سرپیچی از قوانین خانواده احساس بدی داشت، سعی کنید با دلداری به او احساس گناه موجود در کودک را به حداقل برسانید.
شما می توانید با بروز احساس ناراحتی و گناه توسط کودک، از موقعیت جدید به عنوان یک فرصت آموزشی استفاده کنید و رو به کودک بگویید: ” می دانم الان ناراحتی به خاطر کاری که کردی اما همه ی ما مرتکب اشتباه می شویم، فقط باید حواسمان را جمع کنیم تا در آینده مجددا تکرارش نکنیم. “
