مستند «رخ مادر» چگونه شکل گرفت

امیرحسین اکاتی تهیه‌کننده مجموعه مستند «رخ مادر» که این شب‌ها و همزمان با دهه اول محرم روی آنتن شبکه یک سیما رفته است، درباره این مجموعه به هیچ یک بیان کرد: این مجموعه سعی کرده است ویژگی‌های مختلفی را در زندگی مادران به تصویر بکشد که این ویژگی‌ها در چند جنبه قابل بیان است، اول حضور پررنگ آنها در فضاهای اجتماعی و فرهنگی است به این صورت که هر کدام چه فعالیت‌های فرهنگی در سطح جامعه هستند.

وی اضافه کرد: ویژگی دیگر این مجموعه، قصه و سرگذشت منحصر به فرد برای هر سوژه است که تلاش ما از مرحله پژوهش بر این بود که سعی کنیم هر ۲ ویژگی در مستند وجود داشته باشد اما گاهی به فراخور شرایط باید یکی از این دو وجهه را انتخاب می‌کردیم.

اکاتی اظهار کرد: ما در پژوهش، تمامی ابعاد زندگی مادران را بررسی و در نهایت با توجه به قصه، آن بخش‌هایی را که از تاریخچه یا زمینه فرهنگی مادران نیاز بود، در مستند استفاده کردیم. تمامی این مادران در بستری زیست کردند که زمینه شکل‌گیری این فعالیت‌ها وجود داشته است. ما نیز آن بخش‌هایی را که به پیشبرد قصه و فضای دراماتیک کمک می‌کرد، استفاده کردیم تا علاوه بر بحث فرمی بحث محتوایی پُربارتر و برای مخاطب نیز جذاب‌تر باشد.

تصویر مادرانی که با استقامت از دل بحران‌ها بیرون آمدند

تهیه‌کننده مجموعه مستند «رخ مادر» با اشاره به اینکه در نظام تربیتی خانواده مهمترین و اساسی‌ترین نقش در شکل‌گیری خصوصیات و ویژگی‌های اخلاقی فرزندان توسط مادر خانواده شکل می‌گیرد، بیان کرد: «رخ مادر» تصویری از مادرانی را در قاب تلویزیون نشان می‌دهد که در گذر زمان توانستند از اتفاقات و مشکلات بیرون بیایند و همچنان مسیر زندگی خود را با استقامت و پایدار ادامه دهند.

اکاتی ادامه داد: این مجموعه تلاش داشته است تا سبک زندگی این مادران را به تصویر بکشد و آموزه‌های زیستی، تربیتی و فرهنگی آنان را برای مخاطب نمایش دهد، چرا که این مادران به مثابه الگو در جامعه می‌مانند و زندگی و پایداری آن‌ها پر از درس و آموزه‌های اخلاقی و تربیتی برای مادران نسل جدید و خانواده‌هاست.

وی در بخش دیگری از صحبت‌های خود توضیح داد: مبنای مستند «رخ مادر» ساخت مستندهایی درباره مادران شهدای دفاع مقدس است و همین موضوع باعث شد تا تمامی مادران در این مجموعه سنشان بالا باشد چراکه سال‌ها از جنگ تحمیلی می‌گذرد. از سوی دیگر هدف ما این بود تا بتوانیم عموم مخاطبان را به این برنامه جذب کنیم اما اولویت، مادران نسل امروزی، جوانان و نوجوانان بودند تا با سرگذشت و زیست بخشی از مادران جامعه آشنا شوند؛ مادرانی که در تاریخ معاصر کشور برهه‌ای را تجربه کردند که پُر از اتفاق بود و توانستند با سبک زندگی درست از آن بحران‌ها سربلند بیرون بیایند.

بازخوردهای کمککننده به ساخت فصل سوم

اکاتی درباره بازخوردها تصریح کرد: با توجه به بازخوردهایی که در فضای مجازی و از طریق روابط عمومی سازمان از مخاطبان گرفتیم، این امر محقق شده بود چون نظرات بسیاری از مخاطبان جوان گرفتیم که قطعاً این نظرات اگر بحث ساخت فصل سوم جدی شود، برایمان بسیار کمک کننده خواهد بود.

تهیه‌کننده مجموعه مستند «رخ مادر» درباره همکاری نهادهای مربوطه در استان‌های مختلف برای ساخت این اثر مطرح کرد: تا آنجایی که خاطرم هست تنها یک یا دو استان در این موضوع به ما کمک کردند. از روز اول شروع فعالیت گروه پژوهش، تلاش ما بر این بوده است تا علاوه بر ارگان‌های مربوطه به سراغ پژوهشگران محلی نیز برویم و تلاش کنیم تا دایره سوژه‌های بیشتری را بررسی کنیم و همین امر باعث شد تا یک جامعه آماری خوب داشته باشیم.

وی یادآور شد: در این میان سوژه‌هایی بودند که قصه‌های بسیار زیبایی داشتند اما به دلایل شخصی حاضر به ساخت زندگی و خاطراتشان در قالب مستند نبودند اما در تمامی موارد، قبل از شروع تولید مستند، این موضوع توسط سرپرست گروه پژوهش به ما اعلام می‌شد و اینگونه نبود که تولید به علت عدم رضایت خانواده متوقف شود.

اکاتی در پایان درباره روند پژوهش‌ها هم توضیح داد: ما در مصاحبه اولیه پژوهش، از ابعاد مختلف زندگی مادران سوال می‌کردیم، این مصاحبه پیاده سازی می‌شد و در اختیار کارگردانان قرار می‌گرفت. در جلسه اتاق فکر برای روایت آن سوژه بررسی‌های لازم انجام و با توجه به قصه، فراز و فرودها و نقاط جذاب آن، فیلمنامه هر قسمت نوشته می‌شد و ما نیز در تولید تلاش می‌کردیم به همان فیلمنامه پایبند باشیم اما این گونه نبوده که دست سوژه و اطرافیانشان را ببندیم، ما از آنچه که روایت خودشان بود، قصه را در ساختار دارماتیک طراحی می‌کردیم تا برای مخاطب نیز جذابیت داشته باشد و اصطلاحاً او را درگیر قصه کند.