پروژه‌های دانشجویان باید برگرفته از نیازهای صنعتی باشد

به گزارش خبرنگار گروه علم و آموزش  نهم اسفندماه ۱۴۰۱ آیین سی و ششمین جشنواره بین‌المللی خوارزمی، بیست و چهارمین جشنواره جوان خوارزمی و نخستین دوره جشنواره نوآوران و فناوران خوارزمی با حضور آیت الله سید ابراهیم رییس جمهور و محمدعلی زلفی گل وزیر علوم، تحقیقات و فناوری برگزار شد و در این مراسم منتخبین هر سه جشنواره معرفی و تجلیل شدند.

در بیست و چهارمین جشواره جوان خوارزمی طرح حسن نصیری خونساری در بخش پژوهش های کاربردی با عنوان «ساخت دستگاه آزمون تقیّد و پایداری پروتز زانو» در گروه تخصصی مکانیک حائز رتبه دوم شناخته و تجلیل شد.

این پژوهشگر جوان دارای رتبه ۱۶ کارشناسی ارشد مهندسی مکانیک، گرایش طراحی کاربردی از دانشگاه صنعتی شریف و همچنین رتبه ۱۱ المپیاد دانشجویی است و در حال حاضر در یک شرکت مستقر در پارک علم و فناوری شریف به عنوان مهندس طراح مکاترونیک در حوزه‌ رباتیک صنعتی مشغول فعالیت است.

نصیری که با خبرنگار گروه علم و آموزش ایرنا سخن می گفت، افزود: در حوزه صنعت نیز توفیق داشتم دستگاه‌های مختلفی را به صورت انفرادی یا با تیم های مختلف توسعه دهم. دستگاه CNC دوکاره (۳Dprint-CNC)، دستگاه پرینتر سه بعدی صنعتی، دستگاه تغذیه پودر فلز با دبی قابل تنظیم برای پرینت سه بعدی فلزی، ربات نقاش استاد فرشچیان از آن جمله است.

وی مهمترین کار پژوهشی خود را ساخت دستگاه آزمون تقیّد و پایداری پروتز زانو عنوان کرد و افزود: مقالات مختلفی با استفاده از همین دستگاه در حال تدوین است و هنوز منتشر نشده اند.

این پژوهشگر در خصوص این نوآوری خود با بیان اینکه، متداول ترین عمل جایگزینی مفصل دنیا، عمل جایگزینی کامل مفصل زانو است، افزود: میزان رو به رشد این عمل باعث شده پژوهشگران زیادی در دنیا روی این موضوع تمرکز کنند تا کیفیت عمل جراحی بهتر شود و بیماران درد کمتری را متحمل شوند.

نصیری خوانساری با بیان اینکه در بازار، انواع مدل های پروتز زانو با میزان تقیّد مختلف وجود دارد، تاکید کرد: پروتز مناسب باید متناسب با میزان بافت نرمی که در بدن بیمار است، انتخاب شود تا بیمار بتواند راحت تر به سبک زندگی قبل از عمل خود بازگردد.

وی در توضیح بیشتری افزود: به عنوان مثال برای افراد سالخورده باید پروتز با پایداری و تقید زیاد انتخاب شود و طبعا این پروتز اجازه تحرک کمتری می دهد که با سبک زندگی اغلب افراد مسن سازگار است.

سازنده دستگاه آزمون تقیّد و پایداری پروتز زانو می گوید: برای بیماران سالمند چون بافت نرم ضعیفی دارند، در صورت انتخاب نکردن مناسب پروتز احتمال ناپایدار شدن پروتز و در رفتگی مفصل بالا وجود دارد که متاسفانه با درد بسیار شدیدی همراه است.

اما برای افراد جوان تری که متاسفانه مثلا در یک سانحه، مفصل زانویشان آسیب دیده و بافت نرم قوی تری دارند، می‌توان از پروتز با تقید کمتر و انعطاف پذیری بیشتر استفاده کرد و بافت نرم خودشان می‌تواند تا حد قابل قبولی پایداری پروتز را تضمین کند. با این کار فرد می‌تواند فعالیت های فیزیکی بیشتری داشته باشد.

به گفته رتبه دوم بیست و چهارمین جشنواره جوان خوارزمی این دستگاه قابلیت این را دارد که پروتز زانو را در درجات آزادی مختلف مورد آزمایش قرار دهد و یک سری نمودار و داده‌های مهم که برای انتخاب پروتز جهت بیماران مختلف به کار می‌رود را بدست آورد و از این طریق به جراح کمک کند تا پروتزی متناسب با شرایط جسمانی بیمار را در نظر بگیرد.

نصیری با بیان اینکه، این دستگاه از یک نیاز صنعتی نشات گرفته است گفت: درخواست ساخت چنین دستگاهی از مرکزی که در زمینه تحقیقات فناوری‌های توانبخشی فعالیت می‌کند به دانشگاه صنعتی شریف ارائه شد که جزیی از یک پروژه بزرگتر است که ایران را در ساخت پروتز زانو خودکفا کند.

به گفته وی، این دستگاه نمونه خارجی دارد و طبق استاندارد ASTM ساخته شده و انحصار آن در دست چند کشور خارجی مثل آمریکا و آلمان است.

در طراحی این دستگاه ابتکارات و نوآوری های زیادی به کار رفته است. کاربرد این طرح در حوزه‌ بایومکانیک است و در مراکز تحقیقاتی که به صورت تخصصی روی فناوری‌های توانبخشی کار می‌کنند می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد و در نهایت به بهبود انتخاب پروتز کمک می کند.

این پژوهشگر جوان با بیان اینکه، از این دستگاه استقبال خوبی شده است، تاکیدکرد: به طور حتم با حمایت و سرمایه گذاری بیشتر می‌توان ساخت چنین دستگاه‌هایی را پیش برد.

نصیری همچنین تصریح کرد: هزینه ساخت این دستگاه کمتر از نصف هزینه انجام آزمایش در آزمایشگاه‌های کشورهای خارجی است و نیز علاوه بر تست پروتز می‌توان با ایجاد تغییراتی که دانشجویان بعدی در طرح دستگاه به وجود می‌آورند، برای تست‌های دیگر و سایر کارهای پژوهشی از آن استفاده و به خودکفایی کشور کمک کرد.

حجم بازار عمل جراحی آرتوپلاستی مفصل زانو در جهان در سال ۲۰۲۱ توسط یک موسسه‌ بین‌المللی مشاوره‌ بازار جهانی، ۸.۷ میلیارد دلار تخمین زده شده است و انتظار می‌رود ارزش این بازار تا سال ۲۰۲۸ به ۱۱.۵ میلیارد دلار برسد.

وی گفت: ارائه روش های نوین، سبز و مقرون به صرفه در سنتز ترکیبات دارویی، پیش ماده ها و حد واسط های مهم، علاوه بر پیشبرد مرزهای دانش و خودکفایی می تواند به رفع نیازهای داخلی، جلوگیری از خروج ارز و واردات بی رویه، ایجاد استقلال و رفع وابستگی به خارج، ایجاد شرکت های دانش بنیان و بنگاه های زودبازده، پویایی صنعتی و اشتغال به کار دانش آموختگان بینجامد.

لزوم تغییر روش ارتقای اساتید علوم پایه از مقاله محوری به اثربخشی اقتصادی

رتبه دوم بیست و چهارمین جشنواره جوان خوارزمی با بیان ابنکه، هم اکنون بسیاری از اساتید و پژوهشگران بجای رفع مسائل کشور مشغول مقاله نویسی و رفع نیازهای علمی خارجی ها هستند، این ضعف را ناشی از وجود یک سیستم معیوب دانست که اصلاح آن نیازمند ورود جدی وزارت علوم و بخش صنعت کشور است.

نصیری که عضو بنیاد ملی نخبگان است در پاسخ به این سوال که بهترین و اثربخش ترین کار برای ارتباط بهتر حوزه پژوهش و بخش صنعت چیست، اظهار داشت: معیارهای رتبه بندی اساتید دانشگاه باید از مقاله نویسی، به حالتی که به کار صنعتی با یکسری شرایط خاص مثل اثربخشی اقتصادی وابسته باشد، تغییر یابد تا برای ارتقا از استادیار به دانشیار، استادان بزرگوار سعی کنند پروژه های صنعتی را وارد دانشگاه کنند.

این پژوهشگر جوان افزود: همچنین از صنعت خواسته شود حداقل قسمتی از نیازهای واقعی خود را به دانشگاه عرضه و هزینه اجرای این نیاز را تامین کند و دانشجویان متعددی در این زمینه فعالیت داشته باشند تا به شکل واقعی نیاز به طور کامل مرتفع شود. در این میان دولت هم باید با نظارت صحیح و بر اساس این که چند نیاز واقعی برطرف شده است، معافیت های مالیاتی تشویقی برای واحد صنعتی لحاظ کند.

وی تصریح کرد: در سایر کشورها دانشگاه‌ها بر اساس نیاز توسعه پیدا می کنند و کرسی ها نیز بر همین اساس شکل می گیرند و اساتید براساس آن روی این کرسی ها می نشینند. همواره برای دانشگاه ها تعداد زیادی سوال و مسئله تعریف می شود. کسی برای مسائلی که نیازی را رفع نکند، وقت نمی گذارد و کار نمی کند.

این پژوهشگر جوان با اشاره به اینکه، در ایران به اندازه‌ کافی مسئله از طرف نهادها و سازمان های دولتی برای دانشگاه ها تعریف و ارسال نمی شود، گفت: اگر میزان حقوق و مزایای اساتید براساس رفع مسائل بود، احتمالا با وضعیت بهتری مواجه بودیم. در برخی دانشگاه‌های خارجی چند ماه حقوق استاد از بودجه دانشگاه داده می‌شود و چندین ماه از آن باید با تحقیقات خود استاد به دست آید.

وی گفت: روند صحیح تعریف پایان نامه این است که پروژه‌های دانشجویان دکتری برگرفته از یک نیاز صنعتی باشد که حامی مالی داشته باشد تا بتواند مشکل و مسئله ای را رفع کند و اصلاح روند فعلی برعهده قانونگذاران، دولت، صنعت و اساتید است.

نصیری اذعان کرد: در حال حاضر اغلب پژوهشگران ما نیازهای علمی کشورهای خارجی را برطرف می کنند. تب گرفتن مدرک دکتری در کشور شدت گرفته است، در حالی که شاید درحال حاضر کشورمان به این حد از دانش نیازی نداشته باشد و بیشتر نیازمند تجربه، مهارت و توانایی رفع مسائل صنعتی است که کمتر در مقطع دکتری در ایران محقق می‌شود.

وی با ذکر خاطره ای از سخنان یکی از اساتید خود اظهار داشت: در یکی از کلاس ها یکی از دانشجویان عنوان کرد به دلیل نبود بودجه، مجبوریم تزها را به صورت تئوری و فقط در کامپیوتر پیش ببریم؛ در حالی که به گفته استاد کمبود بودجه نباید دلیل بر انجام کار عبث و بیهوده باشد.

این پژوهشگر به نقل روایتی از دوران تحصیل استاد خود در دانشگاه ام آی تی آمریکا در دهه ۵۰ پرداخت و گفت: آن زمان تعداد زیادی از دانشجویان ژاپنی‌ آنجا مشغول تحصیل بودند که با اخذ فوق لیسانس و دکتری تک تک آنها به کشورشان بازگشتند و تقریبا یک ژاپنی نبود که روی پروژه ای کار کند که به درد آمریکا بخورد. در اصل از قبل برای او برنامه ریزی شده بود که روی یک مسئله خاص مورد نیاز در کشور خود کار کند و حتی ژاپن برای تسهیل این کار، گرنت اعطا می کرد تا با کمک استادان آمریکا و با بودجه ژاپن نیازهای صنعتی خود را پیش ببرد.

نصیری گفت: اینگونه نبود که دانشجویان مقالات کشورهای دیگر را در قسمت پیشنهادها ببینند و بعد هم تبدیل به یک مقاله کنند و دوباره تحویل آنها دهند. کار تحقیقاتی باید نفعی برای کشور داشته باشد، به ثروت و فناوری تبدیل شود و موجب پیشرفت کشور باشد.

وی در ادامه اظهار داشت: سالانه ۲۶۰ هزار دانش آموخته مهندسی در کشور داریم که ۲۶۰ هزار پایان نامه می نویسند و با این شرایط باید به همین تعداد مسائل کشور رفع شود. اگر اینطور شود این آموزش عالی هدف دار است. ارزشمندترین سرمایه ای که هدر می‌رود، عمر دانشجویی است که روی پایان نامه ای کار می کند و متاسفانه هدر می رود.

نصیری گفت: در حال حاضر آموزش عالی در کشور به شکل بی رویه گسترش یافته که همه مهندس و دکتر شوند، در حالی که هدف این نبوده به هرکسی صرفا یک مدرک دکتری داده شود بلکه، هدف این بود هر دانشجو از طریق مدرک دکتری یک مسئله از مملکت را رفع کند.

وی ادامه داد: اگر مسئله به تعداد کافی داشتیم باید به آن تعداد پایان نامه دکتری تعریف کنیم وگرنه عمر و سرمایه ها را تلف کرده ایم. تحصیلات عالی، پایه پیشرفت کشور است و در واقع باید به این شکل باشد که دانشجویان در مقطع کارشناسی یاد گرفته باشند و در کارشناسی ارشد بتوانند مشکلی را برطرف کنند و به این بهانه می توان گفت که تخصص نیز افزایش یافته است.

نصیری تصریح کرد: اگر همچون کشور آلمان مراکز تحقیقاتی داشته باشیم، مهندسان نیز می توانند تحقیق کنند و فناوری را توسعه دهند و نیازی نیست همه مدرک دکتری دریافت کنند. دکتری در واقع برای کسانی است که تشنه‌ تحقیقات باشند.

وی افزود: در صورتی که در ایران مسائلی همچون سربازی و ناتوانی اشتغال باعث شده برخی جوان‌ها به انجام کار تحقیقاتی مجبور شوند و به دلیل این اجبار نیز باید یک پایان نامه بنویسند و چون پایان نامه هم یک عنوان می خواهد مجبورند موضوعی هرچند بدون کاربرد پیدا کنند. تنها چیزی که در ذهن جوان دانشجو نیست، این است که یک مسئله حل شود و باری از روی دوش صنعت برداشته شود. تعداد کمی از تزها در ایران در صنعت استفاده می‌شود در حالی که در کشورهایی مثل سنگاپور و مالزی تعداد تزها، یک دهم ایران است ولی ۸۵ درصد آنها در صنعت به کار می‌رود.

این محقق گفت:‌ به همین علت پیشرفت فناوری در آنجا هم بالاست. اقتصاد، سیاست و هدف دار بودن نظام آموزش عالی هر سه بسیار مهم و تاثیرگذارند.

این پژوهشگر جوان از استاد راهنمای خود محمد دورعلی که موفق شد تحت راهنمایی وی در حوزه طراحی مکانیکی و صنعتی کار پژوهش، طراحی و ساخت این دستگاه را انجام دهد، تقدیر کرد.