نام‌گذاری سال ۱۴۰۴ با عنوان «سرمایه‌گذاری برای تولید» از سوی رهبر معظم انقلاب اسلامی، پیامی روشن دارد: بدون سرمایه‌گذاری، تولید رشد نخواهد کرد و بدون تولید، اقتصاد کشور متحول نمی‌شود. اما سرمایه‌گذاری، صرفاً یک مسئله اقتصادی نیست؛ بلکه به زیرساخت‌های فرهنگی نیز وابسته است.اگر فرهنگ عمومی جامعه، سرمایه‌گذاری را به رسمیت نشناسد و از آن حمایت نکند، حتی بهترین سیاست‌های اقتصادی هم به نتیجه مطلوب نخواهند رسید.
اما سرمایه‌گذاری برای تولید، چه پیش‌نیازهای فرهنگی دارد؟ و چگونه می‌توان این مسیر را هموار کرد؟
اعتماد، سنگ بنای سرمایه‌گذاری
سرمایه‌گذار، به دنبال امنیت و پیش‌بینی‌پذیری آینده است. اگر فضای اقتصادی پر از تغییرات ناگهانی، عدم شفافیت و بی‌ثباتی باشد، سرمایه‌ها به سمت تولید حرکت نخواهند کرد.
در فضای بی‌اعتمادی چه اتفاقی می‌افتد؟
- سرمایه‌گذاران، سرمایه خود را به بخش‌های کم‌ریسک‌تر و غیرمولد مانند طلا، ارز و مسکن منتقل می‌کنند.
- بسیاری از افراد به جای ورود به تولید، ترجیح می‌دهند سرمایه خود را در بانک‌ها نگه دارند یا از کشور خارج کنند.
- کسب‌وکارهای تولیدی، به دلیل کمبود سرمایه، امکان رشد و رقابت پیدا نمی‌کنند.
اعتمادسازی چگونه اتفاق می‌افتد؟
- ثبات در سیاست‌گذاری: قوانین و مقررات اقتصادی نباید به‌طور مداوم تغییر کنند.
- حمایت عملی از سرمایه‌گذاران تولیدی: سرمایه‌گذاران باید اطمینان داشته باشند که از حمایت قانونی برخوردارند.
- مبارزه با فساد و رانت: سرمایه‌گذاری سالم، در فضایی شفاف و عادلانه رشد می‌کند.
اصلاح نگاه جامعه به سرمایه‌گذاری و سرمایه‌گذار
یکی از موانع فرهنگی سرمایه‌گذاری، نگاه منفی به سرمایه‌دار و کارآفرین است. در برخی موارد، این تصور وجود دارد که سرمایه‌داران صرفاً به دنبال سود شخصی هستند و نقش آن‌ها در ایجاد اشتغال و توسعه اقتصادی نادیده گرفته می‌شود.
اما واقعیت چیست؟
- سرمایه‌گذارِ تولیدی، یک فرصت‌آفرین است نه یک تهدید.
- کارآفرین، ریسک می‌کند تا شغل ایجاد کند.
- اگر سرمایه‌گذاران دلسرد شوند، چرخه تولید متوقف خواهد شد.
فرهنگ کار و بهره‌وری؛ لازمه موفقیت سرمایه‌گذاری
هیچ سرمایه‌گذاری در جایی که فرهنگ کار ضعیف باشد، موفق نخواهد شد. نیروی کار باید متعهد، متخصص و بهره‌ور باشد تا سرمایه‌گذاری برای تولید به نتیجه برسد.
چالش‌ها:
- در برخی موارد، نگاه به کارآفرینی و تولید، جای خود را به مشاغل واسطه‌ای و دلالی داده است.
- بهره‌وری پایین نیروی کار باعث افزایش هزینه‌های تولید و کاهش رقابت‌پذیری می‌شود.
راهکارها:
- تقویت آموزش مهارت‌های فنی و حرفه‌ای برای افزایش بهره‌وری نیروی کار.
- اصلاح نگرش جامعه به فرهنگ کار و تولید و ترویج ارزش کارآفرینی.
حمایت از تولید داخلی؛ تضمینی برای جذب سرمایه‌گذاری
هیچ سرمایه‌گذاری حاضر نیست در صنعتی سرمایه‌گذاری کند که بازار آن، از قبل در اختیار محصولات خارجی است. فرهنگ مصرف جامعه، تأثیر مستقیمی بر تصمیم سرمایه‌گذاران دارد.
اگر مردم از تولید داخلی حمایت کنند:
- سرمایه‌گذاری در بخش تولید افزایش پیدا می‌کند.
- اشتغال‌زایی بیشتر خواهد شد.
- وابستگی به واردات کاهش پیدا می‌کند.
اما اگر مصرف کالاهای خارجی یک ارزش تلقی شود:
- تولیدکنندگان داخلی انگیزه‌ای برای رقابت نخواهند داشت.
- سرمایه‌گذاران، سرمایه‌های خود را به سمت واردات یا بازارهای غیرمولد می‌برند.
- پس تغییر فرهنگ مصرف، یک ضرورت برای تقویت سرمایه‌گذاری در تولید است.
در نهایت نام‌گذاری سال ۱۴۰۴ به عنوان «سرمایه‌گذاری برای تولید»، نشان‌دهنده اهمیت این موضوع در آینده اقتصادی کشور است. اما تحقق این هدف، تنها با سیاست‌های اقتصادی امکان‌پذیر نیست؛ بلکه به اصلاح نگرش‌های فرهنگی جامعه نسبت به سرمایه‌گذاری، تولید و مصرف داخلی نیاز دارد.
